หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ปฏิบัติหน้าที่อย่างมีประสิทธิภาพตามระเบียบคำสั่ง หน้าที่ของการเดินรถ

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-DBVP-191B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ปฏิบัติหน้าที่อย่างมีประสิทธิภาพตามระเบียบคำสั่ง หน้าที่ของการเดินรถ

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ขับรถจักร (Locomotive Driver)

ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    

                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร

                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     


6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการปฏิบัติหน้าที่ระหว่างการทำขบวนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การปฏิบัติตามสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ รวมถึงการช่วยตรวจสอบเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง และการปฏิบัติการเดินรถร่วมกับผู้ขับรถจักรหลักให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด ตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ และขั้นตอนขององค์กร


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

          N/A


10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)


11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
10503.1

ตรวจเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ

1.1 ระบุรายการเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กรได้อย่างถูกต้อง

1.2 ตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

1.3 รายงานผลการตรวจเอกสารและหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับการเดินรถให้ผู้ขับรถหลักได้รับทราบ ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

10503.2

ระบุและปฏิบัติตามสัญญาณ ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ

2.1 ระบุสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ ตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กรได้อย่างถูกต้อง

2.2 อธิบายลักษณะ/ท่า และความหมายของสัญญาณ ตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ ได้อย่างถูกต้อง

2.3 ปฏิบัติตามสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถได้อย่างถูกต้อง

10503.3

ปฎิบัติการเดินรถร่วมกับ ผู้ขับรถจักรหลัก

3.1 สังเกตุและระบุตรวจสอบความผิดปกติของรถในระหว่างการทำขบวนได้อย่างถูกต้อง

3.2 ตรวจสอบความผิดปกติของรถในระหว่างการทำขบวนร่วมกับผู้ขับรถหลัก ด้วยวิธีการที่ถูกต้องและเหมาะสม

3.3 ช่วยเหลือผู้ขับรถหลักในขณะหยุดรถและออกรถเพื่อความปลอดภัยของบุคคล อุปกรณ์ และอื่นๆ 

3.4 สังเกตุและแจ้งสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการเดินรถไฟได้อย่างถูกต้องตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ

3.5 ติดตามและตรวจสอบข้อมูลการวิ่งของขบวนรถเพื่อช่วยให้ถึงสถานีตรงเวลาตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร

3.6 เปิดใช้งานอุปกรณ์ความปลอดภัยของขบวนรถได้ตามข้อกำหนดและขั้นตอนขององค์กร


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
  • ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง
  • ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม
  • การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

     (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

  • ทักษะการปฎิบัติการเดินรถร่วมกับผู้ขับรถหลัก
  • ทักษะการสังเกตุและแจ้งสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถไฟตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ
  • ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติหน้าที่ร่วมกับผู้ขับรถหลัก
  • ทักษะการปฏิบัติงานท่ามกลางสถานการณ์ฉุกเฉิน หรือในสภาพแวดล้อมที่มีความเสี่ยง
  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด
  • ทักษะการกรอกข้อมูล/จัดทำเอกสารหรือรายงานที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน
  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์ความปลอดภัยประจำขบวนรถ     

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

  • ทักษะการประสานงาน
  • ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
  • ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ              
  • ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ                              

(ข) ความต้องการด้านความรู้

(ข1) สัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถไฟตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ

(ข2)  ความผิดปกติของรถจักรที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการทำขบวนและการตรวจสอบ

(ข3)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ       

(ข4)  การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง                                                  

(ข5) กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    

(ข6)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและแก้ไขความผิดปกติของรถจักร


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1)   หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                        

(ก2)   ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                   

(ก3)   วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                             

(ก4)   ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

(ข)  หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1)   ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                             

(ข2)   ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักรหรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้  

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                 

  • หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                                         
  • กฎข้อบังคับการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน        
  • อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต          

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

  • ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
  • ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินการปฏิบัติงานในสถานที่จริง                

