รหัส ISCO

3152 กัปตันเรือเดินทะเล/เจ้าพนักงานเดินเรือ (ปฏิบัติงาน ชำนาญงาน) นักเดินเรือ (ปฏิบัติการ ชำนาญการ ชำนาญการพิเศษ)/นักเดินเรือ 

6222 ชาวประมงชายฝั่งทะเล/ผู้ปฏิบัติงานด้านการประมงน้ำจืดและประมงชายฝั่งทะเล/ชาวประมงพื้นบ้าน/ประมงขนาดเล็ก 

6223 ไต้ก๋งเรือ/ผู้ปฏิบัติงานด้านการประมงทะเลน้ำลึก/ไต๋เรือ

- ผู้ที่ผ่านเกณฑ์การประเมินคุณวุฒิวิชาชีพ อาชีพผู้ควบคุมเรือประมง ระดับ 3 และมีประสบการณ์ในการปฏิบัติงานระดับ 3 อย่างน้อย 6 เดือน

- ผู้ที่ผ่านหลักสูตรฝึกอบรมพื้นฐานของผู้ปฏิบัติการบนเรือตามระเบียบกรมเจ้าท่า

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

- ทักษะการหาตำบลที่เรือ

- ทักษะการเดินเรือ 

- ทักษะการควบคุมบังคับเรือ  

- ทักษะการอ่านร่องคลื่น เช่น คลื่นลม (Wind wave)  และคลื่นหัวเรียบ (Swell) 

- ทักษะการหาที่กำบังลม 

- ทักษะการถือท้ายเรือ 

- ทักษะการใช้อุปกรณ์เดินเรือและอุปกรณ์สื่อสาร 

- ทักษะการใช้เครื่องมือวัดทางทะเลอื่น ๆ  

- ทักษะการใช้และบำรุงรักษาเข็มทิศแม่เหล็ก 

- ทักษะการคำนวณและแก้อัตราผิดของเข็มทิศแม่เหล็ก  

- ทักษะในการตัดสินใจและแก้ปัญหา 

(ข) ความต้องการด้านความรู้

- ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับแผนที่เดินเรือประเภทต่าง ๆ  

- การจราจรทางน้ำและทัศนสัญญานต่าง ๆ ในการเดินเรือ 

- ความรู้เรื่องวิชาการเรือที่ระบุในพระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ำไทย ปี พ.ศ. 2456  

- การแบ่งเขตเศรษฐกิจทางทะเลและพื้นที่อุทยานแห่งชาติทางทะเล  

- ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการใช้งานอุปกรณ์หาพิกัด (GPS) 

- ความรู้พื้นฐานการใช้ทัศนสัญญานในการเดินเรือ 

- ความรู้พื้นฐานการใช้งานเข็มทิศ และกำหนดทิศหัวเรือ 

- วิชาการใช้เข็มทิศแม่เหล็ก 

- การแก้อัตราการเบี่ยงเบนของเข็มทิศแม่เหล็ก โดยใช้ข้อมูลจากแผนที่เดินเรือ 

- ความรู้พื้นฐานการใช้วิทยุสื่อสาร เช่น การเรืยกสถานีชายฝั่ง การแสดงชื่อเรือของตน

- วิธีการบันทึกปูมเรือ ของกรมเจ้าท่า

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

   - หนังสือคนประจำเรือ (SEAMAN Book) 

   - หนังสือคนประจำเรือ (SEA Book) สำหรับแรงงานต่างด้าว 

   - แบบบันทึกรายการผลจากการ

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

   - ประกาศนียบัตรแสดงความรู้ความสามารถของผู้ทําการในเรือ ฝ่ายเดินเรือ จากกรมเจ้าท่า 

   - เอกสารรับรองผลการเรียนหรือผลการอบรมที่เกี่ยวข้อง  

(ค) คำแนะนำในการประเมิน 

   - ผู้ประเมินตรวจประเมินพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและด้านความรู้ 

(ง) วิธีการประเมิน 

   - การสัมภาษณ์ 

   - การสาธิตการปฏิบัติงาน 

   - การสอบข้อเขียน 

   - แฟ้มสะสมผลงาน

   การเดินเรือ (Navigating)  ครอบคลุมถึงเทคนิคการควบคุม บังคับ นำเรือให้เดินทางจากตำบลที่หนึ่ง ไปยังอีกตำบลที่หนึ่ง เพื่อภารกิจของเรือลำนั้น ๆ ด้วยความปลอดภัย และเป็นไปตามกฎการเดินเรือสากล 

   ตำบลที่เรือ (Ship’s position) ครอบคลุมถึงพิกัดของเรือบนพื้นที่ใด ๆ ในท้องทะเล บนพื้นโลก เหมือนกับการให้พิกัดทั่ว ๆ ไป ซึ่งบ่งบอกเป็นองศาแลทติจูด และลองกิจูด 

   เข็มทิศแม่เหล็ก ครอบคลุมทั ้งเข็มทิศเรือนเอก (Standard Compass) และเข็มทิศถือทาย (Steering 

Compass) ซึ่งส่วนใหญ่จะมีอยู่ในเรือประมงทั่วไป 

   การนำเรือและบังคับเรือภายใต้หน่วยสมรรถนะนี ้ ผู้ปฏิบัติงานต้องเข้าใจรูปแบบการเคลื่อนที่ของเรือ ได้แก่ การโคลง การโยน การแกว่ง การหมุนรอบตัว การแอ่นกลาง และการตกท้องช้าง รวมทั ้ง การควบคุมถือท้ายเรือโดยเครื่องบังคับเลี้ยวของเรือประมงแต่ละประเภท 

   การเข้ายามเรือเดิน และยามเรือจอด (Watch keeping) ครอบคลุมถึง การปฏิบัติหน้าที่ในการควบคุมและดูแลการเดินเรือ และตำบลที่เรือในขณะเรือจอด ทั้งในเวลากลางวันและกลางคืน ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและปลอดภัย ตามแผนการเดินเรือและข้อบังคับต่าง ๆ รวมถึงการปฏิบัติเพื่อหลีกเลี่ยงการโดนกันของเรือ และการปฏิบัติเท่าที่จำเป็นในสถานการณ์ฉุกเฉินเพื่อให้เกิดความปลอดภัยแก่เรือและชีวิตบนเรือ 

(ค)  คำแนะนำ 

   - หลีกเลี่ยงการเดินเรือในพื้นที่หวงห้ามตามกฎหมายกำหนด ตามเขตพื้นที่ทำการประมง ตามพระราชกำหนดการประมง กรมประมง พ.ศ. 2558 เช่น แนวเขตอนุรักษ์ปะการังและพืชทะเลต่าง ๆ เป็นต้น

   - การใช้เข็มทิศแม่เหล็กสามารถศึกษาได้จากคู่มือการใช้เข็มทิศแม่เหล็กบนเรือประมง 

   - หลักการเข้าเวรเรือเดิน-เรือจอดให้พิจารณาตามพระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ำไทย ปี พ.ศ. 2456 

   - การหลีกเลี่ยงการเดินเรือในพื้นที่หวงห้ามตามกฎหมายกำหนด ตามเขตพื้นที่ทำการประมงตามพระราชกำหนดการประมง กรมประมง พ.ศ. 2558 เช่น แนวเขตอนุรักษ์ประการังและพืชทะเลต่างๆ 

   - ศึกษาและเข้าใจอัตราเลี้ยวของเรือ (Rate of turn) และพิสัยปฏิบัติการของเรือ

   - ใช้ทักษะและความรู้ตามข้อ 13 (ก) และ (ข)

(ง) คำอธิบายรายละเอียด 

   - แผนที่เดินเรืออิเล็กทรอนิกส์ หรือ Electronic Navigational Chart (ENC)  หมายถึง แผนที่เดินเรือในรูปดิจิทอล (Digital) ที่สร้างตาม มาตรฐาน S-57 Edition 3.1 เรียกว่ามาตรฐานการถ่ายโอนข้อมูลอุทกศาสตร์ในรูปดิจิตอล (IHO TRANSFER STANDARD For DIGITAL HYDROGRAPHIC DATA Edition 3.1) ตามที่องค์การอุทกศาสตร์สากล (International Hydrographic Office, IHO) กำหนดไว้เพื่อใช้กับระบบสารสนเทศเพื่อการเดินเรือ (Electronic Chart Display and Information System, ECDIS)  

   - GPS (Global Positioning System) หมายถึง ระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก โดยใช้วิธีการคำนวณตำแหน่งพิกัดภูมิศาสตร์ของอุปกรณ์รับสัญญาณ จากค่าตำแหน่งพิกัดจากดาวเทียมที่โคจรอยู่รอบโลก ที่ส่งผ่านสัญญาณนาฬิกามายังโลก เป็นระบบนำร่องโดยอาศัยคลื่นวิทยุและรหัสที ่ส่งมาจากดาวเทียม NAVSTAR (Navigation Satellite Timing and Ranging) จำนวน 24 ดวงที่โคจรอยู่เหนือพื้นโลก สามารถใช้ในการหาตำแหน่งบนพื้นโลกได้ตลอด 24 ชั่วโมงที่ทุก ๆ จุดบนผิวโลก

   - หลักนำ เป็นที่หมายที่ใช้ในการนำเรือในร่องน้ำ จัดทำขึ้นโดยหน่วยงานที่ควบคุมการจราจรทางน้ำ

   - บรรณสารการเดินเรือ เอกสารหนังสือที ่ช่วยในการเดินเรือ ประกอบด้วยหนังสือนํารอง ประกาศชาวเรือ ทำเนียบไฟและทุ่น มาตราน้ำ ทำเนียบวิทยุ ประมวลสัญญานสากล ปฏิทินดาราศาสตร์และประกาศการแก้ไขแผนที่

   - เข็มทิศแม่เหล็ก หมายถึง อุปกรณบอกทิศทางซึ่งทํางานโดยอาศัยสนามแมเหล็กโลก โดยปกติ จะถูกติดตั้งตามแนวกึ่งกลางลําเรือในบริเวณที่มีการรบกวนของอํานาจแมเหล็กนอยที่สุด 

   - อัตราผิดเข็มทิศแมเหล็ก ประกอบด้วย  

      o วาริเอชั่น (Variation) คือ มุมแตกตางระหวางทิศเหนือแมเหล็กกับทิศเหนือภูมิศาสตรซึ่งเกิด จากอิทธิพลของสนามแมเหล็กโลก มีค่าเปลี่ยนแปลงไปตามตําบลที่บนโลก คาดังกลาวจะแสดงไวในวงเข็มทิศของแผนที่  

      o ดิวิเอชั่น (Deviation) คือ มุมแตกตางระหวางทิศเหนือแมเหล็กกับแกนเข็มทิศแมเหล็ก ซึ่งเกิดจากอิทธิพลของสนามแมเหล็กในตัวเรือ และมีคาเฉพาะสําหรับเรือแตละลํา ทั้งนี้ค่าดังกล่าวจะเปลี่ยนแปลงไปตามทิศหัวเรือ  

      o อัตราผิดเข็มทิศ (Compass Error) =  วาริเอชั่น +  ดิวิเอชั่น  

      o ทิศตะวันออก ทิศเหนือ เปนบวก และทิศตะวันตก ทิศใต้ เปนลบ 

   - ระบบติดตามเรือ (Vessel Monitoring System; VMS) หมายถึง ระบบที่ใช้ในการติดต่อสื่อสาร

 ระหว่างเรือที่ออกปฏิบัติงานอยู่กลางทะเลกับเจ้าของเรือและศูนย์ปฏิบัติการ VMS ที่อยู่บนฝั่งด้วยการส่งสัญญาณทางอิเล็กทรอนิกส์จากเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ติดตั้งบนเรือประมง (Embedded Tracking Unit - ETU) แล้วส่งสัญญาณมายังหน่วยรับที่ติดตั้งเครื่องมืออุปกรณ์ภาครับหรือเครื่องควบคุมระบบที่อยู่บนฝั่งที่ศูนย์ปฏิบัติการ (Monitoring & Controlling Center - MCC) เพื่อบอกให้ทราบถึงตำแหน่งปัจจุบันของเรือ คามเร็วและทิศทางของเรือที่กำลังแล่น และข้อมูลจากเซนเซอร์ ตลอดจนมีการบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ตามเวลาที่ผ่านมาในอดีต โดยเจ้าของเรือหรือเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องสามารถเรียกดูข้อมูลย้อนหลังได้ตามที่ต้องการ ซึ่งข้อมูลจะถูกส่งผ่าน GPRS (General Packet Radio Service) มายังหน่วยรับบนฝั่งผ่านเครือข่าย GSM (Global Service Mobile) โดยปกติจะมีการส่งสัญญาณแบบอัตโนมัติทุก ๆ 4 ชั่วโมง รวม 6 ครั้งต่อวัน หรือทุก ๆ 6 ชั่วโมง รวม 4 ครั้งต่อวัน ซึ่งข้อมูลหรือสัญาณที่ส่งมายังศูนย์ปฏิบัติการบนฝั่งจะถูกแปลงมาแสดงบนแผนที่อิเล็กทรอนิกส์ หรือแสดงบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ของศูนย์ปฏิบัติการฯ ซึ่งเจ้าของเรือสามารถติดตามดูเรือหรือกลุ่มเรือของตัวเองได้ผ่านทางเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ซึ่งง่ายต่อการใช้งาน โดยข้อมูลเส้นทางเดินเรือที่ถูกบันทึกจะถูกเก็บเป็นความลับตามพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540  นอกจากนี้ระบบยังสามารถระบุพื้นที่เฝ้าระวังบนแผนที่และสามารถแจ้งเตือนเมื่อมีเรือเข้ามาพื้นที่เฝ้าระวังเกินกว่าระยะเวลาที่กำหนดได้ ในกรณีที่เกิดเหตุไม่คาดฝันขึ้นกับเรือ ชาวประมงบนเรือสามารถกดปุ่มฉุกเฉินบนเรือขอความ

 ช่วยเหลือมายังศูนย์ปฏิบัติการฯ และเจ้าของเรือ เพื่อติดต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เข้าช่วยเหลือได้ทันท่วงทีต่อไป อีกทางหนึ่งศูนย์ปฏิบัติการ VMS สามารถส่งข้อมูลในรูปแบบ SMS (Short Message Service) เพื่อแจ้งข่าวหรือการเตือนภัยให้แก่เรือทุกลำในระบบได้อีกด้วย 

   - เข็มทิศแม่เหล็ก หมายถึง อุปกรณบอกทิศทางซึ่งทํางานโดยอาศัยสนามแมเหล็กโลก โดยปกติ จะถูกติดตั้งตามแนวกึ่งกลางลําเรือในบริเวณที่มีการรบกวนของอํานาจแมเหล็กนอยที่สุด

   - สมุดปูมเรือ หมายถึง รายละเอียดของเครื่องจักรทุกประเภทที่อยู่บนเรือ ขนาดของเรือที่มีการออกแบบโดยกรมเจ้าท่าในการบังคับใช้กับเรือกลเดินทะเลทุกประเภท ผู้ปฏิบัติงานบนเรือต้องทำการลงบันทึกให้ครบถ้วนและใช้ในการตรวจสอบจากเจ้าพนักงานตรวจเรือทุก 6 เดือน 

- การสอบข้อเขียน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน      

- การสัมภาษณ์ 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน      

- การสาธิตการปฏิบัติงาน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน

- แฟ้มสะสมผลงาน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน