6121     เกษตรกรเลี้ยงสุกร    

หน่วยสมรรถนะนี้ใช้ทักษะและความรู้ในการทดสอบพันธุ์สุกร จำแนกพันธุ์สุกร คัดเลือกพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์สุกร ผลิตน้ำเชื้อที่มีคุณภาพ การผสมพันธุ์สุกรทั้งแบบธรรมชาติและผสมเทียม การดูแลพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์สุกร สามารถคำนวณหาค่าสมรรถนะการผลิตของสุกรพ่อและแม่พันธุ์ได้ เช่น อัตราการเจริญเติบโต ประสิทธิภาพการใช้อาหารของสุกรพ่อและแม่พันธุ์ มีทักษะในการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการคัดเลือกพันธุ์และผสมพันธุ์

ปศุสัตว์

N/A

- พระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 
- พระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558  
- ระเบียบกรมปศุสัตว์ว่าด้วยการขอรับและออกใบรับรองการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีด้านปศุสัตว์ พ.ศ. 2558 (การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มสุกร)  
- ระเบียบกรมปศุสัตว์ ว่าด้วยการขอรับและออกใบรับรองฟาร์มที่มีระบบการป้องกันโรค และการเลี้ยงสัตว์ที่เหมาะสม พ.ศ. 2560 
- พระราชบัญญัติสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2561
- พระราชบัญญัติวิชาชีพการสัตวบาล พ.ศ. 2565
 

จำแนกความแตกต่างของพันธุ์สุกรและสายพันธุ์สุกร

คัดเลือกลูกสุกรเพื่อมาทดสอบพันธุ์

ทดสอบพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์สุกรเพื่อนำมาใช้เป็นพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์สุกร

ให้อาหารแก่สุกรทดสอบพันธุ์ตามปริมาณที่ต้องการเพื่อให้สุกรมีการเจริญเติบโตตามมาตรฐาน 

คำนวณสมรรถภาพการผลิต เช่น อัตราการเจริญเติบโต ประสิทธิภาพการใช้อาหารของสุกรพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์  

คัดเลือกพันธุ์สุกรสำหรับพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ทดแทน

คัดเลือกสุกรพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ทดแทนตามมาตรฐานในการคัดเลือก

ประเมินรูปร่างทางพันธุกรรมของสุกรในแต่ละพันธุ์และสายพันธุ์เพื่อแยกสุกรสำหรับคัดทิ้ง

ผสมพันธุ์สุกร

อธิบายระบบการผสมสุกรพันธุ์แท้ 

เตรียมการผสมพันธุ์สุกรเพื่อการผลิตสุกรขุนทางการค้า

ให้อาหารพ่อสุกรให้ตรงตามความต้องการทางโภชนะอาหาร

ผลิตน้ำเชื้อที่มีคุณภาพดีและมีประสิทธิภาพ

เลือกใช้อุปกรณ์ในการผสมเทียมได้ถูกต้อง

ผสมเทียมสุกร

ผสมสุกรแบบธรรมชาติ

ดูแลพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ไปจนถึงระยะแม่อุ้มท้อง

คัดเลือกพ่อและแม่พันธุ์ทดแทนตามลักษณะทางพันธุกรรมที่ดีหรือเป็นไปตามดัชนีการคัดเลือก

กระตุ้นการเป็นสัด และการตรวจสัดในแม่พันธุ์สุกร

เตรียมสุกรสาวทดแทนและแม่สุกรก่อนการผสมพันธุ์ 

ตรวจสอบการอุ้มท้องของแม่สุกรหลังการผสมพันธุ์

ดูแลแม่สุกรอุ้มท้องให้มีสุขภาพและภูมิคุ้มกันที่ดี 

ให้อาหารแม่สุกรในช่วงอุ้มท้องให้ตรงตามความต้องการทางโภชนะอาหาร

ดูแลแม่สุกรช่วงคลอด-หย่านม

เตรียมโรงเรือนคลอดให้เป็นไปตามหลักสุขาภิบาล

ตรวจเช็คสุขภาพแม่สุกรก่อนคลอดเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการคลอด

สังเกตพฤติกรรมแม่สุกรขณะคลอด 

ทำคลอดแม่สุกรได้อย่างปลอดภัย 

ตรวจเช็คสุขภาพแม่สุกรหลังคลอดให้แม่สุกรมีความแข็งแรง

ฝากเลี้ยงลูกสุกรกับแม่สุกรตัวอื่นให้เหมาะสมกับจำนวนและขนาดของลูกสุกร

เตรียมแม่สุกรเพื่อการหย่านมและรอกลับสัดในรอบการผสมถัดไป

- ความรู้และทักษะการจัดการพ่อและแม่สุกรพันธุ์
- ความรู้และทักษะผสมพันธุ์สุกร
- ความรู้และทักษะการใช้เครื่องมือ,อุปกรณ์ที่ใช้ในการคัดเลือกพันธุ์  
- ความรู้และทักษะการจัดการแม่อุ้มท้อง-คลอด
- ความรู้และทักษะการจัดการแม่หลังคลอด-หย่านม
- ความรู้และทักษะการจัดการสุกรขุน
- ความรู้และทักษะการให้อาหารสุกรแต่ละระยะ
- ความรู้และทักษะการปฏิบัติตามหลักสุขาภิบาลที่ดีและความปลอดภัยทางชีวภาพ
- ความรู้และทักษะการจัดการสภาพแวดล้อมภายในโรงเรือน
- ความรู้และทักษะด้านคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยี
 

