กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในตรวจเตรียมความพร้อมของรถจักรและรถพ่วงก่อนทำขบวนตามขั้นตอนขององค์กร ข้อกำหนด/กฎปฏิบัติ และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง การตรวจสอบเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง ระบบไฟฟ้า ระบบลม ระบบห้ามล้อ ระบบส่วนล่างตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา รวมถึงการบันทึกงาน/กรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงาน

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)

ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)

N/A

ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)

1.1 ระบุรายการตรวจสอบรถจักรตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษาได้อย่างถูกต้องครบถ้วน 

1.2 ระบุรายการตรวจสอบรถพ่วงตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษาได้อย่างถูกต้องครบถ้วน

1.3 อธิบายขั้นตอนการตรวจเตรียมรถจักรและรถพ่วงได้อย่างถูกต้องตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

1.4 ระบุข้อจำกัดและคำแนะนำพิเศษในการตรวจเตรียมรถจักรและรถพ่วงได้

ตรวจเตรียมเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง

2.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลังของรถจักรได้อย่างถูกต้อง

2.2 ตรวจสอบเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลังด้วยสายตา (Visual Inspection) ตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

2.3 ตรวจสอบความพร่องของวัสดุสิ้นเปลือง อาทิ น้ำมันหล่อลื่น น้ำระบายความร้อน น้ำมันเชื้อเพลิง และเติมให้อยู่ในระดับตามที่ระบุไว้ในคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

2.4 แก้ไขข้อบกพร่องเล็กน้อยของเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลังของรถจักร ตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

ตรวจเตรียมระบบไฟฟ้า

3.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบระบบไฟฟ้าของรถจักรและรถพ่วงได้อย่างถูกต้อง

3.2 ระบุเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการตรวจสอบระบบไฟฟ้าของรถจักรและรถพ่วงได้อย่างถูกต้อง

3.3 ตรวจสอบระบบไฟฟ้าตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

3.4 แก้ไขข้อบกพร่องของระบบไฟฟ้าตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

ตรวจเตรียมระบบลม และระบบห้ามล้อ

4.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบระบบลม และระบบห้ามล้อของรถจักรได้อย่างถูกต้อง

4.2 ระบุเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการตรวจสอบระบบลม และระบบห้ามล้อได้อย่างถูกต้อง

4.3 ตรวจสอบระบบลม และระบบห้ามล้อด้วยสายตา และฟังเสียงเพื่อระบุข้อบกพร่อง/ข้อขัดข้อง

4.4 ทดสอบระบบห้ามล้อ (กด-ปล่อย) เพื่อให้แน่ใจว่าระบบเบรกของรถเป็นไปตามข้อกำหนดเฉพาะด้านการใช้งาน

4.5 แก้ไขข้อบกพร่อง/ข้อขัดข้องของระบบลมและระบบห้ามล้อตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

ตรวจเตรียมระบบส่วนล่าง

5.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบระบบส่วนล่างของรถจักรและรถพ่วงได้อย่างถูกต้อง

5.2 ระบุเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการตรวจสอบระบบส่วนล่างของรถจักรและรถพ่วงได้อย่างถูกต้อง

5.3 ตรวจสอบระบบส่วนล่างตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

5.4 แก้ไขข้อบกพร่องของระบบส่วนล่างตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

ยืนยันความพร้อมของรถจักรก่อนออกทำขบวน

6.1 บันทึกข้อมูลการตรวจเตรียมรถลงในแบบฟอร์มที่กำหนดขององค์กรได้อย่างถูกต้อง

6.2 รายงานผลการตรวจเตรียมรถที่เสร็จสมบูรณ์ต่อผู้บังคับบัญชาตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร 

6.3 รับมอบอำนาจจากผู้บังคับบัญชาในการนำรถออกปฏิบัติงานตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร 

• ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง
• ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับระบบห้ามล้อรถจักร
• ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม
• การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

ก)   ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)

      (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)

• ทักษะการตรวจและเตรียมความพร้อมรถจักรและรถพ่วงก่อนทำขบวน
• ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน
• ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการตรวจเตรียมรถจักรและรถพ่วง
• ทักษะการปฏิบัติงานท่ามกลางสถานการณ์ฉุกเฉิน หรือในสภาพแวดล้อมที่มีความเสี่ยง
• ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด             
• ทักษะการกรอก/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจเตรียมรถจักรและรถพ่วง        
• ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน    

(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)

• ทักษะการประสานงาน
• ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
• ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ             

ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ                               

(ข) ความต้องการด้านความรู้

(ข1) เครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง และระบบไฟฟ้าของรถจักรแต่ละชนิด                

(ข2) ระบบลม และระบบห้ามล้อของรถจักรและรถพ่วง

(ข3)  ระบบส่วนล่างของรถจักรและรถพ่วง

(ข4)  การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง   

(ข5)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ                                                        

(ข6)  กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    

(ข7)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจเตรียมรถจักร

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

(ก1) หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                         

(ก2) ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                    

(ก3) วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                              

(ก4) ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ

(ก5)  ผลงานจากการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

 (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

(ข1) ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                              

(ข2) ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักร หรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 

       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                        

-   หลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้                                        

-   ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

-   อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต

(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        

• ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    
• ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินทักษะการปฏิบัติงานในสถานที่จริง

• ในบางกรณีอาจจะต้องประเมินในสถานที่ปฏิบัติงานจริง หรือในสถานการณ์จำลอง เนื่องมาจาก:

• เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงาน                           

• เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน อาทิ ข้อบังคับ ระเบียบปฏิบัติ คู่มือการปฏิบัติงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน                                             

(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           

• การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   
• การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
• การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรือการสาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลองหรือภายใต้สถานการณ์จริงที่เหมาะสมกับการประเมิน หรืออาจจะพิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น  

(ก) คำแนะนำ

(ก1)   สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถตรวจสภาพและเตรียมความพร้อม รถจักรและรถพ่วง อาทิ เครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง ระบบไฟฟ้า ระบบลม ระบบห้ามล้อ และระบบส่วนล่าง ก่อนทำขบวนได้อย่างถูกต้องตามขั้นตอนขององค์กร คู่มือประจำรถ และมาตรฐานการบำรุงรักษา รวมถึงสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม และกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างถูกต้อง

        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             

(ก2)   สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้             

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

N/A

N/A

18.1 เครื่องมือประเมินการระบุรายการตรวจเตรียมรถจักรรถจักรและรถพ่วงก่อนทำขบวน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       
2. การสัมภาษณ์                                                                                  

      18.2 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจเตรียมเครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง      

1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
2. การสัมภาษณ์ หรือ
3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ        
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)        

      18.3 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจเตรียมระบบไฟฟ้า   

1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก               
2. การสัมภาษณ์ หรือ         
3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)        

      18.4 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจเตรียมระบบลมและระบบห้ามล้อ      

1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
2. การสัมภาษณ์ หรือ                                                                   
3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                               

      18.5 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจเตรียมระบบช่วงล่าง 

1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      
2. การสัมภาษณ์ หรือ                   
3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ
4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)        

      18.6 เครื่องมือประเมินการยืนยันความพร้อมของรถจักรและรถพ่วงก่อนออกทำขบวน      

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก

      2..การสัมภาษณ์