หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ปฏิบัติงานตามกฏและข้อบังคับด้านความปลอดภัยในการปฏิบัติการเดินรถไฟ

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-KSKK-188B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ปฏิบัติงานตามกฏและข้อบังคับด้านความปลอดภัยในการปฏิบัติการเดินรถไฟ

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

    ทุกอาชีพในกลุ่มงานขับเคลื่อนหรือควบคุมยานพาหนะในระบบขนส่งทางราง (Train/Rail Operation)
ISCO-08    8311     พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    
    8311    ผู้ขับหัวรถจักร
    8311    พนักงาน/คนขับรถไฟ      
 

1 8311 ผู้ขับหัวรถจักร

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการนำกฏและข้อบังคับด้านความปลอดภัยมาประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติงานในระบบขนส่งทางราง รวมถึงการตีความและการตอบสนองต่อสัญญาณ ป้ายสัญญาณ และอุปกรณ์สื่อสารอื่นๆ ที่จำเป็น ตามกฎระเบียบหรือวิธีปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง และดำเนินการอย่างเหมาะสมในสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัยหรือเหตุฉุกเฉิน


7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)
ISCO-08     หมวดใหญ่ 8     ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)
  


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A


10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

-    การรถไฟแห่งประเทศไทย ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ พ.ศ.2549 (ขดร. 2549)
-    พระราชบัญญัติการขนส่งทางราง พ.ศ. ....
-    พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554
 


11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
00004.1

ปฏิบัติงานภายใต้กฏและข้อบังคับด้านความปลอดภัยในการปฏิบัติงานในระบบขนส่งทางราง

1.1 บอกปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพอนามัย และสภาพจิตใจ ซึ่งอาจส่งผลให้ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานลดลง และเกิดความไม่ปลอดภัยต่อบุคคล ทรัพย์สิน และอื่นๆ


1.2 ระบุชื่อ/รายการอุปกรณ์หรือระบบความปลอดภัย (Safety System) ที่จำเป็นต้องใช้ในการปฏิบัติงานในระบบขนส่งทางรางได้


1.3 ปฏิบัติงานภายใต้กฎข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ และมาตรฐานด้านความปลอดภัยขององค์กรอย่างเคร่งครัด


00004.2

ตอบสนองต่อสัญญาณ ป้ายสัญญาณ และอุปกรณ์สื่อสารที่จำเป็นในการปฏิบัติการเดินรถ

00004.3

ดำเนินการในสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย เหตุอันตราย หรือเหตุฉุกเฉิน


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

-    ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบขนส่งทางราง
-    ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสัญญาณ ป้ายสัญญาณในการปฏิบัติการเดินรถไฟ 
-    กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยในการทำงาน 
 


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก)     ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)
    (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)
-    ทักษะการประยุกต์ใช้กฎ ข้อกำหนด และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยกับการปฏิบัติงานในระบบขนส่งทางราง
-    ทักษะการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัยหรือฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นระหว่างปฏิบัติงาน
-    ทักษะการอ่านและตีความกฎ ระเบียบ และคำแนะนำเกี่ยวกับงานด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง
-    ทักษะการใช้และตอบสนองต่อสัญญาณ ป้ายสัญญาณ และอุปกรณ์สื่อสารที่จำเป็นในการปฏิบัติการเดินรถ
-    ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด
-    ทักษะการกรอกข้อมูล/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับงาน
-    ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
-    ทักษะการใช้อุปกรณ์/ระบบความปลอดภัย (Safety System) 
(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)
-    ทักษะการประสานงาน
-    ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
-    ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ
 

(ข) ความต้องการด้านความรู้

(ข1)     ข้อกำหนดและข้อจำกัดของระบบความปลอดภัยที่ใช้ในระบบขนส่งทางราง
(ข2)    สัญญาณ ป้ายสัญญาณ เครื่องหมายประจำขบวนรถ    
(ข3)     การระบุเหตุอันตรายจากงานและการดำเนินการที่จำเป็นเพื่อลด ควบคุม หรือกำจัดเหตุอันตราย
(ข4)    การแจ้งเหตุการณ์/สถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย เหตุอันตราย หรือเหตุฉุกเฉิน
(ข4)     ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติขององค์กร
(ข5)    กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)    
(ข6)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับระบบความปลอดภัยขององค์กร
 


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมิน จะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินของหน่วยสมรรถนะนี้
(ก)     หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)
(ก1)     หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ            
(ก2)     ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ            
(ก3)     วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                
(ก4)     ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ 
(ก5)    ผลงานจากการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้
(ข)    หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)
(ข1)     ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                             
(ข2)     ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการอบรมในหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้


(ค)     คำแนะนำในการประเมิน
(ค1)    ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น        
    ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงาน อาทิ:                                
-    หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                    
-    ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน
-    อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต                            
(ค2)    วิธีการประเมิน                                
•    การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น     
•    การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น
•    การประเมินการปฏิบัติงาน พิจารณาจากหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น
 


