หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักหลังการปฏิบัติงาน

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-RONE-203B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักหลังการปฏิบัติงาน

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ขับเคลื่อนรถบำรุงทางขนาดหนัก (Track Maintenance Vehicle Operator and Driver)

ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    

                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร

                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     

1 8311 ผู้ขับหัวรถจักร

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการตรวจและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักหลังการปฏิบัติงาน ตามวาระและรายการที่ระบุไว้คู่มือประจำรถ/คู่มือการใช้รถ โดยเป็นไปตามขั้นตอน ข้อกำหนดหรือมาตรฐานขององค์กร และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

         กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A


10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ พ.ศ.2549 การรถไฟแห่งประเทศไทย               
  • คู่มือบำรุงทาง พ.ศ.2559 ฝ่ายการช่างโยธา การรถไฟแห่งประเทศไทย
  • คู่มือการใช้รถบำรุงทางหนักว่าด้วยการปฏิบัติงานและความปลอดภัย พ.ศ.2527 ฝ่ายการช่างโยธา การรถไฟแห่งประเทศไทย

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
10604.1

บำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักประจำวันหลังปฏิบัติงาน

1.1 ทำความสะอาดตัวรถและอุปกรณ์ต่างๆ 

1.2 ตรวจเช็ค/เติมน้ำมันเชื้อเพลิง

1.3 ตรวจและบำรุงรักษาตามคู่มือประจำรถ

1.4 ตรวจสอบและแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ ให้รถมีสภาพพร้อมที่จะปฏิบัติงานต่อไป

10604.2

บำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระชั่วโมง

2.1 ดำเนินการบำรุงรักษารถตามวาระ 50 ชั่วโมง ตามคู่มือประจำรถ

2.2 ดำเนินการบำรุงรักษารถตามวาระ 100 ชั่วโมง ตามคู่มือประจำรถ

2.3 ดำเนินการบำรุงรักษารถตามวาระ 250 ชั่วโมง ตามคู่มือประจำรถ

2.4 จดบันทึกข้อมูลการบำรุงรักษารถตามวาระทุกครั้ง

2.5 จัดเตรียมอะไหล่ที่จะใช้ในการบำรุงรักษาตามวาระให้พร้อม และถูกต้อง  

10604.3

บำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระประจำปี

3.1 ดำเนินการบำรุงรักษาตามวาระประจำปีตามคู่มือประจำรถ

3.2 ดำเนินการซ่อม/เปลี่ยนอุปกรณ์/ชิ้นส่วนที่ชำรุด

3.3 ทดสอบการทำงานของรถทุกระบบก่อนออกใช้งานจริง

3.4 จัดทำรายการ และแผนการซ่อมของรถบำรุงทางขนาดหนักก่อนเข้าทำวาระประจำปี

3.5 ระบุขั้นตอนและวิธีการจัดหาอะไหล่ที่ใช้ในการซ่อมได้

3.6 บันทึกข้อมูลรายการต่างๆ หลังจากการทำวาระเสร็จเรียบร้อยแล้ว 


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

      (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

  • ทักษะการตรวจสอบและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก
  • ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักแต่ละชนิด
  • ทักษะการกรอกข้อมูล/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก
  • ทักษะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและโปรแกรมคอมพิวเตอร์เบื้องต้น
  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด
  • ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

  • ทักษะการประสานงาน
  • ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
  • ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ             

ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ            

(ข) ความต้องการด้านความรู้

ข1)   ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถบำรุงทางขนาดหนักแต่ละชนิด

(ข2) วาระการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก           

(ข3)  ขั้นตอนและวิธีการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก                    

(ข4)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ                                                       

(ข5)  กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    

(ข6)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก        


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1)   หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                        

(ก2)   ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                   

(ก3)   วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                             

(ก4)   ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ

(ก5)   ผลงานจากการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

 (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1)   ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                             

(ข2)   ใบรับรองผ่านการอบรมในหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก หรือ

(ข3)   ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตรผ่านการอบรมหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนัก

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                 

-   หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                                         

-   ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

-   อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต          

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

  • ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
  • ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การสอบประเมินความรู้ การประเมินการปฏิบัติงานในสถานที่จริง       
  • ในบางกรณีอาจจะต้องประเมินในสถานที่ปฏิบัติงานจริง และ/หรือในสถานการณ์จำลอง เนื่องมาจาก:                                                                     
  • เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงาน                          
  • เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน อาทิ ข้อบังคับ ระเบียบปฏิบัติ คู่มือการปฏิบัติงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน                                                                

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

  • การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
  • การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
  • การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรืออาจจะพิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น 

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

 (ก1)  สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถตรวจและบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักแต่ละชนิดตามวาระและรายการที่ระบุไว้ในคู่มือประจำรถ/คู่มือการใช้รถ โดยเป็นไปตามขั้นตอนขององค์กร และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

(ก2)   สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้                                          

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

(ข1)

วาระการบำรุงรักษารถบำรุงทาง

ขนาดหนัก ประกอบด้วย:

  • วาระประจำวัน
  • วาระ 50 ชั่วโมง
  • วาระ 100 ชั่วโมง
  • วาระ 250 ชั่วโมง
  • วาระประจำปี

(ข2)

ลักษณะความผิดปกติของรถบำรุงทางขนาดหนักที่อาจเกิดขึ้นหลังการใช้งาน อาทิ:

  • รอยรั่วซึมตามจุดต่างๆ ของเครื่องยนต์
  • รอยรั่วซึมของระบบไฮดรอลิก และระบบลม
  • การชำรุด หลุด หลวม หรือแตกหัก ของอุปกรณ์และชิ้นส่วน

(ข3)

เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้

ในการตรวจสอบและบำรุงรักษา

รถบำรุงทางขนาดหนัก:

  • เครื่องมือช่างมาตรฐาน อาทิเช่น ประแจ ไขควง ค้อน คีม เป็นต้น
  • มิเตอร์วัดไฟ

(ข4)

เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกัน

อันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้

ระหว่างการปฏิบัติงาน:

 

  • เสื้อกั๊กสะท้อนแสง
  • ถุงมือหนัง/ถุงมือไหมพรม/ถุงมือกันลื่น
  • แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย
  • อุปกรณ์ป้องกันหู
  • หมวกนิรภัย
  • รองเท้านิรภัย
  • ไฟฉาย
  • อุปกรณ์ป้องกันอื่นๆ ที่จำเป็น

(ข5)

วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง:

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • การให้สัญญานมือ

(ข6)

การแจ้งข้อมูล:

  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face
  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
  • ผ่านระบบอิเล็คทรอนิกส์

(ข7)

ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คำสั่งต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานรถบำรุงทางขนาดหนัก ขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือประจำรถ หรือคู่มือการใช้งานรถ
  • สมุดบันทึก/เก็บข้อมูล
  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • เงื่อนไข/สัญญา/ข้อตกลงในการปฏิบัติงาน

 

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)                     

                                       N/A                                                                       

 

 

                                               

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)       

                                       N/A                                                                       

 

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

      18.1 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักประจำวันหลังปฏิบัติงาน      

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              

      18.2 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระชั่วโมง                         

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              

      18.3 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระประจำปี    

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

 


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A


17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A


18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักประจำวันหลังปฏิบัติงาน  

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              

      18.2 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระชั่วโมง                         

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              

      18.3 เครื่องมือประเมินการบำรุงรักษารถบำรุงทางขนาดหนักตามวาระประจำปี    

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

ยินดีต้อนรับ