หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจเก็บรถจักรหลังทำขบวน

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-RBGT-192B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจเก็บรถจักรหลังทำขบวน

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ขับรถจักร (Locomotive Driver)

ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    

                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร

                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     


6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการช่วยเหลือผู้ขับรถจักรหลักในการดำเนินการปลดรถจักรออกจากขบวน การตรวจสอบรถจักรหลังทำขบวน และการส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุงหรือสถานที่เก็บ ตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถขององค์กร รวมถึงการบันทึกข้อมูลประจำรถจักรและรายงานผลการปฏิบัติงานหลังสิ้นสุดการทำขบวน


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08         หมวดใหญ่ 8     ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)


11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
10504.1

ช่วยผู้ขับรถจักรหลักปลด รถจักรออกจากขบวน

1.1 อธิบายขั้นตอนการปลดรถจักรออกจากขบวนตามข้อกำหนดขององค์กรได้อย่างถูกต้อง

1.2 ตรวจสอบเอกสารคำสั่งและแจ้งผู้ขับรถจักรหลัก เพื่อดำเนินการปลดรถจักรออกจากขบวนตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ

1.3 ปลดรถจักรตามแนวทางการปฎิบัติ ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ และขั้นตอนด้านความปลอดภัยที่กำหนดไว้ขององค์กร

10504.2

ตรวจสอบและส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุง หรือสถานที่เก็บ

2.1 อธิบายขั้นตอนการส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุง หรือสถานที่เก็บได้อย่างถูกต้อง

2.2 ตรวจสอบทุกระบบของรถจักรให้ครบถ้วนตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

2.3 ดับเครื่องยนต์ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

2.4 จัดการป้องกันการเลื่อนไหลของรถจักรตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

10504.3

รายงานผลการปฎิบัติงานหลังสิ้นสุดการทำขบวน

3.1 บันทึกข้อมูลประจำรถจักรหลังสิ้นสุดการปฏิบัติงาน ลงในเอกสาร/แบบฟอร์มที่กำหนดขององค์กรได้อย่างถูกต้อง

3.2 ส่งมอบเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานทั้งหมดไปยังบุคลากรที่เกี่ยวข้องตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
  • ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง
  • ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม
  • การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

      (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

  • ทักษะการปลดรถจักรออกจากขบวน
  • ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับตรวจเก็บหัวรถจักรหลังทำขบวน
  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด
  • ทักษะการกรอกแบบฟอร์ม/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจเก็บหัวรถจักรหลังทำขบวน
  • ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน   

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

  • ทักษะการประสานงาน
  • ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
  • ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ              
  • ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ                              

(ข) ความต้องการด้านความรู้

(ข1) การพ่วงและปลดขอพ่วง

(ข2) วิธีการและขั้นตอนการตรวจเก็บหัวรถจักรหลังทำขบวน                  

(ข3) การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง

(ข4)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ

(ข5)  กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                 

(ข6)               แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและส่งมอบรถจักร    


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1) หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                         

(ก2) ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                    

(ก3) วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                              

(ก4) ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

 (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1) ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                              

(ข2) ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักร หรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้   

 (ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                        

-   หลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้                                        

-   ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

-   อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต          

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

  • ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
  • ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินการปฏิบัติงานในสถานที่จริง                

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

  • การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
  • การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
  • การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรือพิจารณาจากหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น 

 


15. ขอบเขต (Range Statement)
N/A

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
  •  

 

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

(ก1)   สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถช่วยเหลือผู้ขับรถจักรหลักในการดำเนินการปลดรถจักรออกจากขบวน ตรวจสอบหัวรถจักรหลังทำขบวน และส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุงหรือสถานที่เก็บ ได้อย่างถูกต้องตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร มาตรฐานการบำรุงรักษา และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม และกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างถูกต้อง

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

(ก2)   สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้             

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

(ข1)

ขั้นตอนการปลดรถจักรออกจากขบวน ประกอบด้วย:

