นักจิตวิทยาพัฒนาการเด็ก

หน่วยสมรรถนะนี้ประกอบไปด้วยความรู้และทักษะที่จำเป็นในการจัดโปรแกรมสร้างเสริม (Intervention) พัฒนาการเด็ก โดยสามารถออกแบบโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการในเด็ก ตั้งแต่การกำหนดวัตถุประสงค์ไปจนการวางแผนโปรแกรมทุกขั้นตอนโดยละเอียด และสามารถปฏิบัติตามโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการในเด็กอย่างมีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงสวัสดิภาพของเด็ก รวมถึงการปรับปรุงโปรแกรมตามความเหมาะสม

ผู้ประกอบวิชาชีพด้านจิตวิทยาพัฒนาการเด็ก

ออกแบบโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการในเด็ก

1. กำหนดวัตถุประสงค์ของโปรแกรม

2. ค้นคว้าข้อมูลแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัย

3. เลือกแนวทางปฏิบัติที่ดีสุด (Best practice) ของโปรแกรมที่สอดคล้องตามวัตถุประสงค์ และผลการประเมินพัฒนาการของเด็กแต่ละคน

4. วางแผนการดำเนินโปรแกรมเพื่อบูรณาการพัฒนาการครบทุกด้าน

ปฏิบัติตามโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการในเด็ก

1. ดำเนินกิจกรรมสร้างเสริมพัฒนาการตามขั้นตอนที่ระบุไว้ในแผนและปรับเปลี่ยนแผนการดำเนินการตามความเหมาะสมเพื่อแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า

2. สังเกตและคำนึงถึงสวัสดิภาพทางร่างกายและจิตใจของเด็กตลอดการดำเนินกิจกรรม

3. ประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมและจัดทำข้อเสนอแนะในการพัฒนา

ปฏิบัติงานโดยคำนึงถึงประเด็นทางจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก

1. บ่งชี้การปฏิบัติงานที่ไม่สอดคล้องกับจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก

2. ดำเนินการแก้ไข ปรับเปลี่ยนการปฏิบัติหากการปฏิบัติงานไม่สอดคล้องกับจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก

N/A

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

• ทักษะการดำเนินกิจกรรมสร้างเสริมพัฒนาการเด็ก
• ทักษะในการวิจัย โดยเฉพาะการวิจัยทางจิตวิทยาพัฒนาการ

(ข) ความต้องการด้านความรู้

• ความรู้เกี่ยวกับพัฒนาการเด็กทุกด้าน อันประกอบด้วย การเจริญเติบโตของร่างกาย พัฒนาการทางอารมณ์ สังคม และสติปัญญา รวมถึงปัญหาพัฒนาการในเด็ก
• ความรู้เกี่ยวกับการจัดกิจกรรมเพื่อสร้างเสริมพัฒนาการในเด็ก
• ความรู้เกี่ยวกับระเบียบวิธีวิจัยทางจิตวิทยา
• ความรู้เกี่ยวกับประเด็นทางจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก

หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

• เอกสาร/หลักฐานรับรองการปฏิบัติงาน
• แฟ้มสะสมผลงาน
• หลักฐานประกอบที่แสดงถึงประสบการณ์ด้านการจัดโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการ และการประเมินการจัดโปรแกรมทางจิตวิทยาพัฒนาการ

หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

• หลักฐานคุณวุฒิการศึกษา
• แบบบันทึกผลการอบรม (ถ้ามี)
• แบบบันทึกผลการสอบข้อเขียน
• ประกาศนียบัตรจาก CITI Training (ถ้ามี)
   

คำแนะนำในการประเมิน
เจ้าหน้าที่สอบประเมินสมรรถนะการจัดโปรแกรมสร้างเสริม (Intervention) พัฒนาการเด็ก โดยพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้านการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้
 

วิธีการประเมิน

• พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน ได้แก่ แฟ้มสะสมผลงาน
• พิจารณาตามหลักฐานความรู้ ได้แก่ การสอบข้อเขียน การสัมภาษณ์ แบบบันทึกผลการอบรม และประกาศนียบัตรที่เกี่ยวข้อง  

ขอบเขตของการจัดโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการเด็กในเด็กวัยแรกเกิดจนถึงอายุ 9 เริ่มจากออกแบบโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการในเด็ก ตั้งแต่การกำหนดวัตถุประสงค์ของโปรแกรม ค้นคว้าข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับโปรแกรม เลือกแนวทางปฏิบัติที่ดีสุด และวางแผนโปรแกรมเพื่อบูรณาการพัฒนาการครบทุกด้าน ปฏิบัติตามโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการตั้งแต่การดำเนินกิจกรรมสร้างเสริมพัฒนาการตามคู่มือ โดยคำนึงถึงสวัสดิภาพทางร่างกายและจิตใจของเด็ก ปรับเปลี่ยนแผนการดำเนินงานตามความเหมาะสม และเมื่อดำเนินการแล้วเสร็จ มีการประเมินประสิทธิผลของโปรแกรม และจัดทำข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนาโปรแกรมต่อไป โดยในทุกขั้นตอนของการจัดโปรแกรมต้องปฏิบัติงานโดยคำนึงถึงประเด็นทางจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก โดยสามารถบ่งชี้การปฏิบัติงานที่ไม่สอดคล้องกับจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก และหากพบสิ่งไม่สอดคล้องสามารถดำเนินการแก้ไขสามารถปรับเปลี่ยนการปฏิบัติตามความเหมาะสม    
 

คำแนะนำ
ผู้เข้ารับการประเมินต้องจัดโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการเด็ก โดยออกแบบโปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการให้สอดรับกับวัตถุประสงค์ ดำเนินการตามแผนโดยคำนึงถึงสวัสดิภาพของเด็กเป็นสำคัญ และประเมินผลเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพของโปรแกรม โดยคำนึงถึงประเด็นทางจริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก

คำอธิบายรายละเอียด
1. โปรแกรมสร้างเสริมพัฒนาการเด็ก (Intervention Program) หมายถึง โปรแกรมกิจกรรมที่จัดขึ้นสำหรับเด็ก/พ่อแม่และผู้เกี่ยวข้องกับเด็ก โดยมีเป้าหมายที่เด็กอายุ 0-9 ปี เพื่อช่วยเหลือเด็กที่มีปัญหาพัฒนาการ หรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการมีพัฒนาการที่ผิดปกติ
2. ปัจจัยเสี่ยงต่อการมีพัฒนาการที่ผิดปกติ คือ เด็กที่ได้รับอิทธิพลจากพฤติกรรมเสี่ยงของมารดาขณะตั้งครรภ์ เช่น การใช้สารเสพติด การดื่มแอลกอฮอล์ ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ขณะตั้งครรภ์ เช่น ภาวะติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์ ภาวะแท้งคุกคาม ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ระหว่างการคลอดบุตร เช่น ภาวะคลอดก่อนกำหนด ภาวะน้ำหนักตัวแรกคลอดน้อย รวมถึงปัจจัยเสี่ยงจากการเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมของพ่อแม่ผู้เลี้ยงดู เช่น การละเลยเด็ก (child neglect) การใช้ความรุนแรงกับเด็ก (child abuse) การให้เด็กดูหน้าจอเกินความเหมาะสม
3. การประเมินประสิทธิผลของโปรแกรม คือ การระบุตัวชี้วัดทางพฤติกรรมและการออกแบบการประเมินที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโปรแกรม เพื่อประเมิน วัดผล หรือติดตามผลการเปลี่ยนแปลงของพัฒนาการหรือพฤติกรรมที่เกิดขึ้นจากโปรแกรมได้ โดยอาจมีการปรับเปลี่ยนรายละเอียดกิจกรรมเพื่อให้ตอบสนองต่อวัตถุประสงค์ของโปรแกรมมากขึ้น
4. จริยธรรมและจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก หมายถึง จรรยาบรรณในวิชาชีพนักจิตวิทยาอ้างอิงตาม ETHICAL PRINCIPLES OF PSYCHOLOGISTS AND CODE OF CONDUCT รับรองโดยสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศสหรัฐอเมริกาในปี ค.ศ. 2017 ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานกับเด็ก

• สอบข้อเขียน
• แฟ้มสะสมผลงาน
• การสัมภาษณ์