หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ประดิษฐ์ แก้ไข ตกแต่ง กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

สาขาวิชาชีพวิศวกรรมชีวการแพทย์


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ MET-NDAW-428A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ประดิษฐ์ แก้ไข ตกแต่ง กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

3. ทบทวนครั้งที่ 1 / 2567

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพช่างกายอุปกรณ์, ISCO 3214 เจ้าหน้าที่เทคนิคด้านอุปกรณ์การแพทย์เทียม

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
บุคคลต้องมีความรู้ ทักษะ และความสามารถในการรับคำสั่งที่ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมได้วินิจฉัยสั่งการรักษาหรือนักกายอุปกรณ์ผู้มีใบประกอบวิชาชีพ เพื่อวางแผน กำหนดขั้นตอน และปฏิบัติงานตามขั้นตอน ในการประดิษฐ์ ดัดแปลง แก้ไข กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนและส่งมอบกายอุปกรณ์เทียม สามารถอธิบายวิธีการใช้งานและวิธีบำรุงรักษากายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนแก่คนพิการ ภายใต้การกำกับดูแลของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม และ/หรือผู้ประกอบโรคศิลปะสาขากายอุปกรณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
สาขาวิชาชีพวิศวกรรมชีวการแพทย์ สาขาการผลิตเครื่องมือแพทย์ อาชีพช่างกายอุปกรณ์

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
203PO07.1

วางแผน ประดิษฐ์ กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

1.1 วางแผนขั้นตอนการปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้องตามที่ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมได้วินิจฉัยสั่งการรักษา

 203PO07.1.01 218084
203PO07.1

วางแผน ประดิษฐ์ กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

1.2 เตรียมเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ ให้พร้อมใช้งาน เพื่อผลิตกายอุปกรณ์เทียม

 203PO07.1.02 218085
203PO07.1

วางแผน ประดิษฐ์ กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

1.3 สร้างแบบแม่พิมพ์ ร่วมกับสร้างหุ่น Positive Model ภายใต้การกำกับดูแลของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม หรือผู้ประกอบโรคศิลปะสาขากายอุปกรณ์

 203PO07.1.03 218086
203PO07.1

วางแผน ประดิษฐ์ กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

1.4 สร้างเบ้าแขนเทียมหรือขาเทียมจากหุ่น Positive Model ตอแขนหรือตอขาที่ตกแต่งเรียบร้อย

 203PO07.1.04 218087
203PO07.1

วางแผน ประดิษฐ์ กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

1.5 ประกอบชิ้นส่วนให้ได้แขนเทียมหรือขาเทียม

 203PO07.1.05 218088
203PO07.2

ทดสอบ แก้ไข ตกแต่ง และส่งมอบผลงานกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

2.1 ทดสอบกายอุปกรณ์เทียมแล้วตรวจสอบการใช้งานภายใต้การกำกับดูแลของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ผู้สั่งการ หรือนักกายอุปกรณ์ผู้มีใบประกอบวิชาชีพ

 203PO07.2.01 218089
203PO07.2

ทดสอบ แก้ไข ตกแต่ง และส่งมอบผลงานกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

2.2 ตกแต่งกายอุปกรณ์เทียมให้เหมาะสมและสวยงาม

 203PO07.2.02 218090

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
N/A

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1.    สามารถกำหนดขั้นตอน วางแผนการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

2.    สามารถเลือกใช้เครื่องมืออุปกรณ์ได้ตามลักษณะงาน ในงานประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน 

3.    สามารถเลือกใช้วัสดุในงานประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ตามหลักวิชาการ

4.    สามารถถอดรูปสร้างหุ่น Positive Model ตอขาตอแขนได้ตามข้อมูลการวัดอย่างถูกต้อง

5.    สามารถถอดรูปสร้างหุ่น Negative Model ตอขาตอแขนได้โดยไม่เสียรูปทรง

6.    สามารถเลือกใช้วัสดุและสร้างเบ้ากายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ตามหลักวิชาการ

