อาชีพผู้ขับรถจักร (Locomotive Driver)

ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    

                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร

                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการเตรียมการ การทดสอบการทำงานของระบบห้ามล้อหรือเบรกรถไฟ การจัดการ/แก้ไขข้อผิดพลาดในระหว่างการทดสอบ ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการบันทึกผลการทดสอบระบบห้ามล้อหรือเบรกรถไฟตามข้อกำหนดขององค์กร

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)

ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)

ทดลองและตรวจระบบห้ามล้อขณะขบวนรถไฟอยู่กับที่

1.1 ระบุวิธีการตรวจระบบห้ามล้อแบบลมอัด-ลมดูด ตามข้อกำหนดเชิงเทคนิคของขบวนรถได้อย่างถูกต้อง

1.2 ทดลองระบบห้ามล้อแบบลมอัด-ลมดูด ตามข้อกำหนดเชิงเทคนิคของขบวนรถได้

1.3 ตรวจความพร้อมของระบบห้ามล้อแบบลมอัด-ลมดูด ตามข้อกำหนดเชิงเทคนิคของขบวนรถ 

1.4 ปรับแต่งระบบห้ามล้อให้มีประสิทธิภาพที่ดีตามข้อกำหนดเชิงเทคนิคของขบวนรถ

ทดสอบระบบห้ามล้อเมื่อนำรถดีเซลรางเทียบขบวน

2.1 ระบุวิธีทดสอบระบบห้ามล้อเมื่อนำรถดีเซลรางลงเทียบขบวน ได้อย่างถูกต้องตามข้อกำหนดและมาตรฐานความปลอดภัยขององค์กร

2.2 ระบุขั้นตอนการรับแจ้งจากผู้เกี่ยวข้องผ่านเอกสารประกอบการเดินรถตามข้อบังคับขององค์กรได้อย่างถูกต้อง 

2.3 ตรวจสอบความยาวขบวนรถ และประสิทธิภาพแรงห้ามล้อตามข้อกำหนด คู่มือการใช้รถ และมาตรฐานการบำรุงรักษาได้อย่างถูกต้อง

บันทึกและรายงานผลการทดสอบระบบห้ามล้อ

3.1 บันทึกผลการทดสอบระบบห้ามล้อหรือระบบเบรกรถไฟลงในแบบฟอร์มที่กำหนดขององค์กร

3.2 ยืนยันความพร้อมของระบบห้ามล้อได้อย่างถูกต้องตามข้อบังคับและขั้นตอนขององค์กร  

3.3 รายงานผลการทดสอบระบบห้ามล้อต่อผู้บังคับบัญชาที่เกี่ยวข้องตามนโยบายและขั้นตอนขององค์กร

• ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง
• ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถดีเซลราง
• ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม
• การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน

ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติในการปฏิบัติการเดินขบวนรถไฟ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

      (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

• ทักษะการทดลองและตรวจระบบห้ามล้อขณะขบวนรถไฟอยู่กับที่
• ทักษะการทดสอบระบบห้ามล้อเมื่อนำรถดีเซลรางเทียบขบวน
• ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
• ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการทดสอบระบบห้ามล้อรถไฟ
• ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด
• ทักษะการกรอกแบบฟอร์ม/จัดทำเอกสารหรือรายงานที่เกี่ยวกับการทดสอบระบบห้ามล้อรถไฟ
• ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน    

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

• ทักษะการวางแผนงาน/โครงการ
• ทักษะการแก้ไขปัญหา/เหตุการณ์เฉพาะหน้า
• ทักษะการควบคุมงานและสอนงาน                  
• ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
• ภาวะผู้นำและการทำงานเป็นทีม                    

(ข) ความต้องการด้านความรู้

(ข1) ส่วนประกอบและการทำงานของระบบห้ามล้อ/เบรกรถไฟ

(ข2) ความผิดปกติหรือข้อบกพร่องที่อาจเกิดขึ้นกับระบบห้ามล้อ/เบรกรถไฟ

(ข3) เทคนิคการวินิจฉัยความผิดปกติของระบบห้ามล้อ/เบรกรถไฟ

(ข4)  การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง

(ข5)  กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    

(ข6)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการทดสอบระบบห้ามล้อรถไฟ      

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1) หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                         

(ก2) ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                    

(ก3) วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                              

(ก4) ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

(ข)  หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1) ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                              

(ข2) ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักร และ/หรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

 (ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                 

• หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                                         
• ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน
• อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต          

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

• ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
• ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินการปฏิบัติงานในสถานที่จริง       
• ในบางกรณีอาจจะต้องประเมินในสถานที่ปฏิบัติงานจริง และ/หรือในสถานการณ์จำลอง เนื่องมาจาก:                                                                     

• เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงาน                           
• เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน อาทิ ข้อบังคับ ระเบียบปฏิบัติ คู่มือการปฏิบัติงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน                

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

• การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
• การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
• การประเมินการปฏิบัติงาน สามารถทำได้ทั้งการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค และ/หรือ การจำลองสถานการณ์ (Train Driing Simulator) หรืออาจจะพิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น      

(ก) คำแนะนำ

 (ก1)  สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถเตรียมการ ทดสอบการทำงานของระบบห้ามล้อหรือเบรกรถไฟได้อย่างถูกต้องตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร มาตรฐานการบำรุงรักษา และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงจัดการ/แก้ไขข้อผิดพลาด และบันทึกผลการทดสอบระบบห้ามล้อหรือเบรกรถไฟได้ตามข้อกำหนดขององค์กร

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

            (ก2) สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้             

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

18.1 เครื่องมือประเมินการทดลองและตรวจระบบห้ามล้อขณะขบวนรถไฟอยู่กับที่

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
2. การสัมภาษณ์ หรือ
3. สถานการณ์จำลอง (Train Driving Simulator) หรือ
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              

18.2 เครื่องมือประเมินการทดสอบระบบห้ามล้อเมื่อนำรถดีเซลรางเทียบขบวน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
2. การสัมภาษณ์ หรือ
3. สถานการณ์จำลอง (Train Driving Simulator) หรือ
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                             

      18.3 เครื่องมือประเมินการบันทึกและรายงานผลการทดสอบระบบห้ามล้อ

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
2. การสัมภาษณ์