หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บํารุงรักษาโครงสร้างสะพานเหล็ก (Steel Bridge)

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-IGNP-166B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บํารุงรักษาโครงสร้างสะพานเหล็ก (Steel Bridge)

3. ทบทวนครั้งที่ - / -

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

210 ช่างเทคนิคซ่อมบำรุงโครงสร้างรองรับทางรถไฟ

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

      หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่ต้องการในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาโครงสร้างสะพานเหล็ก (Steel Bridge) ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยภายใต้นโยบายและข้อกำหนดของสถานที่ปฏิบัติงาน รวมทั้งสามารถจัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาโครงสร้างสะพานเหล็ก (Steel Bridge) และจัดทำเอกสารเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเสร็จสมบูรณ์

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

อุตสาหกรรมระบบราง (Rail Industry)

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
21004.1

ตรวจวินิจฉัยความผิดปกติของสะพานเหล็ก

1) ตรวจสังเกตด้วยสายตาและบ่งชี้ความ ผิดปกติของสะพานเหล็กได้ 

2) จำแนกระดับความรุนแรงของความผิดปกติของสะพานเหล็กได้
21004.2

เตรียมเครื่องมือ และวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมบํารุงสะพานเหล็ก

1) เตรียมวัสดุสำหรับงานซ่อมบำรุงสะพาน เหล็กได้ถูกต้องตามใบสั่งงาน 

2) เตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการซ่อมบำรุงสะพานเหล็กได้เหมาะสมกับลักษณะของงาน
21004.3

ซ่อมแซม/แก้ไขความผิดปกติของสะพานเหล็กเบื้องต้น (Manual Maintenance)

1) เตรียมพื้นที่ทำงานได้ตามข้อกำหนดในการปฏิบัติงาน 

2) ซ่อมบำรุงน็อตสกรู หรือหมุดย้ำให้แน่นตามข้อกำหนดในคู่มือการปฏิบัติงาน

3) เชื่อมประสานแก้ไขรอยแตกร้าวเบื้องต้น ของชิ้นส่วนสะพานเหล็กได้

4) แก้ไขปัญหาการคดงอของชิ้นส่วนสะพาน ด้วยเทคนิคเบื้องต้นได้ 

5) แก้ไขปัญหาเกี่ยวกับตอม่อสะพานได้

6) ปรับเคลื่อนแนวสะพานกลับสู่ตำแหน่งเดิมได้

7) ขจัดและป้องกันการลุกลามของสนิมได้ด้วยเครื่องมือและวิธีการที่เหมาะสม
21004.4

ถอดเปลี่ยนชิ้นส่วนและอุปกรณ์ที่ชํารุด

1) ถอดชิ้นส่วนและอุปกรณ์ที่ชำรุดโดยใช้เครื่องมือและวิธีการที่เหมาะสม

2) เปลี่ยนและติดตั้งชิ้นส่วนและอุปกรณ์ที่ ชำรุดหรือสูญหายได้
21004.5

ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการซ่อมบํารุง

1) ตรวจนับจำนวนและความสมบูรณ์ของ ชิ้นส่วนสะพานเหล็กหลังการซ่อมบำรุง ตามรายการ Checklist ได้

2) ทดสอบประสิทธิภาพของการซ่อมบำรุง สะพานเหล็กได้ตามคู่มือปฏิบัติงาน

3) ตรวจสอบความเรียบร้อยของพื้นที่ ปฏิบัติงานก่อนเปิดใช้ทาง

4) บันทึกผลการซ่อมบำรุงสะพานเหล็กลงใน แบบฟอร์มได้ถูกต้องและครบถ้วน 

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

00001 ปฏิบัติงานกับไฟฟ้าแรงสูงบนทางวิ่งรถไฟฟ้าตามหลักความปลอดภัย
00002 ปฏิบัติงานในที่สูงตามหลักความปลอดภัย
00003 ปฏิบัติงานในที่อับอากาศตามหลักความปลอดภัย

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

  1. ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน
  2. ทักษะการปฏิบัติงานตามคู่มือ/แผนงานในการซ่อมบำรุงสะพานเหล็กอย่างเคร่งครัด
  3. ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ
  4. ทักษะการแก้ไขปัญหา/เหตุการณ์เฉพาะหน้าในการซ่อมแซมสะพานเหล็ก
  5. ทักษะการอ่านค่าพิกัด/ค่ามาตรฐานต่างๆ ของวัสดุและงานที่เกี่ยวข้อง
  6. ทักษะการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ในการซ่อมบำรุงโครงสร้างสะพานเหล็ก
  7. ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบโดยปราศจากการบาดเจ็บของตนเองและผู้อื่น หรือเกิดความเสียหายของเครื่องมือและอุปกรณ์
  8. ทักษะการอ่านแบบ
  9. ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
  10. ทักษะการบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ในการซ่อมบำรุงทาง
  11. ทักษะจัดเก็บและบันทึกข้อมูล