7.    สามารถสร้าง ขึ้นรูปเบ้ากายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนจากหุ่นได้ตามหลักวิชาการ

8.    สามารถประกอบและจัดแนวกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ตามหลักวิชาการ

9.    สามารถปรับแก้หรือดัดแปลงกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนให้เข้ากับคนพิการได้ตามหลักวิชาการ

10.    สามารถตกแต่งกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ตามหลักวิชาการและเหมาะสมกับคนพิการ

11.    ทักษะด้านการสื่อสารภาษาไทยและภาษาต่างประเทศเพื่อการทำงาน

12.    ทักษะด้านความเป็นผู้นำและการนำเสนอผลงาน

13.    ทักษะด้านการจัดการเพื่อผลสำเร็จของหน่วยงาน

14.    ทักษะด้านดิจิทัลและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ

15.    ทักษะด้านความรับผิดชอบในหน้าที่และจริยธรรมในการปฏิบัติงานอาชีพ

 

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1.    ความรู้ด้านพยาธิสภาพที่มีความซับซ้อนของคนพิการ

2.    ความรู้ด้านชิ้นส่วน องค์ประกอบของกายอุปกรณ์เทียม 

3.    ความรู้ด้านขั้นตอนการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียม

4.    ความรู้ด้านกายวิภาค และชีวกลศาสตร์ประยุกต์

5.    ความรู้ด้านการใช้เครื่องมือ เครื่องมือกล เครื่องจักร วัสดุ อุปกรณ์ในการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียม

6.    ความรู้ด้านการสร้าง ขึ้นรูปเบ้ากายอุปกรณ์เทียมตามทฤษฎีการสร้างเบ้าแต่ละชนิด

7.    ความรู้ด้านการวิเคราะห์การใช้งาน และการปรับแก้ให้เหมาะสม 

8.    ความรู้ด้านหลักการตกแต่งกายอุปกรณ์เทียม

9.    ความรู้เรื่องวิธีใช้งานและบำรุงรักษากายอุปกรณ์เทียม  

 

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) 

      1.    แสดงผลงานที่เป็นชิ้นงานกายอุปกรณ์เทียม ในคนพิการที่มีพยาธิสภาพซับซ้อน

      2.    แสดงการเขียนหรืออธิบายแผนปฏิบัติงานหรือกำหนดขั้นตอนการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

      3.    แสดงการกำหนดหรือระบุการเลือกใช้เครื่องมืออุปกรณ์ในงานประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน 

      4.    แสดงการถอดรูปแบบตอขาตอแขนและสร้าง Positive Model ได้รูปทรงตามข้อมูลการวัดอย่างถูกต้อง

      5.    แสดงการสร้างหุ่นตอแขนตอขาเป็น Negative Model ได้รูปทรงถูกต้อง

      6.    แสดงการเลือกใช้วัสดุและสร้างเบ้ากายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนจาก Positive Model ได้ถูกต้องตามหลักการ

      7.    แสดงการประกอบและจัดแนวกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ตามหลักวิชาการ

      8.    แสดงวิธีการและขั้นตอนการปรับแก้หรือดัดแปลงกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนให้เข้าได้กับคนพิการ

      9.    แสดงวิธีการตกแต่งกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนอย่างถูกต้องตามหลักการและเข้าได้กับคนพิการ

      10.    ใบรับรองผลจากแบบประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

      11.    แฟ้มสะสมผลงาน ที่เป็นเอกสารรับรองผลงานและความรู้ความสามารถที่ผ่านมา

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) (ลองดูในตัวอย่าง)

      1.    ระบุหรืออธิบายชนิด ประเภท และหน้าที่ของชิ้นส่วนและองค์ประกอบของกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน 

      2.    ระบุหรืออธิบายขั้นตอนการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนได้ถูกต้องตามหลักวิชาการ

      3.    อธิบายหลักกายวิภาคและชีวกลศาสตร์ประยุกต์ สำหรับงานกายอุปกรณ์

      4.    ระบุหรืออธิบายชนิด ประเภท และหลักการใช้เครื่องมือ เครื่องมือกล เครื่องจักร วัสดุ อุปกรณ์ในการประดิษฐ์กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

      5.    อธิบายหลักการและขั้นตอนการสร้าง Negative Model จาก Positive Model จากตอแขนตอขาของคนพิการเพื่อสร้างกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน

      6.    อธิบายหลักการและขั้นตอนการสร้างเบ้ากายอุปกรณ์เทียมตามทฤษฎีการสร้างเบ้าแต่ละชนิด

      7.    อธิบายหลักการวิเคราะห์เพื่อการใช้งานและการปรับแก้กายอุปกรณ์ให้เข้ากับคนพิการ 

      8.    อธิบายหลักการตกแต่งกายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อนให้เข้ากับคนพิการ

      9.    อธิบายหลักการวิธีใช้งานและบำรุงรักษากายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน  

      10.    วุฒิบัตร ประกาศนียบัตร หรือใบรับรองผลการศึกษาในสาขาที่เกี่ยวข้องกับงานด้านกายอุปกรณ์

      11.    ใบรับรองผลจากการประเมินความรู้จากแบบทดสอบข้อเขียนหรือการสัมภาษณ์

(ง)    คำแนะนำในการประเมิน

      เจ้าหน้าที่สอบ ตรวจประเมินหลักฐานโดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้านการปฏิบัติงานและหลักฐานด้านความรู้ ที่ครอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้ ในกรณีที่ผู้สอบไม่มีความรู้พื้นฐาน ผู้สอบจะต้องมีการประเมินโดยการสอบข้อเขียน

วิธีการประเมิน

      1)    แฟ้มสะสมผลงาน

      2)    แบบทดสอบข้อเขียน 

      3)    แบบทดสอบการสาธิตการปฏิบัติงาน 

      4)    การสัมภาษณ์เชิงเทคนิค จากผลงานในแฟ้มสะสมผลงานของผู้รับการประเมิน (หากจำเป็น)

 

15. ขอบเขต (Range Statement)

      ขอบเขตอธิบายถึงขอบเขตของการปฏิบัติงาน และสภาพแวดล้อมอื่นๆหรือสถานการณ์อื่นๆ ที่มีผลกระทบต่อการทำงาน รวมถึงเครื่องมือ อุปกรณ์ เทคโนโลยี ทรัพยากรที่ใช้ หรือข้อกำหนดอื่นๆที่เกี่ยวข้อง

(ก) คำแนะนำ 

       การประเมินนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสมรรถนะย่อยการผลิต ดัดแปลง แก้ไขกายอุปกรณ์เทียมซับซ้อน โดยใช้วิธีการใดวิธีการหนึ่งหรือหลายวิธีร่วมกันได้แก่ การสัมภาษณ์ การสังเกตการปฏิบัติงาน การสอบข้อเขียน และการแสดงแฟ้มสะสมผลงาน

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

      1)    กายอุปกรณ์เทียมที่มีความซับซ้อน หมายถึง

        (ก)    ขาเทียมสำหรับคนพิการขาขาดตั้งแต่ข้อสะโพกขึ้นไป

        (ข)    ขาเทียมสำหรับคนพิการขาขาด 2 ข้างเหนือเข่าขึ้นไป

        (ค)    แขนเทียมที่ควบคุมด้วยระบบเคเบิ้ล

        (ง)    แขนเทียมสำหรับคนพิการแขนขาดตั้งแต่ข้อศอกขึ้นไป

        (จ)    กายอุปกรณ์เทียมสำหรับความพิการแต่กำเนิด

        (ฉ)    กายอุปกรณ์เทียมสำหรับนักกีฬา

        (ช)    กายอุปกรณ์เทียมสำหรับคนพิการเท้าขาดบางส่วน (prosthesis for partial foot amputee)

        (ซ)    กายอุปกรณ์เทียมที่ใช้พลังงานจากแหล่งจ่ายไฟภายนอก (externally powered prosthesis) หรือมีแผงวงจรควบคุม ซึ่งโดยปกติแล้ว ช่างกายอุปกรณ์ไม่ได้เป็นผู้ผลิต

        (ฌ)     ตอขาหรือตอแขนที่มีลักษณะดังต่อไปนี้



































ลักษณะ

ขาเทียมเหนือเข่า หรือ ขาเทียมระดับข้อเข่า

ขาเทียมใต้เข่า หรือ ขาเทียมระดับข้อเท้า

แขนเทียมสวยงามระดับใต้ศอก

ความยาวของตอ

ระดับสั้นขึ้นไป

ระดับสั้นขึ้นไป

ระดับสั้นขึ้นไป

รูปร่างตอ

ปลายตอบาน (bulbous)

ปลายตอบาน (bulbous)

ปลายตอบาน (bulbous)

ข้อยึดติด

สะโพกติดในท่างอมากกว่า 30 องศา หรือกางมากกว่า 30 องศา

เข่าติดในท่างอมากกว่า 20 องศา หรือ กาง (valgus) หรือหุบ (varus)



ศอกติดในท่างอมากกว่า 30 องศา

โรคหรือภาวะที่พบ

1) มีปมประสาท 2) มีกระดูกงอก 




      2)    เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ หมายถึง เครื่องมือที่ใช้ในการผลิตกายอุปกรณ์เทียม เครื่องมือวัด เครื่องมือกลและเครื่องจักรกลที่ใช้ในการผลิตกายอุปกรณ์เทียม 

      3)    สถานประกอบการ หมายถึง โรงพยาบาลของรัฐและเอกชน หรือสถานที่ซึ่งผู้ประกอบการ ใช้ประกอบกิจการเป็นประจำ และให้หมายความรวมถึง สถานที่ซึ่งใช้เป็นที่ผลิตหรือเก็บสินค้าเป็นประจำ 

(ค) รายการเครื่องมืออุปกรณ์ เครื่องมือกล เครื่องจักรกล ที่จำเป็นต่อหน่วยสมรรถนะนี้

      1.    หุ่นตอแขนหรือตอขา

      2.    เครื่องดูดสุญญากาศพร้อมอุปกรณ์

      3.    ตู้อบให้ความร้อนหรือเตาอบวัสดุ

      4.    เครื่องมือวัด อาทิ บรรทัดเหล็ก เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ สายวัด ลูกดิ่ง

      5.    เครื่องมือกล อาทิ เลื่อยไฟฟ้า เครื่องเจาะตั้งโต๊ะ เครื่องขัดเพลาแหลม

      6.    อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล

      7.    โต๊ะปฏิบัติงานกายอุปกรณ์

      8.    อุปกรณ์จัดแนว

      9.    วัสดุสำหรับทำ Positive Model และ Negative Model (สำหรับเทคนิคเฝือนปูนหรือเทคนิคแบบทราย)

      10.    วัสดุสำหรับทำชิ้นงานกายอุปกรณ์ 

      หมายเหตุ : ในการประเมินทักษะและความสามารถในการปฏิบัติงาน สามารถใช้เครื่องมืออุปกรณ์ เครื่องมือกล เครื่องจักรกล อื่นเพิ่มเติมหรือทดแทนกันได้นอกเหนือจากที่กำหนด เพื่อให้บรรลุผลลัพธ์การปฏิบัติงานตามหน่วยสมรรถนะนี้

 

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

      เจ้าหน้าที่สอบพิจารณาหลักฐานจากแฟ้มสะสมผลงานที่เป็นเอกสารรับรองผลงาน รับรองความรู้ความสามารถที่ผ่านมาก่อนหน้า หากไม่ชัดเจนหรือมีปริมาณเพียงพอให้เชื่อถือได้ ให้ประเมินสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมินด้วยเครื่องมือประเมินความรู้และทักษะ ให้ครอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้ ได้แก่

      1.    แบบทดสอบข้อเขียน 

      2.    แบบทดสอบการสาธิตการปฏิบัติงาน 

      3.    การสัมภาษณ์เชิงเทคนิค จากผลงานในแฟ้มสะสมผลงานของผู้รับการประเมิน (หากจำเป็น)

 

กลับ

ยินดีต้อนรับ