รหัส ISCO  

3152 กัปตันเรือเดินทะเล/เจ้าพนักงานเดินเรือ (ปฏิบัติงาน ชำนาญงาน) นักเดินเรือ (ปฏิบัติการ ชำนาญการ ชำนาญการพิเศษ)/นักเดินเรือ 

6222 ชาวประมงชายฝั่งทะเล/ผู้ปฏิบัติงานด้านการประมงน้ำจืดและประมงชายฝั่ง 

ทะเล/ชาวประมงพื้นบ้าน/ประมงขนาดเล็ก 

6223 ไต้ก๋งเรือ/ผู้ปฏิบัติงานด้านการประมงทะเลน้ำลึก/ไต๋เรือ

- ผู้ที่ผ่านเกณฑ์การประเมินคุณวุฒิวิชาชีพ อาชีพลูกเรือประมง ระดับ 4 และมีประสบการณ์ในการ ปฏิบัติงานระดับ 4 อย่างน้อย 12 เดือน

- ผู้ที่ผ่านหลักสูตรฝึกอบรมพื้นฐานของผู้ปฏิบัติการบนเรือตามระเบียบกรมเจ้าท่า

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

- ทักษะการหาตำบลที่เรือ 

- ทักษะการเดินเรือ 

- ทักษะการควบคุมบังคับเรือ  

- ทักษะการอ่านร่องคลื่น เช่น คลื่นลม (Wind wave)  และคลื่นหัวเรียบ (Swell) 

- ทักษะการหาที่กำบังลม 

- ทักษะการถือท้ายเรือ 

- ทักษะการใช้อุปกรณ์เดินเรือและอุปกรณ์สื่อสาร 

- ทักษะการใช้เครื่องมือวัดทางทะเลอื่น ๆ

(ข) ความต้องการด้านความรู้

- ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับแผนที่เดินเรือประเภทต่าง ๆ 

- การจราจรทางน้ำและทัศนสัญญานต่าง ๆ ในการเดินเรือ 

- ความรู้เรื่องวิชาการเรือที่ระบุในพระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ำไทย ปี พ.ศ.2456 หมวดที่ 1 มาตรา 12 - 16 

- ความรู้ในระเบียบปฏิบัติการขออนุญาตนำเรือเข้าออกเมืองท่าต่าง ๆ 

- การแบ่งเขตเศรษฐกิจทางทะเลและพื้นที่อุทยานแห่งชาติทางทะเล  

- ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการใช้งานอุปกรณ์หาพิกัด (GPS) 

- ความรู้พื้นฐานการใช้ทัศนสัญญานในการเดินเรือ 

- ความรู้พื้นฐานการใช้งานเข็มทิศ และกำหนดทิศหัวเรือ 

- ความรู้พื้นฐานการใช้วิทยุสื่อสาร เช่น การเรียกสถานีชายฝั่ง การแสดงชื่อเรือของตน

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) 

   - หนังสือคนประจำเรือ (SEAMAN Book)

   - หนังสือคนประจำเรือ (SEA Book) สำหรับแรงงานต่างด้าว 

   - แบบบันทึกรายการผลจากการสังเกต

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) 

   - ประกาศนียบัตรแสดงความรู้ความสามารถของผู้ทําการในเรือ ฝ่ายเดินเรือ จากกรมเจ้าท่า 

   - เอกสารรับรองผลการเรียนหรือผลการอบรมที่เกี่ยวข้อง  

(ค) คำแนะนำในการประเมิน 

   - ผู้ประเมินตรวจประเมินพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและด้านความรู้ 

(ง) วิธีการประเมิน 

   - การสัมภาษณ์ 

   - การสาธิตการปฏิบัติงาน 

   - แฟ้มสะสมผลงาน 

   - การสอบข้อเขียน  

   การเดินเรือ (Navigating)  ครอบคลุมถึงเทคนิคการควบคุม บังคับ นำเรือให้เดินทางจากตำบลที่หนึ่ง ไปยังอีกตำบลที่หนึ่ง เพื่อภารกิจองเรือลำนั้นๆ ด้วยความปลอดภัย และเป็นไปตามกฎการเดินเรือสากล 

   ตำบลที่เรือ (Ship’s position) ครอบคลุมถึงพิกัดของเรือบนพื้นที่ใด ๆ ในท้องทะเล บนพื้นโลก เหมือนกับการให้พิกัดทั่วๆ ไป ซึ่งบ่งบอกเป็นองศาแลทติจูด และลองกิจูด 

   การนำเรือและบังคับเรือภายใต้หน่วยสมรรถนะนี ้ ผู้ปฏิบัติงานต้องเข้าใจรูปแบบการเคลื่อนที่ของเรือ ได้แก่ การโคลง การโยน การแกว่ง การหมุนรอบตัว การแอ่นกลาง และการตกท้องช้าง รวมทั้ง การควบคุมถือท้ายเรือโดยเครื่องบังคับเลี้ยวของเรือประมงแต่ละประเภท 

   การเข้ายามเรือเดิน และยามเรือจอด (Watch keeping) ครอบคลุมถึง การปฏิบัติหน้าที่ในการควบคุมและดูแลการเดินเรือ และตำบลที่เรือในขณะเรือจอด ทั้งในเวลากลางวันและกลางคืน ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและปลอดภัย ตามแผนการเดินเรือและข้อบังคับต่าง ๆ รวมถึงการปฏิบัติเพื่อหลีกเลี่ยงการโดนกันของเรือ และการปฏิบัติเท่าที่จำเป็นในสถานการณ์ฉุกเฉินเพื่อให้เกิดความปลอดภัยแก่เรือและชีวิตบนเรือ 

(ก) คำแนะนำ 

   - หลีกเลี่ยงการเดินเรือในพื้นที่หวงห้ามตามกฎหมายกำหนด ตามเขตพื้นที่ทำการประมง ตามพระราช กำหนดการประมง กรมประมง พ.ศ. 2558 เช่น แนวเขตอนุรักษ์ปะการังและพืชทะเลต่าง ๆ เป็นต้น

   - หลักการเข้าเวรเรือเดิน-เรือจอดให้พิจารณาตามพระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ำไทยปี พ.ศ. 2456  

   - การหลีกเลี่ยงการเดินเรือในพื้นที่หวงห้ามตามกฎหมายกำหนด ตามเขตพื้นที่ทำการประมงตามพระ ราชกำหนดการประมง กรมประมง พ.ศ. 2558 เช่น แนวเขตอนุรักษ์ประการังและพืชทะเลต่างๆ - 

   - ศึกษาและเข้าใจอัตราเลี้ยวของเรือ (Rate of turn) และพิสัยปฏิบัติการของเรือ

   - ใช้ทักษะและความรู้ตามข้อ 13 (ก) และ (ข)

(ข) คำอธิบายรายละเอียด 

   - GPS (Global Positioning System) หมายถึง ระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก โดยใช้วิธีการคำนวณ ตำแหน่งพิกัดภูมิศาสตร์ของอุปกรณ์รับสัญญาณจากค่าตำแหน่งพิกัดจากดาวเทียมที่โคจรอยู่รอบโลกที่เป็นระบบนำร่องโดยอาศัยคลื่นวิทยุและรหัสที่ส่งมาจากดาวเทียม NAVSTAR (Navigation Satellite Timing and Ranging) จำนวน 24 ดวงที่โคจรอยู่เหนือพื้นโลก สามารถใช้ในการหาตำแหน่งบนพื้นโลกได้ตลอด 24 ชั่วโมงที่ทุก ๆ จุดบนผิวโลก 

   - หลักนำ เป็นที่หมายที่ใช้ในการนำเรือในร่องน้ำ จัดทำขึ้นโดยหน่วยงานที่ควบคุมการจราจรทางน้ำ 

   - บรรณสารการเดินเรือ เอกสารหนังสือที่ช่วยในการเดินเรือ ประกอบด้วยหนังสือนํารอง ประกาศ ชาวเรือ ทำเนียบไฟและทุ่น มาตราน้ำ ทำเนียบวิทยุ ประมวลสัญญานสากล ปฏิทินดาราศาสตร์และประกาศการแก้ไขแผนที่ 

   - เก็บเป็นความลับตามพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540  นอกจากนี้ระบบยัง สามารถระบุพื้นที่เฝ้าระวังบนแผนที่และสามารถแจ้งเตือนเมื่อมีเรือเข้ามาพื้นที่เฝ้าระวังเกินกว่าระยะเวลาที่กำหนดได้ ในกรณีที่เกิดเหตุไม่คาดฝันขึ้นกับเรือ ชาวประมงบนเรือสามารถกดปุ่มฉุกเฉินบนเรือขอความช่วยเหลือมายังศูนย์ปฏิบัติการฯ และเจ้าของเรือ เพื่อติดต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เข้าช่วยเหลือได้ทันท่วงทีต่อไป อีกทางหนึ่งศูนย์ปฏิบัติการ VMS สามารถส่งข้อมูลในรูปแบบ SMS (Short Message Service) เพื่อแจ้งข่าวหรือการเตือนภัยให้แก่เรือทุกลำในระบบได้อีกด้วย 

   - สมุดปูมเรือ หมายถึง รายละเอียดของเครื่องจักรทุกประเภทที่อยู่บนเรือ ขนาดของเรือที่มีการ ออกแบบโดยกรมเจ้าท่าในการบังคับใช้กับเรือกลเดินทะเลทุกประเภท ผู้ปฏิบัติงานบนเรือต้องทำการลงบันทึกให้ครบถ้วนและใช้ในการตรวจสอบจากเจ้าพนักงานตรวจเรือทุก 6 เดือน 

- การสอบข้อเขียน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน    

- การสัมภาษณ์ 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน      

- การสาธิตการปฏิบัติงาน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน

- แฟ้มสะสมผลงาน 

  ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน