หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ออกแบบกระบวนการ ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

สาขาวิชาชีพการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ FPC-BSXO-546A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ออกแบบกระบวนการ ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2568

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

7515 ผู้ชิมรสและจัดระดับชั้นคุณภาพของอาหารและเครื่องดื่ม

1 7515 ผู้ชิมรสและจัดระดับชั้นคุณภาพของอาหารและเครื่องดื่ม

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้ใช้ทักษะและความรู้ในเรื่องบริหารจัดการการดำเนินงานการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสด้านอาหาร สามารถออกแบบกระบวนการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสได้อย่างเหมาะสม บริหารจัดการทรัพยากรด้านบุคคล ตัวอย่างสำหรับการประเมิน และงบประมาณ สามารถสื่อสารและถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
หน่วยสมรรถนะนี้เหมาะกับผู้เข้ารับการประเมินที่มีความรู้และทักษะการจัดเตรียมและดำเนินงานการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสด้านอาหาร


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

ผู้ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A


10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

กฎกระทรวง เรื่อง สุขลักษณะของสถานที่จำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 หมวดที่ 4 เรื่อง สุขลักษณะส่วนบุคคลของผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร


11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
50101

เลือกประเภทและวิธีในการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

1. เลือกประเภทในการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่กำหนดในแผนการดำเนินงาน

2. เลือกวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่กำหนดตามแผนการดำเนินงาน

50102

กำหนดลักษณะทางประสาทสัมผัส (Sensory Characteristic) ของอาหาร ให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ในการประเมิน

1. อธิบายลักษณะของอาหารได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมินในแผนการดำเนินงาน

2. กำหนดลักษณะทางประสาทสัมผัสที่ต้องการประเมินได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมินในแผนการดำเนินงาน

50103

กำหนดขั้นตอนการดำเนินงาน

1. วางแผนและเขียนแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมิน

2. มอบหมาย (assign) แผนการดำเนินงานสู่การปฏิบัติและให้คำปรึกษา/แนะนำ ผู้ปฏิบัติงาน ได้ครบถ้วนตรงตามแผน

3. ติดตามผลการดำเนินงานได้อย่างครบถ้วนตามวัตถุประสงค์การดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

50104

กำหนดวิธีการประเมินผลทางสถิติ

1. กำหนดวิธีการประเมินและแปลผลทางสถิติให้ถูกต้องตามวิธีการประเมินและวัตถุประสงค์ที่กำหนดตามแผนการดำเนินงาน

2. เลือกใช้วิธีการประเมินผลทางสถิติที่สอดคล้องกับมาตรฐานที่กำหนดไว้

3. ตรวจสอบความถูกต้องของผลการประเมินผลทางสถิติ


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1.ทักษะในการเลือกประเภทการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
2.ทักษะในการเลือกวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
3.ทักษะในการวางแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
4.ทักษะในการมอบหมายแผนการดำเนินงานสู่การปฏิบัติ
5.ทักษะในการให้คำปรึกษาแนะนำแก่ผู้อื่น
6.ทักษะในการสรุปผลการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
7.ทักษะในการนำเสนอผลการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1.ความรู้และเข้าใจพื้นฐานทางสรีรวิทยาและจิตวิทยาของบุคคลที่จะมาเป็นผู้ทดสอบ
2.ความรู้เกี่ยวกับประเภทการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
3.ความรู้เกี่ยวกับวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
4.ความรู้เกี่ยวกับการวางแผนและเขียนแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส
5.ความรู้เกี่ยวกับการอ่านผลและแปลผลทางสถิติของคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)
(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน ( Performance Evidence )
N/A
(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)
N/A
(ค) คำแนะนำในการประเมิน
N/A
(ง) วิธีการประเมิน
-การสอบข้อเขียน


15. ขอบเขต (Range Statement)

ขอบเขตอธิบายถึงขอบเขตของการปฏิบัติงาน และสภาพแวดล้อมอื่น ๆ หรือสถานการณ์อื่น ๆ ที่มีผลกระทบต่อการทำงาน รวมถึงเครื่องมือ อุปกรณ์ เทคโนโลยี ทรัพยากรที่ใช้ หรือข้อกำหนดอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
(ก) คำแนะนำ
หากผู้เข้ารับการประเมินปฏิบัติตามเกณฑ์บางข้อไม่สมบูรณ์ ให้ผู้ทดสอบใช้ดุลยพินิจในการพิจารณาผลการประเมิน และผู้ทดสอบต้องให้คำแนะนำในการพัฒนาการปฏิบัติงาน ในเกณฑ์ที่ไม่สมบูรณ์นั้น โดยชี้แจงรายละเอียดในหัวข้อนั้นๆ เพื่อให้ผู้เข้ารับการประเมินมีความเข้าใจ
(ข) คำอธิบายรายละเอียด
-ประเภทของการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัส แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
1.Analytical Tests โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ วิธีการประเมินความแตกต่างของผลิตภัณฑ์และวิธีการวิเคราะห์ลักษณะทางประสาทสัมผัสของผลิตภัณฑ์เชิงพรรณนา
2.Affective Tests ได้แก่ วิธีการประเมินความชอบและการยอมรับผลิตภัณฑ์ หมายถึง การประเมินความรู้สึกของผู้ทดสอบว่าชอบผลิตภัณฑ์หนึ่งมากกว่าอีกผลิตภัณฑ์หนึ่ง วิธีการประเมินความชอบ ได้แก่ วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่เพื่อหาความชอบ (Paired Preference test) และวิธีการเรียงลำดับความชอบ (Preference Ranking test) และ วิธีการทดสอบการยอมรับที่นิยมใช้ในการประเมินได้แก่ วิธีคะแนนความชอบ (Hedonic Scaling) และวิธีการวัดความพอดี (Just About Right Scale - JAR)
- การแบ่งตามประเภทความแตกต่างเป็นการแบ่งความแตกต่างของผลิตภัณฑ์ที่ผู้ทดสอบสามารถรับรู้ได้โดยแบ่งเป็น
▪ ความแตกต่างโดยรวมของผลิตภัณฑ์ซึ่งไม่มีลักษณะเฉพาะที่ชี้ชัดตัวอย่างวิธีการประเมินเช่นวิธีการเลือกตัวอย่างคี่จากสามตัวอย่าง (Triangle test) วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่กับตัวอย่างอ้างอิง (Duo-Trio test) และวิธีการเลือกสองตัวอย่างจากห้าตัวอย่าง (Two out of Five test) เป็นต้นดังแสดงรายละเอียดในตารางที่ 1
▪ ความแตกต่างตามลักษณะทางประสาทสัมผัสซึ่งจะประเมินความแตกต่างในลักษณะเฉพาะของผลิตภัณฑ์ตัวอย่างวิธีการประเมินเช่นวิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่แบบมีทิศทาง (2-AFC) และวิธีการเปรียบเทียบความแตกต่างจากตัวอย่างควบคุม (Difference from Control test) เป็นต้นดังแสดงรายละเอียดในตารางที่ 1

ตารางที่ 1 วิธีการประเมินความแตกต่าง

วิธีการ

ประเภทความแตกต่าง

จำนวนผลิตภัณฑ์

การประเมินของผู้ทดสอบ

วิธีการเลือกตัวอย่างที่จากสามตัวอย่าง

ความแตกต่างโดยรวม

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่กับตัวอย่างอ้างอิง

ความแตกต่างโดยรวม

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการเลือกสองตัวอย่างจากห้าตัวอย่าง

ความแตกต่างโดยรวม

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการประเมินแบบ "A"ไม่ใช่ "A"

ความแตกต่างโดยรวม

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการเปรียบเทียบ ตัวอย่างคู่อย่างง่าย

ความแตกต่างโดยรวม

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการเปรียบเทียบ ตัวอย่างคู่แบบมีทิศทาง

ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด

2

ให้อิสระในการตัดสินใจ

วิธีการเปรียบเทียบ ความแตกต่างจากตัวอย่างควบคุม

ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด

2 หรือ มากกว่า

บังคับให้ตัดสินใจ

วิธีการเรียงลำดับความเข้มของลักษณะที่กำหนด

ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด

2 หรือ มากกว่า

บังคับให้ตัดสินใจ

วิธีการให้คะแนนตามความเข้มของลักษณะที่กำหนด

ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด

2 หรือ มากกว่า

บังคับให้ตัดสินใจ

 

 


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A


17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A


18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

- ข้อสอบข้อเขียน


ยินดีต้อนรับ