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

- ทักษะการจำแนกพันธุ์ 
- ทักษะด้านทดสอบพันธุ์และคัดเลือกพันธุ์
- ทักษะการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการคัดเลือกพันธุ์
- ทักษะการฝึกพ่อพันธุ์รีดน้ำเชื้อ
- ทักษะการสังเกตพฤติกรรมแม่สุกรในการเป็นสัด การตั้งท้องและการคลอด
- ทักษะการผสมพันธุ์สุกร      
 

(ข) ความต้องการด้านความรู้

- ความรู้เกี่ยวกับพันธุ์สุกรและลักษณะประจำพันธุ์ สายพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ และประเภทพันธุ์ 
- ความรู้ด้านการคัดเลือกพันธุ์ 
- การคำนวณสมรรถภาพการผลิตของสุกรพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์
- ความรู้ด้านชีววิทยาและระบบสรีรวิทยาในสุกร
 

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)
(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)
- สามารถจำแนกความแตกต่างของสายพันธุ์สุกร
- สามารถทดสอบพันธุ์สุกรและคัดเลือกพันธุ์สุกรสำหรับพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ทดแทน
- สามารถเตรียมการผสมพันธุ์สุกร ผสมเทียมสุกรและผสมสุกรแบบธรรมชาติ
- สามารถดูแลพ่อพันธุ์ – แม่พันธุ์ไปจนถึงระยะแม่อุ้มท้อง
- สามารถดูแลแม่สุกรช่วงคลอด-หย่านม
- ผลคะแนนสาธิตการปฏิบัติงาน
(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)
- ความรู้เรื่องสายพันธุ์สุกร
- ความรู้เรื่องคัดเลือกพันธุ์สุกร
- ความรู้เรื่องการผสมพันธุ์สุกร
- ความรู้เรื่องการดูแลสุกรพ่อแม่พันธุ์และแม่สุกรหลังคลอด-หย่านม
- ผลคะแนนข้อเขียน
(ค) คำแนะนำในการประเมิน
เจ้าหน้าที่สอบตรวจประเมินหลักฐานโดยพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้านการปฏิบัติงานหลักฐานความรู้ ที่คลอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้      
(ง) วิธีการประเมิน
สอบข้อเขียน
สาธิตการปฏิบัติงาน
    

