หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ออกแบบกระบวนการ ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

สาขาวิชาชีพการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ FPC-BSXO-546A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ออกแบบกระบวนการ ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2568

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

7515 ผู้ชิมรสและจัดระดับชั้นคุณภาพของอาหารและเครื่องดื่ม


1 7515 ผู้ชิมรสและจัดระดับชั้นคุณภาพของอาหารและเครื่องดื่ม

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
หน่วยสมรรถนะนี้ใช้ทักษะและความรู้ในเรื่องบริหารจัดการการดำเนินงานการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสด้านอาหาร สามารถออกแบบกระบวนการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสได้อย่างเหมาะสม บริหารจัดการทรัพยากรด้านบุคคล ตัวอย่างสำหรับการประเมิน และงบประมาณ สามารถสื่อสารและถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพหน่วยสมรรถนะนี้เหมาะกับผู้เข้ารับการประเมินที่มีความรู้และทักษะการจัดเตรียมและดำเนินงานการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสด้านอาหาร

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
ผู้ประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
กฎกระทรวง เรื่อง สุขลักษณะของสถานที่จำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 หมวดที่ 4 เรื่อง สุขลักษณะส่วนบุคคลของผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)
รหัส PC
(จากระบบ)
50101

เลือกประเภทและวิธีในการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

1. เลือกประเภทในการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่กำหนดในแผนการดำเนินงาน

50101.01 229743
50101

เลือกประเภทและวิธีในการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

2. เลือกวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่กำหนดตามแผนการดำเนินงาน

50101.02 229744
50102

กำหนดลักษณะทางประสาทสัมผัส (Sensory Characteristic) ของอาหาร ให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ในการประเมิน

1. อธิบายลักษณะของอาหารได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมินในแผนการดำเนินงาน

50102.01 229745
50102

กำหนดลักษณะทางประสาทสัมผัส (Sensory Characteristic) ของอาหาร ให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ในการประเมิน

2. กำหนดลักษณะทางประสาทสัมผัสที่ต้องการประเมินได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมินในแผนการดำเนินงาน

50102.02 229746
50103

กำหนดขั้นตอนการดำเนินงาน

1. วางแผนและเขียนแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัสได้อย่างถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ทำการประเมิน

50103.01 229747
50103

กำหนดขั้นตอนการดำเนินงาน

2. มอบหมาย (assign) แผนการดำเนินงานสู่การปฏิบัติและให้คำปรึกษา/แนะนำ ผู้ปฏิบัติงาน ได้ครบถ้วนตรงตามแผน

50103.02 229748
50103

กำหนดขั้นตอนการดำเนินงาน

3. ติดตามผลการดำเนินงานได้อย่างครบถ้วนตามวัตถุประสงค์การดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

50103.03 229749
50104

กำหนดวิธีการประเมินผลทางสถิติ

1. กำหนดวิธีการประเมินและแปลผลทางสถิติให้ถูกต้องตามวิธีการประเมินและวัตถุประสงค์ที่กำหนดตามแผนการดำเนินงาน

50104.01 229750
50104

กำหนดวิธีการประเมินผลทางสถิติ

2. เลือกใช้วิธีการประเมินผลทางสถิติที่สอดคล้องกับมาตรฐานที่กำหนดไว้

50104.02 229751
50104

กำหนดวิธีการประเมินผลทางสถิติ

3. ตรวจสอบความถูกต้องของผลการประเมินผลทางสถิติ

50104.03 229752

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1.ทักษะในการเลือกประเภทการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

2.ทักษะในการเลือกวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

3.ทักษะในการวางแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

4.ทักษะในการมอบหมายแผนการดำเนินงานสู่การปฏิบัติ

5.ทักษะในการให้คำปรึกษาแนะนำแก่ผู้อื่น

6.ทักษะในการสรุปผลการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

7.ทักษะในการนำเสนอผลการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1.ความรู้และเข้าใจพื้นฐานทางสรีรวิทยาและจิตวิทยาของบุคคลที่จะมาเป็นผู้ทดสอบ

2.ความรู้เกี่ยวกับประเภทการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

3.ความรู้เกี่ยวกับวิธีการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

4.ความรู้เกี่ยวกับการวางแผนและเขียนแผนการดำเนินงานการประเมินคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส

5.ความรู้เกี่ยวกับการอ่านผลและแปลผลทางสถิติของคุณภาพอาหารด้านประสาทสัมผัส


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน ( Performance Evidence )

N/A

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

N/A

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

N/A

(ง) วิธีการประเมิน

-การสอบข้อเขียน


15. ขอบเขต (Range Statement)

