หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-OVNM-190B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ขับรถจักร (Locomotive Driver)

ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    

                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร

                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     


6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน ตามขั้นตอนขององค์กร ข้อกำหนด/กฎปฏิบัติ และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงาน


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A    


10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)


11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
10502.1 ระบุความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

1.1 ระบุชื่อ ตำแหน่งอุปกรณ์ และหน้าที่ของอุปกรณ์ที่ชำรุดขณะทำขบวน ทั้งส่วนบนและส่วนล่างของรถจักรได้อย่างถูกต้อง 

1.2 ระบุความชำรุดที่สามารถตรวจสอบได้ขณะทำขบวนทั้งส่วนบนและส่วนล่างของรถจักร ได้อย่างถูกต้อง

1.3 แจ้งผู้เกี่ยวข้องให้ทราบถึงความชำรุดของรถจักร ตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร 

1.4 ระบุข้อจำกัดและคำแนะนำพิเศษที่อาจต้องใช้ในขณะทำขบวนตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร ได้อย่างถูกต้อง

10502.2

ตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

2.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวนได้อย่างถูกต้องตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

2.2 ตรวจสอบความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับตามข้อกำหนด/มาตรฐานขององค์กร

2.3 ตรวจสภาพความชำรุดของรถจักรด้วยโสตสัมผัส ตามข้อกำหนด/มาตรฐานขององค์กร

10502.3

แก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

3.1 บอกลำดับการแก้ไขความชำรุดที่เกิดขึ้นได้อย่างถูกต้อง


3.2 แก้ไขความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรตามที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ ตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา 

3.3 แก้ไขความชำรุดของรถจักรตามที่ตรวจพบด้วยโสตสัมผัสตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา 

3.4 รายงานผู้บังคับบัญชาและประสานผู้เกี่ยวข้อง ตามข้อกำหนด/ข้อบังคับ และมาตรฐานความปลอดภัยขององค์กร  


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
  • ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง
  • ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม
  • การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน

                        


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

     (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

  • ทักษะการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน
  • ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน
  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด              
  • ทักษะการกรอกแบบฟอร์ม/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับงาน
  • ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน    

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

  • ทักษะการประสานงาน
  • ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
  • ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ              
  • ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ           

(ข) ความต้องการด้านความรู้

ข1)   วิธีการตรวจสอบความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

(ข2) เครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง และระบบไฟฟ้าของรถจักรแต่ละชนิด                

(ข3) ระบบลม และระบบห้ามล้อของรถจักรและรถพ่วง

(ข4)  ระบบส่วนล่างของรถจักรและรถพ่วง

(ข5)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ       

(ข6)  การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง                                                   

(ข7) กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    

(ข8)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักร         


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1)   หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                        

(ก2)   ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                   

(ก3)   วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                             

(ก4)   ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ

(ก5)   ผลงานจากการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

 (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1)   ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                             

(ข2)  ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักร หรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                        

  • หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                                         
  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน
  • อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต 

 

 

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

  • ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
  • ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินทักษะการปฏิบัติงานในสถานที่จริง
  • ในบางกรณีอาจจะต้องประเมินในสถานที่ปฏิบัติงานจริง หรือในสถานการณ์จำลอง เนื่องมาจาก:
  • เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงาน                           
  • เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน อาทิ ข้อบังคับ ระเบียบปฏิบัติ คู่มือการปฏิบัติงานขั้นตอนการปฏิบัติงาน                                                      

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

  • การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
  • การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
  • การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรือการสาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลองหรือภายใต้สถานการณ์จริงที่เหมาะสมกับการประเมิน หรืออาจจะพิจารณาจากหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น  

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

 (ก1)  สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของหัวรถจักรขณะทำขบวน ได้อย่างถูกต้องตามขั้นตอนและมาตรฐานขององค์กร คู่มือประจำรถ มาตรฐานการบำรุงรักษา และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม และกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างถูกต้อง

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

            (ก2) สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้             

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

(ข1)

ความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรที่อาจเกิดขึ้นขณะทำขบวน อาทิเช่น:

  • ความชำรุด/ข้อขัดข้องที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ
  • ความชำรุดของรถจักรที่ตรวจพบด้วยโสตสัมผัส

(ข2)

ลักษณะความชำรุด/ข้อขัดข้องที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ อาทิเช่น:

  • เครื่องยนต์ดับ
  • เครื่องยนต์รอบสูงเกินพิกัด (Over speed)
  • รถจักรความเร็วสูงเกินพิกัด (Loco. over speed)
  • แรงดันน้ำมันหล่อลื่น/น้ำระบายความร้อนต่ำกว่าพิกัด
  • อุณหภูมิน้ำมันหล่อลื่น/น้ำระบายความร้อน/น้ำมันเครื่องถ่ายทอดกำลัง สูงเกินกว่าพิกัด
  • เกิดไฟไหม้รถจักร
  • ล้อรถจักรดิ้น (Wheel slip)
  • เกิดความผิดปกติในระบบวงจรไฟฟ้ากำลัง เช่น

เกิด Ground Power/Traction Motor over temp. /Aux. system fault

  • Battery ไม่ได้รับการประจุ
  • ค่าพิกัดลมต่างๆ ไม่เป็นไปตามพิกัดที่กำหนดไว้

(ข3)

ลักษณะความชำรุดของรถจักรที่

ตรวจพบด้วยโสตสัมผัส อาทิเช่น:

  • พบการรั่วไหลของของเหลวในระบบ เช่น น้ำระบายความร้อน/น้ำมันหล่อลื่น/น้ำมันเชื้อเพลิง/ น้ำมันเครื่องถ่ายทอดกำลัง เป็นต้น
  • สีของควันไอเสียเครื่องยนต์
  • พบการรั่วไหล หรือมีเสียงการรั่วไหลของระบบลมต่างๆ
  • เสียงการทำงานของเครื่องยนต์และเครื่องถ่ายทอดกำลัง รวมถึงอุปกรณ์ส่วนควบ และส่วนเคลื่อนไหวต่างๆ มีความผิดปกติ
  • เสียงความผิดปกติของระบบส่วนล่าง เช่น แคร่ ล้อพร้อมเพลา อุปกรณ์เครื่องห้ามล้อ เป็นต้น
  • ความชำรุดของอุปกรณ์เครื่องพ่วง
  • กลิ่นการรั่วไหลของน้ำมันเชื้อเพลิง
  • กลิ่นของไอเสียที่เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์

 

(ข4)

เครื่องมือ อุปกรณ์ และเอกสาร

ที่ควรจะต้องมีในการปฏิบัติงาน:

  • นาฬิกา
  • วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • คำสั่งประกาศเดินรถพิเศษที่เกี่ยวข้อง
  • โคมสัญญาณ และ/หรือ ธง (เขียว-แดง) ตามความจำเป็น
  • เครื่องมือเครื่องใช้และอุปกรณ์บางอย่างประจำรถจักรตามที่กำหนด

(ข5)

เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกัน

อันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้

ระหว่างการปฏิบัติงาน:

  • ถุงมือหนัง/ถุงมือถัก/ถุงมือกันลื่น
  • แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย
  • อุปกรณ์ป้องกันหู
  • รองเท้านิรภัย
  • ไฟฉาย
  • อุปกรณ์ป้องกันอื่นๆ ที่จำเป็น

(ข6)

วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง:

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • การให้สัญญาณมือ

(ข7)

การแจ้งข้อมูล:

  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face
  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
  • ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์

(ข8)

ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)
  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คำสั่งที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการรถจักรขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือการใช้งานรถจักร รถพ่วงขององค์กร/สถานประกอบการ
  • คู่มือคำแนะนำการใช้งาน/คู่มือการใช้รถ/คู่มือประจำรถจักรชนิดต่างๆ
  • คำแนะนำการเติมน้ำระบายความร้อนเครื่องยนต์ของรถจักร GEA.
  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงานขององค์กร/สถานประกอบการ

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A


17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A


18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือประเมินการระบุความชำรุดของรถจักร ที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
  2. การสัมภาษณ์                                            

      18.2 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน        

  1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ
  4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                               

      18.3 เครื่องมือประเมินการดำเนินการแก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน   

  1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
  2. การสัมภาษณ์ หรือ
  3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ
  4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)        

ยินดีต้อนรับ