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

  • การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
  • การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
  • การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรืออาจจะพิจารณาจากหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น 

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

 (ก1)  สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถตรวจสอบเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ ปฏิบัติตามสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ และปฏิบัติการเดินรถร่วมกับผู้ขับรถหลักได้อย่างอย่างมีประสิทธิภาพ และถูกต้องตามขั้นตอนและมาตรฐานขององค์กร คู่มือประจำรถ มาตรฐานการบำรุงรักษา และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม และกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างถูกต้อง

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

            (ก2) สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้    

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

(ข1)

สัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ อาทิเช่น:

  • สัญญาณมือ
  • สัญญาณประจำที่
  • สัญญาณหวีดรถจักร
  • ป้ายสัญญาณ
  • เครื่องหมายเตือนให้สังเกตุสัญญาณ

(ข2)

เอกสารและหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ อาทิเช่น

  • แบบสัญญาณประจำที่ชำรุด
  • แบบตั๋วทางสะดวก
  • แบบตั๋วไม่ได้ทางสะดวก
  • แบบใบเปลี่ยนหลีก
  • แบบใบอนุญาตปลดรถจักร
  • แบบใบสับเปลี่ยนรถ
  • แบบใบอนุญาตเดินรถในทางแยก
  • แบบใบสั่งให้หยุดทำการสับเปลี่ยน
  • แบบอนุญาตให้ขบวนรถเดินผ่านสัญญาณอัตโนมัติ
  • แบบใบเปลี่ยนทางเดินของขบวนรถ
  • ลูกตรา/แผ่นตราทางสะดวก

(ข3)

การปฎิบัติการเดินรถร่วมกับ

ผู้ขับรถหลัก ประกอบด้วย:

  • สังเกตุและตรวจสอบความผิดปกติของรถในระหว่างการทำขบวนร่วมกับผู้ขับรถหลัก
  • ช่วยเหลือผู้ขับรถหลักขณะหยุดรถและออกรถ
  • สังเกตุและแจ้งสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการเดินรถไฟ
  • ติดตามและตรวจสอบข้อมูลการวิ่งของขบวนรถเพื่อช่วยให้ถึงสถานีตรงเวลา
  • เปิดใช้งานอุปกรณ์ความปลอดภัยของขบวนรถ

(ข4)

เครื่องมือ อุปกรณ์ และเอกสาร

ที่ควรจะต้องมีในการปฏิบัติงาน:

  • นาฬิกา
  • วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • คำสั่งประกาศเดินรถพิเศษที่เกี่ยวข้อง
  • โคมสัญญาณ และ/หรือ ธง (เขียว-แดง) ตามความจำเป็น
  • เครื่องมือเครื่องใช้และอุปกรณ์บางอย่างประจำรถจักรตามที่กำหนด

(ข5)

เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้

ระหว่างการปฏิบัติงาน:

  • ถุงมือหนัง/ถุงมือถัก/ถุงมือกันลื่น
  • แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย
  • อุปกรณ์ป้องกันหู
  • รองเท้านิรภัย
  • ไฟฉาย
  • อุปกรณ์ป้องกันอื่นๆ ที่จำเป็น

(ข6)

วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • การให้สัญญาณมือ

(ข7)

การแจ้งข้อมูล

  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face
  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
  • ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์

(ข9)

ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)
  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คำสั่งที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการรถจักรขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือการใช้งานรถจักร รถพ่วงขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือคำแนะนำการใช้งาน/คู่มือการใช้รถ/คู่มือประจำรถจักรชนิดต่างๆ
  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงานขององค์กร/สถานประกอบการ

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A


17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A


18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือประเมินการตรวจเอกสาร/ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
  2. การสัมภาษณ์                                                                                  

      18.2 เครื่องมือประเมินการระบุและปฏิบัติตามสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการเดินรถ

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       

การสัมภาษณ์             


ยินดีต้อนรับ