ขอบเขตอธิบายถึงขอบเขตของการปฏิบัติงาน และสภาพแวดล้อมอื่น ๆ หรือสถานการณ์อื่น ๆ ที่มีผลกระทบต่อการทำงาน รวมถึงเครื่องมือ อุปกรณ์ เทคโนโลยี ทรัพยากรที่ใช้ หรือข้อกำหนดอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

(ก) คำแนะนำ

หากผู้เข้ารับการประเมินปฏิบัติตามเกณฑ์บางข้อไม่สมบูรณ์ ให้ผู้ทดสอบใช้ดุลยพินิจในการพิจารณาผลการประเมิน และผู้ทดสอบต้องให้คำแนะนำในการพัฒนาการปฏิบัติงาน ในเกณฑ์ที่ไม่สมบูรณ์นั้น โดยชี้แจงรายละเอียดในหัวข้อนั้นๆ เพื่อให้ผู้เข้ารับการประเมินมีความเข้าใจ

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

-ประเภทของการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัส แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

1.Analytical Tests โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ วิธีการประเมินความแตกต่างของผลิตภัณฑ์และวิธีการวิเคราะห์ลักษณะทางประสาทสัมผัสของผลิตภัณฑ์เชิงพรรณนา

2.Affective Tests ได้แก่ วิธีการประเมินความชอบและการยอมรับผลิตภัณฑ์ หมายถึง การประเมินความรู้สึกของผู้ทดสอบว่าชอบผลิตภัณฑ์หนึ่งมากกว่าอีกผลิตภัณฑ์หนึ่ง วิธีการประเมินความชอบ ได้แก่ วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่เพื่อหาความชอบ (Paired Preference test) และวิธีการเรียงลำดับความชอบ (Preference Ranking test) และ วิธีการทดสอบการยอมรับที่นิยมใช้ในการประเมินได้แก่ วิธีคะแนนความชอบ (Hedonic Scaling) และวิธีการวัดความพอดี (Just About Right Scale - JAR)

- การแบ่งตามประเภทความแตกต่างเป็นการแบ่งความแตกต่างของผลิตภัณฑ์ที่ผู้ทดสอบสามารถรับรู้ได้โดยแบ่งเป็น

▪ ความแตกต่างโดยรวมของผลิตภัณฑ์ซึ่งไม่มีลักษณะเฉพาะที่ชี้ชัดตัวอย่างวิธีการประเมินเช่นวิธีการเลือกตัวอย่างคี่จากสามตัวอย่าง (Triangle test) วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่กับตัวอย่างอ้างอิง (Duo-Trio test) และวิธีการเลือกสองตัวอย่างจากห้าตัวอย่าง (Two out of Five test) เป็นต้นดังแสดงรายละเอียดในตารางที่ 1

▪ ความแตกต่างตามลักษณะทางประสาทสัมผัสซึ่งจะประเมินความแตกต่างในลักษณะเฉพาะของผลิตภัณฑ์ตัวอย่างวิธีการประเมินเช่นวิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่แบบมีทิศทาง (2-AFC) และวิธีการเปรียบเทียบความแตกต่างจากตัวอย่างควบคุม (Difference from Control test) เป็นต้นดังแสดงรายละเอียดในตารางที่ 1



ตารางที่ 1 วิธีการประเมินความแตกต่าง



































































วิธีการ



ประเภทความแตกต่าง



จำนวนผลิตภัณฑ์



การประเมินของผู้ทดสอบ



วิธีการเลือกตัวอย่างที่จากสามตัวอย่าง



ความแตกต่างโดยรวม



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการเปรียบเทียบตัวอย่างคู่กับตัวอย่างอ้างอิง



ความแตกต่างโดยรวม



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการเลือกสองตัวอย่างจากห้าตัวอย่าง



ความแตกต่างโดยรวม



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการประเมินแบบ "A"ไม่ใช่ "A"



ความแตกต่างโดยรวม



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการเปรียบเทียบ ตัวอย่างคู่อย่างง่าย



ความแตกต่างโดยรวม



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการเปรียบเทียบ ตัวอย่างคู่แบบมีทิศทาง



ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด



2



ให้อิสระในการตัดสินใจ



วิธีการเปรียบเทียบ ความแตกต่างจากตัวอย่างควบคุม



ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด



2 หรือ มากกว่า



บังคับให้ตัดสินใจ



วิธีการเรียงลำดับความเข้มของลักษณะที่กำหนด



ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด



2 หรือ มากกว่า



บังคับให้ตัดสินใจ



วิธีการให้คะแนนตามความเข้มของลักษณะที่กำหนด



ความแตกต่างตามลักษณะที่กำหนด



2 หรือ มากกว่า



บังคับให้ตัดสินใจ




 



 


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

- ข้อสอบข้อเขียน



ยินดีต้อนรับ