(ก) คำแนะนำ
หากผู้เข้ารับการประเมินปฏิบัติตามเกณฑ์บางข้อไม่สมบูรณ์ ให้ผู้ทดสอบใช้ดุลยพินิจในการพิจารณาผลการประเมิน และผู้ทดสอบต้องให้คำแนะนำในการพัฒนาการปฏิบัติงาน ในเกณฑ์ที่ไม่สมบูรณ์นั้น โดยชี้แจงรายละเอียดในหัวข้อนั้น ๆ เพื่อให้ผู้เข้ารับการประเมินมีความเข้าใจ
(ข) คำอธิบายรายละเอียด
- พันธุ์สุกร หมายถึง สุกรพันธุ์แท้ (Purebred) สุกรพันธุ์ต่างๆ ที่เกิดจากการผสมพันธุ์แม่สุกรด้วยพ่อสุกรพันธุ์เดียวกัน และคัดเลือกพันธุ์กันมาหลายๆชั่วอายุจนได้ลักษณะเฉพาะอย่างของสุกรพันธุ์นั้นออกมา สุกรพันธุ์แท้ทุกพันธุ์จะต้องได้รับการจดทะเบียนเพื่อรับรองว่าเป็นสุกรพันธุ์แท้จากสมาคมผู้บำรุงพันธุ์สุกรพันธุ์นั้น ๆด้วย
- สายพันธุ์สุกร หมายถึง สายพันธุ์ (Strain หรือ Line) ซึ่งสามารถแบ่งได้ตามกำเนิดของแต่ละประเทศอาจมีรูปร่างภายนอกต่างกันออกไปตามความต้องการของแต่ละประเทศ นอกจากนี้ คำว่าสายพันธุ์อาจจะใช้เรียกตามลักษณะการให้ผลผลิตของสุกร เช่น สุกรที่มีกล้ามเนื้อมาก เจริญเติบโตเร็ว อัตราแลกน้ำหนักดี ไขมันสันหลังบาง อาจจะให้เป็นสายพันธุ์พ่อ (Sire line หรือ Boar line) ส่วนสุกรที่ให้ลูกดก เลี้ยงลูกดี ให้ลูกทนนานมีเต้านมที่สมบูรณ์มากก็อาจจะให้เป็นสายพันธุ์แม่ (Dam line หรือ Sow line) 
- สมรรถภาพการผลิต หมายถึง ลักษณะที่ใช้วัดพันธุกรรมในสุกรที่แสดงออกทางด้านอัตราการเจริญเติบโต อัตราแลกน้ำหนัก ความหนาไขมันสันหลังและคุณภาพซาก ลักษณะเหล่านี้เป็นลักษณะที่สำคัญทางเศรฐกิจ
- ประสิทธิภาพการใช้อาหาร หมายถึง ความสามารถของสุกรในการนำสารอาหารที่กินไปใช้ประโยชน์ได้ดีหรือไม่ดี ประสิทธิภาพการใช้อาหารต่ำหมายความว่าสุกรกินอาหารแล้วนำไปเพิ่มเป็นน้ำหนักตัวได้น้อย ส่วนประสิทธิภาพในการใช้อาหารสูงหมายความว่าสุกรกินอาหารไปแล้วนำไปเพิ่มเป็นน้ำหนักตัวได้มาก    
- อัตราแลกน้ำหนัก (อัตราแลกเนื้อ) หมายถึง ปริมาณอาหารที่สุกรกินกี่หน่วยน้ำหนักแล้วเปลี่ยนเป็นน้ำหนักได้ 1 หน่วย คำนวณจากปริมาณอาหารที่สุกรกินทั้งหมด หารด้วยน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นตั้งแต่เริ่มเลี้ยงจนน้ำหนักสุดท้ายของการเลี้ยง (น้ำหนักสุดท้ายลบด้วยน้ำหนักเริ่มต้น)
- การคัดเลือกสุกรพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ทดแทน หมายถึง วิธีการในการประเมินพ่อและแม่สุกรตามกฎเกณฑ์ที่ตั้งไว้ เพื่อนำแม่สุกรที่ถูกคัดเลือกเข้ามาในเล้าผสมพันธุ์ ส่วนพ่อสุกรจะถูกนำเข้ามาในเล้าพ่อพันธุ์
- ดัชนีการคัดเลือกทางพันธุกรรม หมายถึง วิธีการคัดเลือกที่นำค่าจากทุกลักษณะในเกณฑ์การคัดเลือกสุกรทางพันธุกรรม มารวมกันให้เป็นค่าเดียว แล้วนำค่าที่ได้ของสุกรแต่ละตัวมาเปรียบเทียบในการคัดเลือกสุกรที่มีดัชนีดีที่สุด
- การบันทึกพันธุ์ประวัติของสุกรพันธุ์ หมายถึง การตรวจสอบ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ของสุกรแต่ละตัว แล้วนำมาบันทึก เพื่อนำมาใช้การคำนวณคุณค่าทางพันธุกรรม และ/หรือนำมาใช้ในการจัดคู่ผสมพันธุ์สุกร
- การกระตุ้นการเป็นสัด หมายถึง การทำให้สุกรเพศเมีย มีความต้องการในการรับการผสมพันธุ์จากสุกรเพศผู้ โดยส่วนมากใช้พ่อสุกรเป็นตัวกระตุ้น
- การตรวจสัด หมายถึง การตรวจช่วงเวลาของสุกรเพศเมียที่ยอมรับการผสมพันธุ์จากสุกรเพศผู้ และเป็นช่วงเวลาที่เกิดการตกไข่ โดยการสังเกตพฤติกรรมแม่สุกรยืนนิ่ง โดยใช้พ่อสุกรกระตุ้นร่วมกับการกดหลังแม่สุกร 
- การดูแลแม่สุกรอุ้มท้องให้มีสุขภาพดี หมายถึง การดูแลแม่อุ้มท้องให้มีสุขภาพดีที่รวมกระบวนการตั้งแต่การให้อาหาร ตรวจสุขภาพและทำวัคซีนและรักษาแก่แม่สุกรอุ้มท้อง
- วิธีการจัดคู่ผสมพันธุ์สุกร หมายถึง การกำหนดพ่อที่ใช้ในการผสมพันธุ์ให้กับแม่สุกรพันธุ์ ส่วนมาก จะมีการจัดคู่ผสมพันธุ์ในการผสมสุกรพันธุ์แท้ระดับ ปู่ ย่าพันธุ์
- แม่สุกรก่อนการผสมพันธุ์ หมายถึง สุกรสาวมีอายุมากกว่า 34 สัปดาห์ น้ำหนักไม่ต่ำกว่า 150 กิโลกรัม มีรอบการเป็นสัดอย่างน้อย 2 รอบ หรือแม่สุกรหลังหย่านมต้องไม่อ้วนหรือผอมเกินไป ไม่มีปัญหามดลูกอักเสบ ไม่เป็นแม่ที่มีปัญหาการเป็นสัด ไม่มีปัญหาขาเจ็บ 
- ระบบการผสมพันธุ์แท้ หมายถึง การผสมพันธุ์แม่สุกรด้วยพ่อสุกรพันธุ์เดียวกัน เป็นการผสมพันธุ์เพื่อสร้างฝูงระดับ ปู่ ย่าพันธุ์
 

N/A

N/A

สอบข้อเขียน
สาธิตการปฏิบัติงาน