  • รับอนุญาตจากนายสถานีทางสะดวก (แบบใบอนุญาตปลดรถจักรหรือใบสับเปลี่ยนรถ)
  • รับผิดชอบร่วมกับผู้ขับรถหลักในการปลดรถจักรออกจากขบวน
  • ปิดทวารลมท่อห้ามล้อด้านรถจักรก่อน รอให้ลมระบายออกทั้งหมด จึงปิดทวารลมท่อห้ามล้อด้านรถพ่วง
  • ปลดท่อลมบังคับการระบบห้ามล้อขบวนรถ
  • ถอดสลักห่วงปราศภัยออกจากชุดอุปกรณ์เครื่องพ่วง
  • ทำการปลดขอพ่วงโดยยกคันปลดขอพ่วง
  • เคลื่อนรถโดยปฏิบัติตามสัญญาณมือของนายสถานีหรือพนักงานหอสัญญาณหรือพนักงานผู้ทำการสับเปลี่ยน

(ข2)

ขั้นตอนการส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุง หรือสถานที่เก็บประกอบด้วย:

  • นำรถจักรรับน้ำมันเชื้อเพลิงให้เพียงพอ (ถ้ามี)
  • นำรถจักรเข้าบริเวณที่เก็บรถจักรตามที่กำหนด
  • ตรวจสอบทุกระบบของรถจักรให้ครบถ้วน เช่น ระบบน้ำระบายความร้อน/น้ำมันหล่อลื่น/น้ำมันเครื่องถ่ายทอดกำลัง น้ำมันเครื่องทำลมบังคับการ เป็นต้น
  • ทำการดับเครื่องยนต์ และนำ Main Switch ไว้ในท่า  “ไม่ใช้การ”
  • จัดการลงห้ามล้อมือที่รถจักรป้องกันการเลื่อนไหล
  • ส่งมอบเครื่องมือประจำรถจักร ให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบ

(ข3)

รายการตรวจสอบรถจักรหลังสิ้นสุดการทำขบวน อาทิเช่น:

  • ตรวจสอบและบันทึกชั่วโมงทำการของเครื่องยนต์ ลงในสมุดบันทึกประจำรถจักร หรือแบบฟอร์มที่กำหนด
  • ตรวจสอบและบันทึกกิโลเมตรทำการของรถจักร ลงในสมุดบันทึกประจำรถจักร หรือแบบฟอร์มที่กำหนด
  • บันทึกรายการความชำรุดหรือความผิดปกติของรถจักร พร้อมทั้งบันทึกการแก้ไขข้อขัดข้องเบื้องต้น ลงในสมุดบันทึกประจำรถจักร (ถ้ามี)
  • ส่งรายงานการปฏิบัติงานประจำวันไปยังผู้บังคับบัญชาหรือผู้เกี่ยวข้อง ตามข้อกำหนดขององค์กร

(ข4)

เครื่องมือ อุปกรณ์ และเอกสาร

ที่ควรจะต้องมีในการปฏิบัติงาน:

  • นาฬิกา
  • วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • คำสั่งประกาศเดินรถพิเศษที่เกี่ยวข้อง
  • โคมสัญญาณ และ/หรือ ธง (เขียว-แดง) ตามความจำเป็น
  • เครื่องมือเครื่องใช้และอุปกรณ์บางอย่างประจำรถจักรตามที่กำหนด

(ข5)

เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้

ระหว่างการปฏิบัติงาน:

  • เสื้อกั๊กสะท้อนแสง
  • ถุงมือหนัง/ถุงมือถัก/ถุงมือกันลื่น
  • แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย
  • อุปกรณ์ป้องกันหู
  • รองเท้านิรภัย
  • ไฟฉาย
  • อุปกรณ์ป้องกันอันตรายอื่นๆ ที่จำเป็น

(ข6)

วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • การให้สัญญาณมือ

(ข7)

การแจ้งข้อมูล

  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face
  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
  • ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์

(ข8)

ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)
  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คำสั่ง ทีเกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการรถจักรขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือการใช้งานรถจักร รถพ่วงขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือคำแนะนำการใช้งาน/คู่มือการใช้รถ/คู่มือประจำรถจักรชนิดต่างๆ
  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงานขององค์กร/สถานประกอบการ

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือประเมินการดำเนินการช่วยผู้ขับรถจักรหลักปลดรถจักรออกจากขบวน

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

      18.2 เครื่องมือประเมินการตรวจสอบและส่งมอบรถจักรให้แก่หน่วยซ่อมบำรุงหรือสถานที่เก็บ

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                              
    1. เครื่องมือประเมินการรายงานผลการปฎิบัติงานหลังสิ้นสุดการทำขบวน
  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

ยินดีต้อนรับ