2113 นักเคมี

ผู้ที่ผ่านสมรรถนะนี้จะสามารถตรวจสอบ และวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้องตามวิธีการที่กำหนด

เจ้าหน้าที่ควบคุมระบบผลิตน้ำประปา ระดับ 3

พนักงานผลิตน้ำประปาชุน ระดับ 4

N/A

N/A

ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ

1. วัดค่าความความเป็นกรด–ด่าง (PH) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการ ตามคู่มือการปฏิบัติงาน

2. วัดค่าความขุ่น (Turbidity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. วัดค่าสี (Color) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

4. วัดค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

วิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ

1. เลือกใช้เครื่องมือในการหาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง 

2. วัดค่าความต้องการสารเคมีที่ต้องใช้ในการตกตะกอนได้อย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. ใช้ข้อมูลจากการวัดวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

เขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ

1. สรุปผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง 

2. บันทึกผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

3. แจ้งไปยังฝ่ายควบคุมการผลิตน้ำ เพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

N/A

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. 1. ทักษะการตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้ตามหลักการที่ถูกต้อง และใช้เครื่องมือใน LAB ได้อย่าถูกต้องและปลอดภัย
   2. ทักษะการบันทึก/สรุปผลการวิเคราะห์ตามผลการทดลองจริงที่ได้จากการเก็บตัวอย่างน้ำดิบ
   3. ทักษะการทวนสอบค่าวิเคราะห์ หรือทำการทดสอบซ้ำ ตามแผน หรือในกรณีที่พบค่าที่ผิดปกติ
   4. ทักษะการคำนวณ/คาดการณ์
   5. ทักษะการวิเคราะห์ และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. 1. ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
   2. ความรู้เบื้องต้น ขั้นตอน วิธี ในการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
   3. ความรู้ด้านความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือ อุปกรณ์

• หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ
  1. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ
  2. แบบบันทึกรายการจากการสังเกต
• หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) อาทิ
  1. ใบรับรองการเข้ารับการฝึกอบรม
  2. ใบรับรองการผ่านการประเมิน
  3. ใบประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา
•  คำแนะนำในการประเมิน
  1. ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้
• วิธีการประเมิน
  1. พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน 
  2. พิจารณาตามหลักฐานความรู้ 
  3. พิจารณาจากการข้อสอบข้อเขียน
  4. พิจารณาจากการสอบปฏิบัติ

• คำแนะนำ

หน่วยสมรรถนะนี้เป็นการทดสอบการตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ โดยในการทดสอบต้องคำนึงถึงข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

• 1. เจ้าหน้าที่สอบควรมีความพร้อมในการทดสอบ และจะต้องค่อยระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
  2. มีรายการเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ สำหรับการทดสอบประเมินเพื่อตรวจสอบเครื่องมือก่อนและหลังการทดสอบ
  3. เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ ที่ใช้ทดสอบต้องพร้อมสำหรับการทดสอบประเมินทุกครั้งก่อนการทดสอบประเมิน
• คำอธิบายรายละเอียด

การตรวจสอบ และวิธีการในการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ

1. 1. การตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ เริ่มต้นจากการวัดค่า ทดสอบคุณภาพน้ำดิบซึ่งเป็นการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำทางกายภาพ และทดสอบการตกตะกอนทางเคมีของน้ำ เช่น วิธี Jar test เพื่อนำข้อมูลคุณภาพน้ำดิบไปคำนวณหาปริมาณความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบในหน่วยสารละลาย เช่น PPM ด้วยวิธีต่างๆ เป็นต้น
   2. การตรวจวัดความเป็น กรด – ด่าง สามารถใช้ชุดทดสอบแบบ Test Kits ซึ่งสามารถอ่านผลทันทีโดยเทียบกับสีมาตรฐานที่อยู่ด้านข้างของหลอด
   3. การทดสอบตกตะกอนทางเคมีของน้ำโดยวิธี Jar test เพื่อคำนวณหาปริมาณความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ ในหน่วยสารละลาย เช่น PPM เพื่อช่วยในการตกตะกอนทางเคมีของน้ำในการผลิตน้ำประปา ซึ่งปัจจัยในการตกตะกอนนั้นขึ้นอยู่กับค่า pH สี ความขุ่น ส่วนประกอบของสารต่างๆ ที่อยู่ในน้ำ ชนิดของตัวตกตะกอนที่เราใช้ รวมทั้ง อุณหภูมิ อัตราเร็วของสารที่ผสมระยะเวลาในการผสม ซึ่งน้ำแต่ละแห่งแต่ละชนิดก็ต้องการปริมาณสารที่ตกตะกอนในปริมาณที่ต่างกัน Jar Test  จึงเป็นเหมือนการเลียนแบบสภาวะของบ่อบำบัด ขั้นตอนของการทดลองคือ เติมสารที่ทำให้ตกตะกอนลงไปในน้ำแล้วกวนอย่างรวดเร็วในช่วงสั้นๆ เพื่อให้สารผสมเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นลดความเร็วลงโดยใช้ระยะเวลานานขึ้นเพื่อให้ตะกอนเกาะกลุ่มกัน จากนั้นหยุดกวนเพื่อให้เกิดการตกตะกอน ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อหาปริมาณของสารที่ทำให้ตกตะกอนที่เหมาะสมกับน้ำดิบ
   4. วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ทดสอบตกตะกอนทางเคมีของน้ำโดยวิธี Jar test ได้แก่ ขวดวัดปริมาตร 1000 ml  เครื่องชั่ง (Analytical balance) สารที่ทำให้เกิดการตกตะกอน เครื่องกวนสาร(Magnetic stirrer) เครื่อง Jar บีกเกอร์ ปิเปต นาฬิกาจับเวลา เครื่องวัดค่าความขุ่น และหลอดเก็บตัวอย่าง เป็นต้น
   5. โดยการตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพเพื่อใช้ในการคำนวณการปรับจ่ายสารเคมีที่เหมาะสมเข้าระบบการผลิตน้ำประปา โดยมีการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบตามตาราง ดังนี้

1. 6. คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติงานตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ ซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ การติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำ กรมควบคุมมลพิษ หรือการตรวจวัดคุณภาพน้ำในระบบผลิตและระบบจำหน่าย หรือการประปาส่วนภูมิภาคคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น
   7. ปฏิบัติตามข้อกำหนดมาตรฐานตามหน่วยงาน เช่น มาตรฐาน มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของการประปานครหลวงและการประปาส่วนภูมิภาคตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก WHO หรือมาตรฐานผู้ผลิต

N/A

N/A

• เครื่องมือประเมินการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน

• เครื่องมือประเมินการวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน

• เครื่องมือประเมินการเขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน