หน่วยสมรรถนะ
ซ่อมบำรุงราง (Rail)
สาขาวิชาชีพรถไฟความเร็วสูงและระบบราง
รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ
1. รหัสหน่วยสมรรถนะ | RAI-MAI-4-047ZA |
2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ | ซ่อมบำรุงราง (Rail) |
3. ทบทวนครั้งที่ | - / - |
4. สร้างใหม่ |
![]() |
ปรับปรุง |
![]() |
5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification) | |
3123 ช่างเทคนิคซ่อมบำรุงทางรถไฟ ชั้น 4 (Track Maintenance Skilled Technician IV) |
6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency) | |
หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่ต้องการในการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงราง (Rail) ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยภายใต้นโยบายและข้อกำหนดของสถานที่ปฏิบัติงาน รวมทั้งสามารถจัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงราง (Rail) และจัดทำเอกสารเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเสร็จสมบูรณ์ |
7. สำหรับระดับคุณวุฒิ |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
8. กลุ่มอาชีพ (Sector) | |
3123 หัวหน้าคุมงานด้านการก่อสร้าง |
9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี) | |
N/A |
10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี) | |
N/A |
11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria) |
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) | เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) | รหัส PC (ตามเล่มมาตรฐาน) |
รหัส PC (จากระบบ) |
---|---|---|---|
20907.1 ตรวจวินิจฉัยสภาพราง | 1) ตรวจสอบความผิดปกติของรางเบื้องต้นได้ด้วยสายตา | 20907.1.01 | 66635 |
20907.1 ตรวจวินิจฉัยสภาพราง | 2) ตรวจสอบความผิดปกติของรางได้โดยใช้เครื่องมือ | 20907.1.02 | 66636 |
20907.1 ตรวจวินิจฉัยสภาพราง | 3) บ่งชี้ความผิดปกติของรางได้ | 20907.1.03 | 66637 |
20907.1 ตรวจวินิจฉัยสภาพราง | 4) เสนอแนะวิธีการแก้ไขหรือซ่อมแซมรางได้ | 20907.1.04 | 66638 |
20907.2 เตรียมเครื่องมือ และวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมบำรุงราง | 1) เตรียมเครื่องมือวัสดุและอุปกรณ์ได้ถูกต้องตามใบสั่งงาน | 20907.2.01 | 66639 |
20907.2 เตรียมเครื่องมือ และวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมบำรุงราง | 2) ตรวจสอบความพร้อมของเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมบำรุงราง | 20907.2.02 | 66640 |
20907.3 เปลี่ยนราง | 1) เตรียมพื้นที่ปฏิบัติงานเปลี่ยนราง | 20907.3.01 | 66641 |
20907.3 เปลี่ยนราง | 2) ขนย้ายเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์และราง | 20907.3.02 | 66642 |
20907.3 เปลี่ยนราง | 3) ถอด/ตัดรางได้ถูกต้องตามขั้นตอนการปฏิบัติงาน | 20907.3.03 | 66643 |
20907.3 เปลี่ยนราง | 4) ติดตั้ง/เชื่อมรางโดยใช้วิธีการที่ถูกต้องตามมาตรฐานการเชื่อมราง | 20907.3.04 | 66644 |
20907.4 ดัดและปรับแนวราง | 1) เตรียมพื้นที่ปฏิบัติงานดัดและปรับแนวราง | 20907.4.01 | 66645 |
20907.4 ดัดและปรับแนวราง | 2) บ่งชี้ความผิดปกติทางเรขาคณิต (Geometry)ของรางได้ | 20907.4.02 | 66646 |
20907.4 ดัดและปรับแนวราง | 3) ดัดรางโดยใช้เครื่องมือและวิธีการที่ถูกต้องเหมาะสม | 20907.4.03 | 66647 |
20907.4 ดัดและปรับแนวราง | 4) ปรับแนวรางโดยใช้เครื่องมือและวิธีการที่ถูกต้องเหมาะสม | 20907.4.04 | 66648 |
20907.4 ดัดและปรับแนวราง | 5) ปรับตั้งขนาดทาง (Track Gauge) ได้ถูกต้องตามค่าพิกัดหรือมาตรฐานทาง | 20907.4.05 | 66649 |
20907.5 เจียรราง | 1) บ่งชี้ความผิดปกติทางเรขาคณิต(Geometry) ของรางได้ | 20907.5.01 | 66650 |
20907.5 เจียรราง | 2) เจียรรางโดยใช้เครื่องมือและวิธีการที่ถูกต้อง/เหมาะสม | 20907.5.02 | 66651 |
20907.6 ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการซ่อมบำรุง | 1) ตรวจสอบความเรียบร้อยหลังการปฏิบัติงานของการซ่อมบำรุงราง | 20907.6.01 | 66652 |
20907.6 ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการซ่อมบำรุง | 2) ตรวจสอบความเรียบร้อยของพื้นที่ปฏิบัติงานก่อนเปิดให้บริการ | 20907.6.02 | 66653 |
20907.6 ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการซ่อมบำรุง | 3) จัดทำรายงานผลการซ่อมบำรุงรางได้ตามแบบฟอร์มของสถานประกอบการ | 20907.6.03 | 66654 |
12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge) | |
00000 ความปลอดภัยในการทำงานขั้นพื้นฐาน 00001 ปฏิบัติงานกับไฟฟ้าแรงสูงบนทางวิ่งรถไฟฟ้าตามหลักความปลอดภัย 00002 ปฏิบัติงานในที่สูงตามหลักความปลอดภัย 00003 ปฏิบัติงานในที่อับอากาศตามหลักความปลอดภัย |
13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge) | |
(ก) ความต้องการด้านทักษะ (ก1) ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน (ก2) ทักษะการปฏิบัติงานตามคู่มือการตรวจสอบความผิดปกติของราง (ก3) ทักษะการประสานงานในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ (ก4) ทักษะการแก้ไขปัญหา/เหตุการณ์เฉพาะหน้าในการปฏิบัติงาน (ก5) ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ (ก6) ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล (ก7) ทักษะการตรวจสอบความผิดปกติของรางด้วยสายตา (ก8) ทักษะการตรวจสอบความผิดปกติของรางโดยใช้เครื่องมือ (ก9) ทักษะการประเมินความผิดปกติของราง (ก10) ทักษะการควบคุมงาน (ก11) ทักษะการบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ในการซ่อมบำรุงราง (ก12) ทักษะการจัดทำรายงาน (ข) ความต้องการด้านความรู้ (ข1) ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงทางและรางรถไฟ (ข2) ข้อกำหนดและค่ามาตรฐานเกี่ยวกับขนาดและชนิดของรางรถไฟ (ข3) การชำรุดของราง (ข4) การดัดราง (ข5) การเจียรราง (ข6) การลำเลียงราง (ข7) เครื่องมือและเครื่องจักรกลซ่อมบำรุงทางและรางรถไฟ (ข8) ข้อกำหนดและค่ามาตรฐานเกี่ยวกับรางรถไฟ (ข9) การจัดทำเอกสารและการเขียนรายงาน |
14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide) | |
(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) (ก1) หนังสือรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ หรือ (ก2) แบบฟอร์มบันทึกภาระงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ (ก3) แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) หรือ (ก4) หนังสือรับรองการผ่านงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้จากสถานประกอบการ (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) (ข1) ใบรับรองผลการศึกษา หรือ (ข2) ใบรับรองผ่านการอบรมในหลักสูตรด้านเทคนิคการซ่อมบำรุงทางรถไฟ หรือ (ข3) ใบรับรองผ่านการอบรมในหลักสูตรด้านเทคนิคการบำรุงรักษารางรถไฟ หรือ (ข4) ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตรผ่านการอบรมในหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับงานก่อสร้าง/ซ่อมบำรุงทางรถไฟ (ค) คำแนะนำในการประเมิน ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ ที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้ วิธีการประเมิน - การประเมินความรู้และทักษะปฏิบัติในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น - การประเมินความรู้ในหน่วยสมรรถนะนี้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือก ส่วนการประเมินทักษะการปฏิบัติงานนั้น กำหนดให้สอบสัมภาษณ์ ก่อนสาธิตการปฏิบัติงานภายใต้การจำลองสถานการณ์ที่เหมาะสมกับการประเมิน และพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) |
15. ขอบเขต (Range Statement) | |
(ก) คำแนะนำ (ก1) สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องมีทักษะในการตรวจวินิจฉัยและประเมินความผิดปกติของรางรถไฟด้วยตาเปล่าและการใช้เครื่องมือ สามารถปฏิบัติงานซ่อมบำรุงราง และแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้เป็นอย่างดี รวมทั้งตรวจสอบความเรียบร้อยของการซ่อมบำรุงรางหลังการปฏิบัติงานได้ตามคู่มือการปฏิบัติงาน และจัดทำรายงานผลการซ่อมบำรุงรางได้ตามแบบฟอร์มของสถานประกอบการ นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย (ก2) สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้ (ข) คำอธิบายรายละเอียด (ข1) การชำรุดของรางอาจเกิดจาก: - กระบวนการผลิต - การเชื่อมราง - การใช้งาน - การกระทำจากภายนอก เช่น สนิมจากสารเคมี รถตกราง การขนส่ง เป็นต้น (ข2) การดัดราง: - หากรางคด สามารถใช้มือเสือในการดัด - หากหัวต่อราง (Rail Joint) ตกตาย สามารถใช้แม่แรงยกรางในทางดิ่ง - อุณหภูมิของรางไม่เกิน 50oC (ข3) การเจียรราง: - กรณีหลังการเชื่อม Termit - กรณีหน้าตัดรางไม่เสมอกัน (ข4) การลำเลียงราง - ใช้แรงคน - ใช้เครื่องจักรกล - ใช้รถบรรทุก (ข5) เครื่องมือที่ต้องใช้: - Manual Tools - Small Power Tools (ข6) วิธีการสื่อสารอาจรวมถึง: - การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ - การให้สัญญานมือ (ข7) การแจ้งข้อมูล: - ผ่านระบบอิเล็คทรอนิกส์ - เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน - สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face (ข8) ขอบเขตของงานซ่อมบำรุงประแจ: - เปลี่ยนชิ้นส่วนของประแจที่ชำรุด เปลี่ยนหรือซ่อมเครื่องยึดเหนี่ยวประแจให้อยู่ในลักษณะที่ถูกต้อง ครบถ้วนตามมาตรฐาน - ซ่อมบำรุงประแจให้มั่นคงแข็งแรง - ปรับตั้งมิติต่างๆ ของประแจให้ถูกต้องและอยู่ในพิกัดที่กำหนด (ข9) เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคลที่ต้องใช้ในระหว่างการปฏิบัติงาน: - เสื้อกั๊กความปลอดภัยสะท้อนแสง - อุปกรณ์ป้องกันเสียง - อุปกรณ์ป้องกันใบหน้าและดวงตา อาทิเช่น แว่นกันแดด, แว่นตานิรภัย, หน้ากากกันฝุ่น - หมวกนิรภัย - ถุงมือ - รองเท้านิรภัย - วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ - ไฟฉาย - ป้ายสัญญานต่างๆ - ธงสัญญาน: สีเขียว สีแดง (ข10) ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง: - คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ - สมุดบันทึก/เก็บข้อมูล - ขั้นตอนการปฏิบัติงานในภาคสนาม - ข้อกำหนดทางเทคนิค/คำแนะนำด้านเทคนิค - มาตรฐานรางรถไฟ - คู่มือการผลิต หรือคำแนะนำการใช้อุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน และคู่มือการใช้งาน - คู่มือความปลอดภัยในการทำงาน - แผน QA /การควบคุมข้อมูลและเอกสาร - เงื่อนไข/สัญญา/ข้อตกลงในการปฏิบัติงาน |
16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี) | |
N/A |
17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี) | |
N/A |
18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure) | |
1 เครื่องมือประเมินการตรวจวินิจฉัยสภาพราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สัมภาษณ์ 3) พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio) 2 เครื่องมือประเมินการเตรียมเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการซ่อมบำรุงราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สัมภาษณ์ 3 เครื่องมือประเมินการเปลี่ยนราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลอง 3) พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio) 4 เครื่องมือประเมินการดัดและปรับแนวราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลอง 3) พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio) 5 เครื่องมือประเมินการเจียรราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลอง 3) พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio) 6 เครื่องมือประเมินการตรวจสอบความเรียบร้อยของงานหลังการซ่อมบำรุงราง 1) ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก 2) สัมภาษณ์ 3) พิจารณาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio)
|