(ข) ความต้องการด้านความรู้

  1. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงทางรถไฟ
  2. เครื่องมือเครื่องจักรสำหรับงานซ่อมบำรุงทางรถไฟ
  3. การใช้อุปกรณ์ป้องกันความปลอดภัยส่วนบุคคในการปฏิบัติงานในที่สูง
  4. แบบและข้อกำหนดเกี่ยวกับสะพานเหล็ก

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

  1. หนังสือรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ หรือ
  2. แบบฟอร์มบันทึกภาระงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ
  3. แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) หรือ
  4. หนังสือรับรองการผ่านงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้จากสถานประกอบการ

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

  1. ใบรับรองผลการศึกษา หรือ
  2. ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตรผ่านการอบรมในหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับงานก่อสร้าง/ซ่อมบำรุงสะพานเหล็ก

(ค) คำแนะนำในการประเมิน
      ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ ที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้

วิธีการประเมิน

  1. การประเมินความรู้และทักษะปฏิบัติในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น
  2. การประเมินความรู้ในหน่วยสมรรถนะนี้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือก ส่วนการประเมินทักษะการปฏิบัติงานนั้น กำหนดให้ทำการสัมภาษณ์เกี่ยวกับวิธีการและขั้นตอนในการปฏิบัติงาน ควบคู่ไปกับการพิจารณาแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ

  1. สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องมีความรู้และทักษะความสามารถในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาโครงสร้างสะพานเหล็ก (Steel Bridge) ได้อย่างถูกต้องตามที่ระบุไว้ในคู่มือการปฏิบัติงานและตรงตามมาตรฐานที่กำหนด รวมทั้งเลือกใช้เครื่องมือ เครื่องจักร และวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย
  2. สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้

(ข) คำอธิบายรายละเอียด
1. ส่วนประกอบพื้นฐานของโครงสร้างสะพานเหล็ก:

  • โครงสร้างส่วนบน (Superstructure) คือ โครงสร้างรับพื้นสะพาน อาจจะเป็นชนิด Deck Truss Girder, Through Truss Girder, Deck Plate Girder, Through Plate Girder ซึ่งทำด้วยเหล็ก
  • โครงสร้างส่วนล่าง (Substructure) ได้แก่ แผ่นรองคอสะพาน เสาตอม่อ และฐานราก โดยส่วนใหญ่ทำด้วยคอนกรีต

2. ลักษณะความผิดปกติของโครงสร้างสะพานเหล็กที่ตรวจพบบ่อย:

  • การผุกร่อนเนื่องจากการเกิดสนิมของชิ้นส่วนพื้นสะพาน เช่น คานหลัก (Main girder) หรือคานขวาง (Cross girder) แผ่นเหล็กประกับ สลักยึด และหมุดย้ำ ความรุนแรงของการผุกร่อนมีตั้งแต่สูญเสียเนื้อเหล็กเล็กน้อยจนถึงการสูญเสียเนื้อเหล็กทั้งหมด จนชิ้นส่วนขาดจากกันหรือการผุทะลุ
  • การหลวมของสลักและหมุดย้ำที่ใช้ยึดรอยต่อ
  • การแตกร้าวของชิ้นส่วนโครงสร้างบริเวณที่มีรูเจาะและการแตกร้าวของแผ่นรองคอสะพาน
  • การคดงอของชิ้นส่วน

3. ขอบเขตการปฏิบัติงานบำรุงรักษาสะพานเหล็ก:

  • ซ่อมแซม/แก้ไขความผิดปกติของสะพานเหล็กเบื้องต้น (Manual Maintenance)
  • ถอดเปลี่ยนชิ้นส่วนและอุปกรณ์ที่ชำรุด

4. รายการตรวจสอบและบำรุงรักษาสะพานเหล็ก:

  • เหล็กทุกชิ้นต้องไม่เป็นสนิม ไม่มีน้ำขัง และสิ่งสกปรกค้างตามซอกมุมต่างๆ โดยเฉพาะ Floor Beam ที่ถูกสิ่งสกปรกจากขบวนรถต้องดูแลเป็นกรณีพิเศษ
  • ทุกชิ้นส่วนต้องได้แนว และปรับตั้งอยู่ในที่ปกติดี ไม่มีส่วนใดบุบสลาย
  • จานรองสะพาน ทั้งชนิดแผ่นเหล็ก และชนิดลูกกลิ้ง ตั้งอยู่ในแนวระดับและเคลื่อนตัวได้สะดวกขณะขบวนรถผ่าน ไม่มีสิ่งสกปรก/วัชพืชปกคลุม
  • สลักเกลียวของสะพาน (Anchor Bolt) ต้องไม่คดงอ แตก หัก และมีแป้นควงขันยึดแน่นอยู่เสมอ และต้องหมั่นรักษาความสะอาดไม่ให้มีสนิม และสิ่งสกปรกติดค้าง
  • สลักเกลียวขันหมอน (Sleeper Bolt) ต้องอยู่ครบถ้วน และมีแป้นควงพร้อมแนวสี่เหลี่ยมขนาด 50 x 50 x 6 มิลลิเมตร ขันอัดแน่นอยู่เสมอ และต้องใส่ให้ถูกต้องตามแผนผัง
  • หมอนสะพานต้องให้อยู่ในสภาพดี ไม่มีผุและระยะหมอนสะพานต้องจัดให้ถูกต้องตามแผนผัง

5. วิธีการซ่อมบำรุงโครงสร้างสะพานเหล็กเบื้องต้น

  • การขัดสนิมด้วยแรงคน หรือ
  • การขัดสนิมด้วยการพ่นทราย (Sand blast)
  • การทา/พ่นสีกันสนิม
  • การขันตรึงสลักเกลียว
  • การเชื่อมประสานรอยแตกร้าว
  • การคืนรูปชิ้นส่วนที่คดงอด้วยการใช้ความร้อน

6. เครื่องมือที่ต้องใช้:

  • Manual Tools
  • Small Power Tools

7. วิธีการสื่อสารอาจรวมถึง:

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • การให้สัญญาณมือ

8. การแจ้งข้อมูล:

  • ผ่านระบบอิเล็คทรอนิกส์
  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน
  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face

9. อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคลที่ใช้ในระหว่างการปฏิบัติงาน:

  • เสื้อกั๊กความปลอดภัยสะท้อนแสง
  • อุปกรณ์ป้องกันเสียง
  • อุปกรณ์ป้องกันลำตัว
  • อุปกรณ์กันตกแบบเต็มตัว
  • อุปกรณ์ป้องกันใบหน้าและลำตัว อาทิเช่น แว่นตานิรภัย หน้ากากนิรภัย
  • ถุงมือ
  • หมวกนิรภัย
  • รองเท้านิรภัย
  • วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ
  • ไฟฉาย
  • ป้ายสัญญานต่างๆ
  • ธงสัญญาณ: สีเขียว, สีแดง

10. ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ
  • สมุดบันทึก/เก็บข้อมูล
  • ขั้นตอนการปฏิบัติงานในภาคสนาม
  • คำแนะนำด้านเทคนิค
  • มาตรฐานความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูงตามกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับงานก่อสร้าง พ.ศ. 2551
  • คู่มือการผลิต หรือคำแนะนำการใช้อุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน และคู่มือการใช้งาน
  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงาน
  • แผน QA /การควบคุมข้อมูลและเอกสาร
  • เงื่อนไข/สัญญา/ข้อตกลงในการปฏิบัติงาน

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

การประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ กำหนดให้เลือกใช้การประเมินจากวิธีดังต่อไปนี้

1. เครื่องมือประเมินการตรวจวินิจฉัยความผิดปกติของสะพานเหล็ก

  • ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  • สัมภาษณ์
  • พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio)

2. เครื่องมือประเมินการจัดเตรียมวัสดุ เครื่องมือ และอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมแซมสะพานเหล็ก

  • ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  • สัมภาษณ์

3. เครื่องมือประเมินการดำเนินการซ่อมแซมแก้ไขความผิดปกติของสะพานเหล็กเบื้องต้น

  • ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  • สัมภาษณ์
  • พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio)

4. เครื่องมือประเมินการถอดเปลี่ยนชิ้นส่วนและอุปกรณ์ที่ชำรุด

  • ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  • สัมภาษณ์

5. เครื่องมือประเมินการตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการปฏิบัติงาน

  • ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก
  • สัมภาษณ์
  • พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio)
กลับ

ยินดีต้อนรับ