หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจสอบจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์

สาขาวิชาชีพอัญมณี เครื่องประดับ และโลหะมีค่า


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ GEM-UKMT-054B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจสอบจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์

3. ทบทวนครั้งที่ N/A

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

1. อาชีพนักวิเคราะห์เพชร

1 7313 ช่างทำเครื่องเพชรพลอยและรูปพรรณ และโลหะมีค่า

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้ใช้กับผู้ปฎิบัติงานในห้องปฏิบัติการตรวจสอบอัญมณี หรือผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบเพชรในอุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับ โดยมีการใช้เครื่องมือตรวจสอบอัญมณีพื้นฐานและเครื่องมือขั้นสูงในการตรวจสอบเพชร หน่วยสมรรถนะนี้ใช้ในสภาพแวดล้อมในรูปแบบของการทำงานแบบประจำที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบเพชร ผู้ปฏิบัติงานต้องมีความรู้และทักษะในการจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ ด้วยเครื่องมือตรวจสอบอัญมณี โดยเฉพาะกล้องจุลทรรศน์อัญมณีและเครื่องมือตรวจสอบอัญมณีขั้นสูง และผู้ปฏิบัติงานต้องมีความรู้ข้อจำกัดของการตรวจสอบเพชรสังเคราะห์

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มวิชาชีพเพชรและเครื่องประดับ


9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
50000901

ตรวจสอบจำแนกเพชรธรรมชาติและเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือพื้นฐาน

1. ตรวจสอบเพชรด้วยแม่เหล็ก

2. ตรวจสอบเพชรด้วยกล้องจุลทรรศน์

3. ตรวจสอบเพชรด้วยรังสีอัลตราไวโอเลต

4. ตรวจสอบเพชรด้วยเทคนิค Cross Polarized Filter (CPF)

5. อ่านค่าและบันทึกผลการตรวจสอบ
50000902

ตรวจสอบจำแนกเพชรธรรมชาติและเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือขั้นสูง

1. ตรวจสอบอัญมณีด้วยเครื่องมือทางสเปกโทรสโกปี

2. อ่านค่าและบันทึกผลการตรวจสอบ
50000903

วิเคราะห์และสรุปผลการตรวจสอบเพชร

1. วิเคราะห์ผล ตามความรู้ และลักษณะเด่น

2. สรุปและบันทึกผลการตรวจสอบ

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
N/A

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

            1. สามารถจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือพื้นฐาน

            2. สามารถจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือขั้นสูง

(ข) ความต้องการด้านความรู้

ความรู้เกี่ยวกับชนิดเพชรสังเคราะห์ วิธีการสังเคราะห์ คุณสมบัติของเพชรสังเคราะห์ วิธีการจำแนกเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือพื้นฐานและขั้นสูง รวมถึงข้อจำกัดในการตรวจสอบ

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

1. แสดงความรู้เกี่ยวกับเพชรสังเคราะห์และคุณสมบัติของเพชรสังเคราะห์

2. แสดงความรู้เกี่ยวกับการจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ด้วยอุปกรณ์และเครื่องมือพื้นฐาน

3. แสดงความรู้เกี่ยวกับการจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือขั้นสูง

4. ใบบันทึกผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

5. ใบบันทึกผลการสัมภาษณ์

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

1. อธิบายความรู้เกี่ยวกับเพชรสังเคราะห์และคุณสมบัติของเพชรสังเคราะห์

2. อธิบายความรู้เกี่ยวกับการจำแนกเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือพื้นฐาน

3. อธิบายความรู้เกี่ยวกับการจำแนกเพชรสังเคราะห์ด้วยเครื่องมือขั้นสูง

4. ใบบันทึกผลการทดสอบข้อเขียน

 (ค) คำแนะนำในการประเมิน

ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ ด้วยวิธีและเครื่องมือพื้นฐาน และเครื่องมือขั้นสูง โดยพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

 (ง) วิธีการประเมิน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสาธิตการปฏิบัติงาน

3. การสัมภาษณ์

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

ผู้เข้ารับการประเมินต้องมีความรู้และทักษะในเรื่องของการตรวจสอบเพชรสังเคราะห์ ซึ่งเน้นถึงการปฏิบัติในห้องปฏิบัติการตรวจสอบเพชร ผู้เข้าประเมินควรมีความรู้ในเรื่องชนิดของเพชร (Type) วิธีการสังเคราะห์ วิธีการจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์ และทักษะในการจำแนกเพชรธรรมชาติและเพชรสังเคราะห์

เพชรสังเคราะห์ (Laboratory-created diamond หรือ Laboratory-grown diamond หรือ Synthetic diamond) หมายถึง วัสดุที่มนุษย์ผลิตขึ้น ตามวิธีการทางวิทยาศาสตร์ โดยมีส่วนประกอบทางเคมี และสมบัติทางกายภาพเหมือนเพชรที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ

การสังเคราะห์เพชรในอุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับมีจำนวน 2 วิธี คือ วิธี Hig pressure high temperature (HPHT) และวิธี Chemical vapor deposition (CVD) การจำแนกเพชรธรรมชาติจากเพชรสังเคราะห์จะเริ่มจากการใช้วิธีพื้นฐาน เช่น การทดสอบด้วยกำลังขยาย และการใช้แม่เหล็ก เป็นต้น ไปจนถึงการใช้เครื่องมือขั้นสูงต่างๆ

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

ในหน่วยสมรรถนะนี้ ครอบคลุมเพชรสังเคราะห์ จำนวน 2 วิธี ได้แก่ วิธี Hig pressure high temperature (HPHT) และวิธี Chemical vapor deposition (CVD) และครอบคลุมเครื่องมือตรวจสอบ ได้แก่

ข.1 เครื่องมือตรวจสอบพื้นฐาน ดังนี้

  • แว่นกำลังขยาย 10 เท่า (10x Lens หรือ Loupe)
  • กล้องจุลทรรศน์อัญมณี (Gem stereo-microscope)
  • แผ่น Polarized Filter หรือ Polariscope ชนิดติดตั้งกับกล้องจุลทรรศน์
  • หลอดรังสีอัลตราไวโอเลต (UV-lamp)

ข.2 เครื่องมือตรวจสอบขั้นสูง ได้แก่

  • DiamondView​
  • Fourier transform infrared (FTIR) spectrometer
  • Raman spectroscope
  • Ultraviolet-Visible-Near infrared (UV-Vis-NIR) spectrophotometer

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือการประเมิน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสาธิตการปฏิบัติงาน

3. การสัมภาษณ์

ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน

กลับ

ยินดีต้อนรับ