หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ควบคุมการทำงานของระบบหม้อน้ำ (Boiler)

สาขาวิชาชีพพลังงานและพลังงานทดแทน


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ GPW-WMUY-624A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ควบคุมการทำงานของระบบหม้อน้ำ (Boiler)

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2566

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)
N/A

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้ เป็นหน่วยที่อธิบายถึงการควบคุมการทำงานระบบหม้อน้ำ โดยต้องมีความรู้และทักษะในการควบคุมการทำงาน ตรวจสอบการทำงานของระบบ ซ่อมบำรุงระบบ ดูแลรักษาระบบหม้อน้ำตามข้อกำหนดความปลอดภัย และดำเนินงานตามกฎหมายหรือระเบียบของผู้ควบคุมหม้อน้ำ รวมถึงติดตามและปรับปรุงการปฏิบัติดูแลหม้อน้ำให้ทันสมัยอยู่เสมอตามประกาศกระทรวงหรือหน่วยงานที่ดูแลควบคุม

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาชีพพลังงานและพลังงานทดแทน สาขาเทคโนโลยีชีวมวลและเทคโนโลยีก๊าซชีวภาพ อุตสาหกรรมผลิตไฟฟ้า หรืออุตสาหกรรมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

-N/A-

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

1. กฏกระทรวง เรื่อง กำหนดมาตรฐานในการบริหารจัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย  และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร  ปั้นจั่น  และหม้อน้ำ  พ.ศ. 2564 
2. ประกาศกระทรวง เรื่อง มาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2559 
3. กฎกระทรวง เรื่อง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับที่อับอากาศ พ.ศ. 2562
4. ประกาศกระทรวง เรื่อง มาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2549 
5. ประกาศกระทรวง เรื่อง คุณสมบัติน้ำสำหรับหม้อน้ำ พ.ศ. 2549 
6. ประกาศกระทรวง เรื่อง อุปกรณ์ความปลอดภัยสำหรับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2549
7. ประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการให้ความเห็นชอบในการตรวจสอบภายในหม้อน้ำ ทุกระยะเวลาเกินกว่า 1 ปี แต่ไม่เกิน 5 ปี ต่อการตรวจสอบหนึ่งครั้ง พ.ศ. 2559 
8. ประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง หลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยงานจัดฝึกอบรมและการสอบมาตรฐาน หลักสูตรผู้ควบคุมประจำหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2554
 

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
BMG-TP01-4-0051

ตรวจสอบและควบคุมการทำงานของหม้อไอน้ำ (Boiler) ให้อยู่ในสภาวะปกติ

อธิบายองค์ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการทำงาน องค์ประกอบเครื่องมือความปลอดภัยของหม้อน้ำ

อ่านและใช้คู่มือควบคุมหม้อน้ำ

ควบคุมการทำงานของหม้อน้ำให้มีความปลอดภัย

ตรวจสอบการทำงานของหม้อน้ำตามแผนการตรวจสอบ

วิเคราะห์ประสิทธิภาพหม้อน้ำและดัชนีไอน้ำ

บันทึกการตรวจสอบการทำงานของหม้อน้ำ
BMG-TP01-4-0052

ตรวจสอบและทดสอบระบบความปลอดภัยของหม้อไอน้ำ (Boiler)

ตรวจสอบการทำงานของระบบความปลอดภัยของหม้อน้ำ

ทดสอบระบบความปลอดภัยของหม้อน้ำ

บันทึกและรายงานผลการตรวจสอบ/ทดสอบระบบความปลอดภัยของหม้อน้ำ
BMG-TP01-4-0053

บำรุงรักษาหม้อไอน้ำตามแผนการบำรุงรักษา

ตรวจสอบสภาพความสมบูรณ์ของหม้อน้ำ ระบบท่อและวาล์ว และระบบน้ำต่าง ๆ

บำรุงรักษาระบบท่อและวาล์ว ตามข้อกำหนดความปลอดภัย

บำรุงรักษาหม้อน้ำตามคู่มือใช้งาน กฎกระทรวง และประกาศกระทรวงที่เกี่ยวข้อง
BMG-TP01-4-0054

ซ่อมบำรุงระบบหม้อไอน้ำเบื้องต้น

อธิบายองค์ความรู้เกี่ยวกับระบบหม้อน้ำแบบต่าง ๆ

ตรวจสอบระบบหม้อน้ำให้มีความปลอดภัย

วิเคราะห์และซ่อมบำรุงระบบหม้อน้ำให้มีความปลอดภัย

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

-N/A-

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

ความต้องการด้านทักษะ
1.    ทักษะในการควบคุมระบบหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน 
2.    ทักษะในการอ่านและการใช้ภาษาเชิงวิทยาศาสตร์หรือเชิงเทคนิค
3.    ทักษะทางวิศวกรรมและสามารถซ่อมบำรุงเบื้องต้น
4.    ทักษะในการติดต่อประสานงาน ระหว่างฝ่ายหรือแผนกที่ทำงานหรือต้องรับทราบข้อมูลเกี่ยวข้องกัน
5.    ทักษะการใช้งานโปรแกรมควบคุมเครื่องจักร/ระบบคอมพิวเตอร์ในการควบคุมเครื่องจักร
6.    ทักษะในการสังเกตุสิ่งผิดปกติ
 

(ข) ความต้องการด้านความรู้

ความต้องการด้านความรู้
1.    ความรู้ด้านระบบหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน 
2.    ความรู้ทางทฤษฎีและปฏิบัติด้านเครื่องจักรกลเบื้องต้น
3.    ความรู้เรื่องกฎกระทรวง ประกาศกระทรวง และประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม ที่เกี่ยวข้องด้านความปลอดภัยหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อน้ำความร้อนและภาชนะรับแรงดันในโรงงาน 
4.    ความรู้เกี่ยวกับการใช้งานโปรแกรมควบคุมเครื่องจักร/ระบบคอมพิวเตอร์ในการควบคุมเครื่องจักร สัญลักษณ์ต่างๆ ที่ปกติ/ผิดปกติ
5.    ความรู้เกี่ยวกับการเลือกใช้อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคลที่เหมาะสมกับการทำงาน
6.    ความรู้เกี่ยวกับ พรบ.และกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน
 

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

หลักฐานที่ต้องการจะใช้ในการพิจารณาประกอบร่วมกันกับการประเมินตามเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) ในเครื่องมือประเมิน (Assessment Standard)
(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)
     1. หลักฐาน/หนังสือรับรองการทำงาน หรือการผ่านงาน 
     2. หนังสือรับรองคุณวุฒิที่เป็นที่ยอมรับ
     3. แฟ้มสะสมงาน ได้แก่ เอกสารผ่านการฝึกอบรมในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน เอกสารตัวอย่างโครงการ หรือผลงานของผู้ปฏิบัติงานที่เคยดำเนินงานมาแล้ว รวมถึง รางวัลหรือผลงานในการปฏิบัติงานด้านที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น
(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)
     1. หลักฐานข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้ (ต้องมี 1 ข้อ)
         1.1 หลักฐานการผ่านการอบรมหลักสูตรเกี่ยวกับผู้ควบคุมหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อนตามกฎหมายว่าด้วยโรงงาน  หรือผ่านการอบรมหลักสูตรผู้ควบคุมหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อนจากหน่วยงานราชการหรือรัฐวิสาหกิจ  ตามที่อธิบดีประกาศกำหนด
         1.2 หลักฐานการมีคุณวุฒิได้รับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง สาขาช่างกลโรงงาน  สาขาช่างยนต์  สาขาช่างเทคนิคอุตสาหกรรม  สาขาช่างเทคนิคการผลิต  หรือสาขาอื่นที่มีวิชาการเรียนภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติเกี่ยวกับไอน้ำ การเผาไหม้  ความร้อน  การประหยัดพลังงาน  หรือความแข็งแรงของวัสดุ  รวมกันไม่น้อยกว่า  ๙  หน่วยกิต
     2. กรณีที่ปฎิบัติงานเกิน 2 ปี แสดงหลักฐานการผ่านการฝึกอบรมแนวทางการปฏิบัติที่ดีเกี่ยวกับการใช้งานและความปลอดภัยในการทำงานของหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน  โดยให้รับการฝึกอบรมดังกล่าวอย่างน้อยสองปีต่อหนึ่งครั้งตามหลักสูตรที่อธิบดีประกาศกำหนด
(ค) คำแนะนำในการประเมิน
     1. ผู้ประเมินจะดำเนินการตรวจประเมินเกี่ยวกับการวางแผนการจัดซื้อ-จัดหาวัตถุดิบโดยพิจารณาหลักฐานด้านความรู้
     2. หลักฐานที่ต้องการเพื่อแสดงถึงหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องมีความสัมพันธ์และตอบโจทย์ตามข้อกำหนดของหน่วยสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยหลักฐานในที่นี้ ต้องแสดงถึง 
     - ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง
     - วิธีการปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน และกฎหมายหรือเกณฑ์ ระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
     - ขอบเขตด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
(ง) วิธีการประเมิน
     1. สอบข้อเขียน โดยข้อสอบปรนัย/ข้อสอบอัตนัย
     2. สอบสัมภาษณ์
     3. สอบสถานการณ์จำลอง
 

15. ขอบเขต (Range Statement)

ขอบเขต (Range Statement) อธิบายถึงการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะนี้ระบุองค์ประกอบ ในการดำเนินงานด้านการควบคุมการทำงานระบบหม้อน้ำให้มีความเหมาะสม โดยต้องดำเนินงานเป็นไปตามกฎหมาย กฎระเบียบ ข้อบังคับ มาตรฐาน แผนการดำเนินงาน และนโยบายของบริษัท ซึ่งต้องดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง
(ก)    คำแนะนำ 
-N/A-

(ข) คำอธิบายรายละเอียด 
ผู้ดำเนินงานด้านการควบคุมการทำงานระบบหม้อน้ำ จะต้องการควบคุมการทำงาน ตรวจสอบการทำงานของระบบ ซ่อมบำรุงระบบ ดูแลรักษาระบบหม้อน้ำตามข้อกำหนดความปลอดภัย และดำเนินงานตามกฎหมายหรือระเบียบของผู้ควบคุมหม้อน้ำ 
      1. ระบบหม้อน้ำ หมายถึง หม้อน้ำแบบท่อไฟ (Fire tube boiler) หม้อน้ำแบบท่อน้ำ (Water tube boiler) หม้อน้ำแบบผสม (Hybrid Boiler) และเทคโนโลยีแบบไหลผ่านทางเดียว (Once Through Boiler)  
      2. ระบบที่เกี่ยวข้องกับหม้อน้ำ หมายถึง ระบบท่อและวาล์ว ระบบน้ำ 
      3. ดัชนีไอน้ำ หมายถึง ดัชนีการใช้พลังงานเป็นตัวแปรที่ใช้บอกต้นทุน และปัญหาที่เกิดขึ้นกับหม้อน้ำและอุปกรณ์ใช้ไอน้ำ ซึ่งหม้อน้ำและอุปกรณ์ไอน้ำแต่ละชุดจะมีดัชนีที่แตกต่างกัน เนื่องจากประสิทธิภาพต่างกัน ดัชนีชี้วัดการใช้พลังงานของหม้อน้ำ ประกอบด้วย ความสามารถผลิตไอน้ำสมมูล และอัตราการระเหยจริง
      4. ความสามารถผลิตไอน้ำสมมูล หมายถึง ความสามารถในการผลิตไอน้ำจริง (ตัน/ชั่วโมง) เท่ากับ  อัตราการไหลน้ำป้อนเข้าหม้อน้ำ – อัตราการปล่อยน้ำโบล์วดาวน์
      5. อัตราการระเหยจริง หมายถึง อัตราการผลิตไอน้ำต่อพื้นที่ของการแลกเปลี่ยนความร้อน
      6. การตรวจสอบความปลอดภัย (Safety) ของหม้อน้ำ หมายถึง การตรวจสอบ/ทดลองการทำงานของระบบความปลอดภัยของหม้อน้ำตามกฎกระทรวง และประกาศกระทรวงที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการบำรุงรักษารักษาหม้อน้ำตามแผนการบำรุงรักษา เพื่อความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สิน 
      7. การซ่อมบำรุงระบบเบื้องต้น หมายถึง การแก้ไข ซ่อมแซม กรณีเกิดเหตุขัดข้อง เพื่อให้ระบบ/เครื่องจักรและส่วนประกอบ สามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง ได้แก่ การตรวจสอบระดับน้ำใน Gauge glass การ blow down หม้อน้ำ ตรวจสอบการเผาไหม้ด้วยสายตา การปรับสภาพน้ำ ตรวจสอบการทำงานโดยทั่ว ๆ ไป
      8. การบันทึกข้อมูล ได้แก่ 
          -    บันทึกความดันหรืออุณหภูมิของน้ำในหม้อน้ำ 
          -    บันทึกอุณหภูมิและความดันของน้ำป้อน 
          -    บันทึกอุณหภูมิของปล่องไอเสีย 
          -    บันทึกอุณหภูมิและความดันของน้ำมันเชื้อเพลิง 
          -    บันทึกความดันของหัวพ่นละอองน้ำมัน (Oil atomizer) 
          -    บันทึกค่าความดันของก๊าซ (กรณีใช้ก๊าซเป็นเชื้อเพลิง) 
          -    บันทึกอุณหภูมิของไอน้ำที่ผลิตได้และน้ำที่กลับสู่หม้อน้ำ 
          -    บันทึกปริมาณการเติมน้ำเข้าสู่หม้อน้ำ 

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

-N/A-

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

-N/A-

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

1. ประเมินจากแบบสอบข้อเขียน
2. ประเมินโดยการสัมภาษณ์ตามแบบทดสอบที่กำหนดไว้ 
3. การประเมินจากหลักฐานอื่น ๆ เช่น หนังสือรับรอง เอกสารรับรองการผ่านการอบรม หนังสือรับรองการทำงาน/ผ่านงาน จะต้องดำเนินการควบคู่กับการสัมภาษณ์ร่วมด้วย
 
กลับ

ยินดีต้อนรับ