รหัสอาชีพ 6113 : ผู้ปฏิบัติงานด้านการเพาะปลูกไม้ดอกไม้ประดับ การเพาะชำพันธุ์ไม้และการเพาะเห็ด (ISCO, 2008)

1) ทักษะการสังเกต       

2) ทักษะการคำนวน

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. มีทักษะในการให้น้ำในปริมาณและช่วงเวลาที่เหมาะสม


2. มีทักษะในการธาตุอาหารต้นกล้าพันธุ์ทุเรียน

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1) มีความรู้ในด้านธาตุอาหารพืช

2) มีความรู้ในเกี่ยวกับการเปลี่ยนถุงและตัดรากขด

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) ทักษะและความรู้ที่ต้องการ

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

1)  หลักฐาน/หนังสือรับรองการทำงาน หรือการผ่านงานที่ออกโดยหน่วยงานที่เชื่อถือได้

2)  แฟ้มสะสมงาน

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

1)  หลักฐานคุณวุฒิการศึกษา

2)  หลักฐานการผ่านการอบรม หรือการประชุมเชิงปฏิบัติการ

3)  ผลการทดสอบสัมภาษณ์/ปฏิบัติ

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

                       1) เจ้าหน้าที่สอบตรวจประเมินหลักฐาน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานด้านปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

                   2) หลักฐานที่ต้องการเพื่อแสดงถึงหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องมีความสัมพันธ์กับข้อกำหนดของหน่วยสมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยหลักฐานในที่นี้ต้องแสดงถึง

• 
  
  
  
  • 
    
    
    
    • ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง
    
    
    • วิธีการปฏิบัติงานในแปลง กฎหมาย กฎเกณฑ์ และระเบียบต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
    
    
    • ขอบเขตด้านอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
    
    
    
    
  
  
  
  

(ง) วิธีการประเมิน

                      - สอบสัมภาษณ์

                      - แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)

1. แนวทางที่เหมาะสมในการให้น้ำในปริมาณและช่วงเวลาที่เหมาะสม

                       การดูแลรักษาต้นกล้าพันธุ์และต้นพันธุ์ควรมีการให้น้ำประมาณ 20-30 นาที/ครั้ง ทั้งนี้ขึ้นตามสภาพอากาศของพื้นที่ โดยในช่วงอนุบาล (10 วันแรก) ควรให้ทุกวัน ซึ่งเกษตรกรกสามารถประยุกต์ใช้เทคโนโลยี เช่น การใช้เครื่องมือวัดความชื้นและอุณหภูมิ เพื่อให้น้ำในปริมาณและช่วงที่เหมาะสมได้ นอกจากนี้ยังมีการนำโทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ โดยการรดน้ำด้วยระบบการให้น้ำอัตโนมัติ ซึ่งเป็นการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ ได้แก่

1. ระบบรดน้ำอัตโนมัติตามเวลา


2. ระบบรดน้ำอัตโนมัติตามความชื้นดิน


3. ระบบรดน้ำอัตโนมัติตามอัตราคายระเหย


4. ระบบรดน้ำอัตโนมัติตามความต้องการของพืช

2. แนวทางที่เหมาะสมในการให้ธาตุอาหารที่เหมาะสมกับต้นกล้า

         การดูแลรักษากล้าพันธุ์และต้นพันธุ์ แบ่งช่วงเวลาการให้ธาตุอาหาร ดังนี้

1) ช่วงอนุบาลจะใช้ปุ๋ยเกร็ดละลายน้ำฉีดทางใบ ประมาณ 7-14 วัน/ครั้ง

              2) ช่วงเริ่มแตกยอด อายุประมาณ 2 เดือน ใส่ปุ๋ยทางดิน

              3) ช่วงอายุที่มีใบ จะเริ่มใส่ปุ๋ยทางดิน เมื่ออนุบาลไปแล้วประมาณ 3 เดือนขึ้นไป

4) ช่วงยอดอ่อน 1 รอบใบ จะให้ปุ๋ยทางดิน เดือนละ 1 ครั้ง

ซึ่งทั้งการใส่ปุ๋ยและรดน้ำนั้นจะสอดคล้องกับสัดส่วนของวัสดุที่ใช้ในการปลูก โดยส่วนใหญ่จะเน้นให้ปุ๋ยทางใบมากกว่าทางดิน

3. แนวทางที่เหมาะสมในการป้องกันและกำจัดศัตรูพืช

การดูแลรักษากล้าพันธุ์และต้นพันธุ์ จะพบศัตรูพืชที่ต้องดำเนินการป้องกันและกำจัด ดังนี้

1) โรคพืช

      1.1) รากเน่าโคนเน่า

ลักษณะอาการของโรครากเน่าโคนเน่า ในกรณีที่เกิดบริเวณราก เริ่มแรกจะเห็นใบที่ปลายกิ่งมีสีซีด ไม่เป็นมันเงา เหี่ยวลู่ลง เมื่ออาการรุนแรงมากขึ้นใบจะเหลืองและหลุดร่วง หากขุดดูราก จะพบรากฝอยแสดงอาการเน่ามีลักษณะเปลือกล่อน และเปื่อยยุ่ยเป็นสีน้ำตาล เมื่อโรครุนแรงอาการเน่าจะลามไปยังรากแขนงและโคนต้น ทำให้ต้นโทรมและยืนต้นตายหากเกษตรกรประสบปัญหาแล้ว สามารถใช้สารเคมีเข้าช่วยในการรักษาได้ 

      1.2) ราใบติด

 ใบที่เป็นโรคจะมีจุดฉ่ำน้ำรูปร่างไม่แน่นอน แผลจะขยายใหญ่ขึ้นคล้ายถูกน้ำร้อนลวกเป็นสีน้ำตาลอ่อน และแผลจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเมื่อใบเริ่มแก่ขึ้น อาการไหม้อาจจะเกิดที่บริเวณขอบใบด้านปลายใบ กลางใบหรือทั้งใบ ใบที่ถูกเชื้อราทำลายจะมีเส้นใยสีน้ำตาลอ่อนยึดติดอยู่เป็นกระจุก และเส้นใยของเชื้อราสามารถลุกลามทำลายใบและกิ่งที่อยู่ติดกันได้ เมื่อพบการระบาดของโรค ควรหลีกเลี่ยงการให้น้ำแบบพ่นฝอย สามารถกำจัดโดยการพ่นสารเคมี

2) แมลงศัตรูพืช

      2.1) เพลี้ยไฟ

เป็นแมลงที่มีขนาดเล็กมาก ลำตัวยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร ตัวอ่อนมีสีเหลือง ตัวเต็มวัยมีสีน้ำตาลปนเหลือง เคลื่อนไหวรวดเร็ว ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยทำลายทุเรียนในระยะใบอ่อน เพลี้ยไฟจะดูดกินน้ำเลี้ยง ซึ่งจะเห็นอยู่ตามเส้นกลางใบ เส้นกลางใบจะเป็นสีน้ำตาล ทำให้ใบหงิก ถ้ารุนแรงอาจทำให้ใบอ่อนร่วงได้ ซึ่งการป้องกันกำจัดควรติดกับดักกาวเหนียวสีเหลือง เพื่อจับตัวเต็มวัยจะลดการวางไข่ได้ หรือการใช้สารชีวภัณฑ์ โดยฉีดพ่นด้วยเชื้อราราบิวเวอเรีย หรือ ใช้สารเคมี

      2.2) เพลี้ยไก่แจ้

ลักษณะการทำลายทั้งตัวอ่อน และตัวเต็มวัยดูดกิน น้ำเลี้ยงจากใบอ่อนของทุเรียนที่ยังไม่โตเต็มที่ ทำให้ใบอ่อนเป็นจุดสีเหลือง ไม่เจริญเติบโตและเล็กผิดปกติเมื่อระบาดมากๆ ใบจะหงิกงอ แห้งและร่วงหมด นอกจากนั้นยังทำให้ยอดอ่อนแห้งและตายได้ ตัวอ่อน ของเพลี้ยชนิดนี้จะขับสารสีขาวออกมา เป็นสาเหตุทำให้เกิดเชื้อราตามบริเวณที่สารสีขาวขับออกมา ระยะที่ทำลายมากที่สุดคือ ในระยะตัวอ่อน การป้องกันกำจัด โดยการวางกับดักกาวเหนียวสีเหลืองในระยะแตกใบอ่อน เพื่อล่อตัวเต็มวัยมาทำลาย หรือใช้สารฆ่าแมลงที่มีประสิทธิภาพ

2.3) เพลี๊ยจักจั่นฝอย

ลักษณะการทำลายโดยตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบอ่อนทุเรียน เนื่องจาก​เพลี้ย​จั๊กจั่น​ฝอย​ทุเรียน​ มีปากแบบ​เจาะดูด​ การดูดกินน้ำเลี้ยง​ในเซลล์​พืช​จะไม่ทำให้เซลล์​พืชแตก​ แต่จะใช้น้ำลาย​ซึ่ง​มี​สาร​พิษ​ ไปย่อยผนังเซลล์​ให้บางลง​ เพื่อให้ธาตุอาหาร​ที่เพลี้ย​จั๊กจั่น​ฯ​ ต้องการ​ภายในเซลล์​พืชซึมผ่าน​ผนังเซลล์​ออกมา​ ทำให้ขอบใบอ่อน​ทุเรียน​ มีอาการ​ม้วนงอ​ ขอบใบมีลักษณะ​คล้าย​ถูกน้ำร้อน​ลวก​ ระยะต่อมาขอบใบจะม้วนงอเกิดอาการใบไหม้​ ที่เรียกว่า​ "Hopper burn" หากพบการระบาดรุนแรง​อาจทำให้ใบอ่อน​ ยอดอ่อน​เกิดอาการไหม้รุนแรงทั้งต้น​ การป้องกันโดยใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกัน

ได้แก่ เชื้อราบิวเวอเรีย หรือ เชื้อราเมธาไรเซี่ยม โดยควรฉีดพ่นเชื้อราทั้งสองชนิด อย่างต่อเนื่อง หรือสลับกัน หรือใช้สารเคมี

3) ศัตรูพืชอื่น ๆ

      3.1) ไรแดง

ไรแดงทุเรียน ดูดกินน้ำเลี้ยงอยู่บริเวณผิวใบทุเรียน ทำให้เกิดเป็นจุดปะ สีขาวกระจายอยู่ ทั่วบนใบ ต่อมาจุด ปะสีขาวจะแผ่ขยายออกไปเป็นบริเวณกว้าง จนใบมีอาการขาวซีดและมีคราบสีขาวเกาะติดเป็นรอยขาวๆ คล้ายฝุ่นจับ ถ้าหากมีไรแดงทำลายเป็นปริมาณมากและต่อเนื่องจะทำให้ใบร่วง ป้องกันกำจัดโดยการกำจัดวัชพืชในสวนทุเรียน ซึ่งอาจเป็นแหล่งหลบซ่อน หลีกเลี่ยงการปลูกพืชอาศัยของไรแดงแอฟริกันในสวนทุเรียน เช่น มะนาว มันสำปะหลัง หมั่นตรวจดูต้นทุเรียนอย่างใกล้ชิด โดยสำรวจไรแดงบนใบทุเรียน ซึ่งมองเห็นเป็นจุดสีน้ำตาลเข้มวิ่งเคลื่อนไหวไปมา

4. แนวทางที่เหมาะสมในการเปลี่ยนถุงและตัดรากขด

การดูแลรักษากล้าพันธุ์และต้นพันธุ์ในช่วงการเปลี่ยนถุงและตัดรากขด มีสิ่งที่ต้องคำนึง ดังนี้

- ถอนต้นกล้าจากถุงเพาะชำหรือแปลงเพื่อลงในถุงเพาะชำใหม่ โดยตัดปลายราก

1 ครั้ง ประมาณครึ่งหนึ่ง

- เปลี่ยนถุงเพาะชำและตัดรากครั้งที่ 2 กรณีมีรากขดหรือรากแก่ ตัดประมาณ

1 นิ้ว จากท้องถุง (ก้นถุง) นำดินตรงก้นและด้านข้างออกบางส่วน เพื่อมีพื้นที่ให้รากขยายได้ ทั้งนี้ขึ้นกับลักษณะของสภาพดินในถุงเพาะชำ

- เปลี่ยนถุงให้มีขนาดเหมาะสมกับทรงพุ่ม

- การเปลี่ยนถุงเพาะชำกี่ครั้งนั้นขึ้นกับขนาดที่ต้องการ

         - ความสูงของต้นพันธุ์ ที่นิยมใช้มีขนาด 80-200 ซม. แต่สามารถขยายขนาดอื่นได้ เช่น ต้นถอน (ต้นกล้าที่เสียบยอดแล้ว) ขายส่งให้เกษตรกรนำไปชำเพื่ออนุบาลต่อ ทั้งนี้ขนาดของต้นขึ้นอยู่กับความต้องการของเกษตรกร

1. 
   
   
   
   1. ประเมินโดยการสัมภาษณ์
   
   
   2. ประเมินโดยแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)
   
   
   3. ประเมินจากหลักฐานอื่นๆ เช่น หนังสือรับรอง เอกสารรับรองการผ่านการอบรม หนังสือรับรองการทำงาน/ผ่านงาน โดยต้องดำเนินการควบคู่กับการสัมภาษณ์