15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก)    คำแนะนำ
 (ก1)    ผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องสามารถนำกฏและข้อบังคับด้านความปลอดภัยมาประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติงานในระบบขนส่งทางราง ตามขั้นตอน ข้อกำหนด หรือมาตรฐานขององค์กร/สถานประกอบการ รวมถึงสามารถตีความและตอบสนองต่อสัญญาณ ป้ายสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการเดินรถไฟ และอุปกรณ์สื่อสารได้อย่างถูกต้อง ตามกฎระเบียบหรือวิธีปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง และดำเนินการอย่างเหมาะสมในสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัยหรือเหตุฉุกเฉิน 
    นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย             
(ก2)     สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้     
(ข)    คำอธิบายรายละเอียด
(ข1)    ขอบเขตของงาน:    -    ประเมินศักยภาพด้านสุขภาพร่างกาย และสภาพจิตใจของตนเองก่อนการปฏิบัติงาน
-    ปฏิบัติงานในหน้าที่ภายใต้กฎข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ และมาตรฐานด้านความปลอดภัยขององค์กรอย่างเคร่งครัด
-    ตอบสนองต่อสัญญาณ ป้ายสัญญาณ และอุปกรณ์สื่อสารที่จำเป็น ตามข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ และมาตรฐานด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อความปลอดภัยของบุคคล อุปกรณ์ และอื่นๆ
-    ระบุและตอบสนองต่อเหตุการณ์/สถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย เหตุอันตราย หรือเหตุฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการปฏิบัติงานได้อย่างเหมาะสม
(ข2)    สาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพอนามัย และสภาพจิตใจ ซึ่งอาจ
ส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงาน
ลดลง อาทิเช่น:    -    นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ
-    ภาวะความเครียดเนื่องจากปัญหาส่วนตัว 
-    โรคประจำตัวเรื้อรัง
-    สุรา ยาเสพติต หรือวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท
-    ขาดการออกกำลังกาย
-    รับประทานอาหารที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย
(ข3)    สัญญาณ ป้ายสัญญาณ และอุปกรณ์สื่อสารที่อาจต้องใช้ในการปฏิบัติงาน:    -    สัญญาณมือ
-    สัญญาณประจำที่
-    สัญญาณหวีดรถจักร
-    ป้ายสัญญาณ
-    เครื่องหมายประจำขบวนรถ
-    วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
(ข4)    เหตุการณ์/สถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย เหตุอันตราย หรือเหตุฉุกเฉิน:    -    สัญญาณประจำที่ใดๆ ชำรุด ใช้การไม่ได้
-    ทางชำรุด
-    มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดบกพร่องในขบวนรถ
-    มีเหตุการณ์ผิดปกติที่อาจจะไม่ปลอดภัยต่อขบวนรถหรือบุคคล/ประชาชน
(ข5)    การตอบสนองต่อเหตุการณ์/สถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย 
เหตุอันตราย หรือเหตุฉุกเฉิน:    -    ป้องกันทันที เพื่อมิให้เกิดเหตุอันตรายเท่าที่สามารถจะทำได้
-    แจ้งเหตุให้นายสถานีทางสะดวกทราบโดยเร็วที่สุด
-    รายงานเหตุการณ์ที่อาจจะเป็นอันตรายแก้การเดินรถให้ผู้บังคับบัญชาทราบทันที
-    ช่วยเหลือเมื่อจำเป็นอย่างเต็มความสามารถ
(ข6)    อุปกรณ์หรือระบบความปลอดภัย (Safety System) อาทิเช่น:    -    ป้ายเตือน
-    แผงกั้น/เครื่องกั้น
-    ไฟสัญญาน
-    ธง (แดง-เขียว)
-    เทปสีแดง
(ข7)    เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้ระหว่างการปฏิบัติงาน: 
    -    เสื้อกั๊กสะท้อนแสง
-    ถุงมือหนัง/ถุงมือไหมพรม/ถุงมือกันลื่น
-    แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย
-    อุปกรณ์ป้องกันหู
-    หมวกนิรภัย
-    รองเท้านิรภัย
-    วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
-    ไฟฉาย
-    ธงสัญญาณ (เขียว/แดง)
-    อุปกรณ์ป้องกันอื่นๆ ที่จำเป็น
(ข8)    วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง:    -    การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
-    การให้สัญญานต่างๆ
(ข9)    การแจ้งข้อมูล:    -    สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face 
-    เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
-    ผ่านระบบอิเล็คทรอนิกส์
(ข10)    ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:    -    คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และขั้นตอนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
-    กฎระเบียบด้านความปลอดภัยขององค์กร/สถานประกอบการ 
-    สมุดบันทึก/แบบฟอร์มบันทึกเก็บข้อมูล
-    คำแนะนำด้านเทคนิคต่างๆ
-    เงื่อนไข/สัญญา/ข้อตกลงในการปฏิบัติงาน
 


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A


17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A                


18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

การประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ กำหนดให้เลือกใช้การประเมินจากวิธีดังต่อไปนี้
    18.1     ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                        
    18.2     การพิจารณาจากหลักฐานที่นำมาแสดง เช่น ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม หนังสือรับรองการทำงาน แฟ้มสะสมผลงาน เป็นต้น    
 


ยินดีต้อนรับ