1. มีทักษะในการฟัง พูด อ่าน เขียน

2. เข้าใจความผิดปกติของพืชจากเชื่อสาเหตุโรคพืช แมลงและไรศัตรู และวัชพืช

3. ทราบขั้นตอนในการประเมินความผิดปกติจากเชื่อสาเหตุโรคพืช แมลงและไรศัตรู และวัชพืช

4. มีทักษะในการประเมินความผิดปกติจากเชื่อสาเหตุโรคพืช แมลงและไรศัตรู และวัชพืช

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. ทักษะการวิเคราะห์สาเหตุและประเมินอาการผิดปกติของพืชจากเชื่อสาเหตุโรคพืช

2. ทักษะการวิเคราะห์สาเหตุและประเมินอาการผิดปกติของพืชจากแมลงและไรศัตรู

3. ทักษะการวิเคราะห์สาเหตุและประเมินอาการผิดปกติของพืชจากวัชพืช

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. ความรู้เกี่ยวกับการเก็บตัวอย่างความผิดปกติของพืช

2. ความรู้ในการสำรวจเพื่อเก็บตัวอย่างแมลงและไรศัตรู

3. ความรู้ในการสำรวจเพื่อเก็บตัวอย่างวัชพืช

4. ความรู้ในการจัดจำแนกชนิดของเชื้อสาเหตุโรคพืช

5. ความรู้ในการจัดจำแนกชนิดของแมลงและไรศัตรู

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ

ผลจากการสอบสัมภาษณ์

ผลจากการประเมินสาธิตการปฏิบัติงาน

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

ผลการสอบข้อเขียน

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

N/A

(ง) วิธีการประเมิน

สอบข้อเขียน

สอบสัมภาษณ์

ประเมินสาธิตการปฏิบัติงาน

(ก) คำแนะนำ

เรื่องการประเมินอาการผิดปกติของพืชที่เกิดจากเชื้อสาเหตุโรคพืช ผู้เข้ารับการประเมินมีทักษะและองค์ความรู้ในการอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืชได้ครอบคุลมตามหลักการปฏิบัติงานของโดรนเพื่อการเกษตร และเข้าใจวิธีการสำรวจเชื้อสาเหตุโรคพืช สามารถอธิบายอาการผิดปกติของพืชจากการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืชได้ และนำข้อมูลที่ได้ไปใช้สำหรับการตัดสินใจเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับเชื้อสาเหตุโรคพืชที่สำรวจพบในแปลงเกษตรได้อย่างถูกต้อง

เรื่องการประเมินอาการผิดปกติของพืชที่เกิดจากแมลงศัตรูพืช ผู้เข้ารับการประเมินมีทักษะและองค์ความรู้ในการอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดแมลงและไรศัตรูพืชได้ครอบคลุมตามหลักการปฏิบัติงานของโดรนทางการเกษตร และเข้าใจวิธีการสำรวจชนิดของแมลงและไรศัตรูพืช สามารถอธิบายถึงอาการผิดปกติของพืชจากการเข้าทำลายของแมลงและไรศัตรูพืชได้ และนำข้อมูลที่ได้ไปใช้สำหรับการตัดสินใจเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับแมลงและไรศัตรูพืชที่สำรวจพบในแปลงเกษตรได้อย่างถูกต้อง

เรื่องการประเมินชนิดวัชพืชที่ระบาด ผู้เข้ารับการประเมินมีทักษะและองค์ความรู้ในการอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารกำจัดวัชพืชได้ครอบคลุมตามหลักการปฏิบัติงานของโดรนทางการเกษตร และเข้าใจวิธีการสำรวจชนิดของวัชพืช สามารถระบุชนิดของวัชพืชที่ระบาดภายในแปลง และนำข้อมูลที่ได้ไปใช้สำหรับการตัดสินใจเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับวัชพืชที่สำรวจพบในแปลงเกษตรได้อย่างถูกต้อง

 (ข) คำอธิบายรายละเอียด

การอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช

ข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช มีข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

1) กำหนดวัตถุประสงค์ของการฉีดพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช การฉีดพ่นเพื่อป้องกันการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช ควรเลือกใช้กลุ่มสารออกฤทธิ์แบบป้องกัน ในกรณีที่ตรวจพบพืชในแปลงแสดงอาการผิดปกติจากการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช อาจเลือกใช้กลุ่มสารออกฤทธิ์แบบดูดซึม เพื่อยับยังการระบาดของเชื้อสาเหตุโรคพืช

2) กำหนดช่วงระยะการเจริญเติบโตของพืชและช่วงเวลาที่ควรเริ่มทำการฉีดพ่นสารเพื่อป้องกันการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช กรณีมีวัตถุประสงค์ในการฉีดพ่นสารกลุ่มออกฤทธิ์แบบป้องกัน

3) เลือกใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืชได้ตรงกับอาการผิดปกติของพืชที่เกิดจากการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช

4) ปฏิบัติตามข้อแนะนำบนฉลากสารป้องกันกำจัดโรคพืช ได้แก่ การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันขณะผสมสารและขณะฉีดพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช ผสมสารในอัตราส่วนที่ฉลากแนะนำ จัดเก็บบรรจุภัณฑ์สารตามที่ฉลากแนะนำ

5) เลือกใช้อุปกรณ์พ่นสารและปรับแรงดัน เพื่อให้ได้ขนาดละอองสารที่เหมาะสมและครอบคลุมพื้นที่ผิวใบของพืช

6) วัดความเร็วและทิศทางลมวัดความเร็วแรงของลมด้วยเครื่องวัดความเร็วลม (Anemometer) ค่าที่วัดได้ต้องไม่เกิน 3 เมตรต่อวินาที หากมีลมแรงหรือมีฝนตก ต้องงดทำการบิน

7) ผู้บังคับโดรนต้องยืนอยู่เหนือลมและอยู่หลังแนวบินเสมอ

8) ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศขณะฉีดพ่นต้องไม่ต่ำกว่า 50 เปอร์เซ็นต์

9) อุณหภูมิที่เหมาะสมในการฉีดพ่นสาร 15 - 30 องศาเซลเซียส ไม่ควรเกิน 38 องศาเซลเซียส

10) การบินโดรนแนะนำให้บินสูง 1.5 - 2.5 เมตร เหนือพืชเป้าหมาย

11) ความเร็วของการบินแนะนำอยู่ที่ 4 - 6 เมตร/วินาที

การสำรวจเชื้อสาเหตุโรคพืช

       การสำรวจเชื้อสาเหตุโรคพืช เป็นการสำรวจอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับพืชจากการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช ซึ่งเชื้อสาเหตุโรคพืชเป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า นักบินโดรนจึงต้องสังเกตจากอาการที่เกิดขึ้นกับพืช ได้แก่อาการ ใบจุด ไหม้ เน่าเละ เหี่ยว ปม สีผิดปกติ ใบด่าง ใบเหลือง สีซีด แคระแกร็นหรือชะงักการเจริญเติบโต จากนั้นทำการคาดเดาเชื้อสาเหตุจากอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับพืช หรือนำข้อมูลที่ทำการสำรวจมาเปรียบเทียบกับเอกสารอ้างอิงลักษณะอาการผิดปกติบนพืชจากการเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช 

    การเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับเชื้อสาเหตุโรคพืช

         การเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับเชื้อสาเหตุโรคพืช กรณีที่พบการระบาดของเชื้อสาเหตุโรคพืชในแปลง นักบินโดรนสามารถเลือกใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืชได้ตรงกับข้อมูลที่ได้มีการสำรวจเชื้อสาเหตุโรคพืชภายในแปลง ซึ่งการแบ่งประเภทของสารป้องกันกำจัดโรคพืชสามารถแบ่งกลุ่มได้ตามชนิดเชื้อสาเหตุโรคพืชได้แก่

1) สารป้องกันกำจัดเชื้อรา

2) สารป้องกันกำจัดแบคทีเรีย

3) สารป้องกันกำจัดไส้เดือนฝอย

และแบ่งกลุ่มตามคุณสมบัติการแทรกซึมของสารในพืช ได้แก่

                   1) สารประเภทไม่ดูดซึม (non-systemic) หรือประเภทสัมผัส (contact) สารในกลุ่มนี้เมื่อพ่นลงบนต้นพืชจะปกคลุมผิวภายนอกพืช สารจะคงอยู่เพียงผิวพืชและกำจัดเชื้อที่อยู่บนผิวภายยอกเท่านั้นไม่ดูดซึมเข้าสู่เนื้อเยื่อด้านในพืช จึงยับยั้งเชื้อสาเหตุโรคพืชบริเวณที่สัมผัสโดยตรง ดังนั้นจึงจำเป็นต้องพ่นสารเหล่านี้ซ้ำหลายครั้ง เพื่อป้องกันส่วนของพืชที่เจริญเข้ามาใหม่ และทดแทนสารที่พ่นไปแล้วถูกชะล้างไปโดยน้ำฝนหรือน้ำที่ใช้รด หรือการสูญสลายไปด้วยปัจจัยทางสภาพแวดล้อม เช่น แสงแดด

                   2) สารประเภทดูดซึม (systemic) สารเคมีชนิดนี้เมื่อพ่นลงบนพืชแล้วจะถูกดูดซึมเข้าไปในเนื้อเยื่อพืช และอาจยังคงมีประสิทธิภาพกำจัดโรคพืชได้หลังจากพืชถูกเชื้อสาเหตุโรคพืชเข้าทำลายแล้ว สารในกลุ่มนี้จึงใช้ทำลายหรือยับยั้งการเจริญของเชื้อสาเหตุโรคพืชที่อยู่ภายในต้นพืช

การอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

   ข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช รวมถึงไรศัตรูพืช มีข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

1) สำรวจชนิดของแมลงที่ระบาดภายในแปลงและสถานการณ์การระบาดของแมลงศัตรูพืช

2) เลือกใช้สารป้องกันกำจัดแมลง ได้ตรงกับชนิดที่สำรวจพบในแปลง

3) ปฏิบัติตามข้อแนะนำบนฉลากสารป้องกันกำจัดแมลง ได้แก่ การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันขณะผสมสารและขณะฉีดพ่นสารป้องกันกำจัดแมลง ผสมสารในอัตราส่วนที่ฉลากแนะนำ จัดเก็บบรรจุภัณฑ์สารตามที่ฉลากแนะนำ

4) เลือกใช้อุปกรณ์พ่นสารและปรับแรงดัน เพื่อให้ได้ขนาดละอองสารที่เหมาะสมและครอบคลุมโดนตัวแมลง

5) วัดความเร็วและทิศทางลมวัดความเร็วแรงของลมด้วยเครื่องวัดความเร็วลม (Anemometer) ค่าที่วัดได้ต้องไม่เกิน 3 เมตรต่อวินาที หากมีลมแรงหรือมีฝนตก ต้องงดทำการบิน

6) ผู้บังคับโดรนต้องยืนอยู่เหนือลมและอยู่หลังแนวบินเสมอ

7) ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศขณะฉีดพ่นต้องไม่ต่ำกว่า 50 เปอร์เซ็นต์

8) อุณหภูมิที่เหมาะสมในการฉีดพ่นสาร 15 - 30 องศาเซลเซียส ไม่ควรเกิน 38 องศาเซลเซียส

9) การบินโดรนแนะนำให้บินสูง 1.5 - 2.5 เมตร เหนือพืชเป้าหมาย

10) ความเร็วของการบินแนะนำอยู่ที่ 4 - 6 เมตร/วินาที  

การสำรวจชนิดของแมลงศัตรูพืช

          การสำรวจชนิดของแมลงศัตรูพืช รวมถึงไรศัตรูพืช เป็นการสำรวจเพื่อระบุชนิดของแมลง และระยะเจริญพันธุ์ของแมลง ซึ่งสามารถแบ่งชนิดของแมลงศัตรูพืชออกตามลักษณะการทำลายพืชดังนี้

1) แมลงจำพวกกัดกินใบ (leaf feeder)

2) แมลงจำพวกดูดกินน้ำเลี้ยง (juice sucker)

3) แมลงจำพวกหนอนชอนใบ (leaf minor)

4) แมลงจำพวกหนอนเจาะลำต้น (stem borer)

5) แมลงจำพวกกัดกินราก (root feeder)

6) แมลงจำพวกที่ทำให้เกิดปุุมปม (gall maker)

การเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับชนิดของแมลงศัตรูพืช

   การเลือกใช้สารเคมีให้ตรงกับแมลงศัตรูพืช รวมถึงไรศัตรูพืช สำหรับการใช้งานร่วมกับโดรนจะมุ่งเน้นไปที่การฉีดพ่น ซึ่งการที่นักบินโดรนจะสามารถเลือกใช้สารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชได้ตรงกับชนิดของแมลงนั้น นักบินโดรนจำเป็นต้องใช้ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจแมลงภายในแปลงเกษตร เพื่อนำมาเทียบกับข้อมูลอ้างอิงชนิดแมลงและสารเคมีที่ควรเลือกใช้ ซึ่งกลุ่มสารที่เข้าทำลายแมลงและไรที่เหมาะสมนำมาใช้กับโดรนทางการเกษตร ได้แก่

1) สารประเภทกินตาย (Stomach poison) พ่นสารที่ต้นพืชแล้วแมลงได้รับสารโดยการกัดกินหรือดูดกินพืช

2) สารประเภทสัมผัสหรือถูกตัวตาย (Contact poison) พ่นสารถูกตัวแมลงแล้วสารซึมผ่านทางผิวหนัง ผนังลำตัว หรือเข้าทางท่อหายใจของแมลง

3) สารประเภทดูดซึม (Systemic poison) สารในกลุ่มนี้มีคุณสมบัติซึมเข้าทางราก ลำต้น หรือใบพืช แล้วเข้าสู่ท่อน้ำท่ออาหารของต้นพืช สารเข้าสู่แมลงโดยการกัดกินหรือดูดกิน

การอธิบายข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารกำจัดวัชพืช

   ข้อปฏิบัติสำหรับผู้รับจ้างพ่นสารสารกำจัดวัชพืช มีข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

1) สำรวจชนิดของวัชพืชที่ระบาดภายในแปลง

2) เลือกใช้สารกำจัดวัชพืช ได้ตรงกับชนิดที่สำรวจพบในแปลง

3) ปฏิบัติตามข้อแนะนำบนฉลากสารกำจัดวัชพืช ได้แก่ การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันขณะผสมสารและขณะฉีดพ่นสารกำจัดวัชพืช ผสมสารในอัตราส่วนที่ฉลากแนะนำ จัดเก็บบรรจุภัณฑ์สารตามที่ฉลากแนะนำ

4) เลือกใช้อุปกรณ์พ่นสารและปรับแรงดัน เพื่อให้ได้ขนาดละอองสารที่เหมาะสมและครอบคลุมโดนวัชพืช

5) วัดความเร็วและทิศทางลมวัดความเร็วแรงของลมด้วยเครื่องวัดความเร็วลม (Anemometer) ค่าที่วัดได้ต้องไม่เกิน 3 เมตรต่อวินาที หากมีลมแรงหรือมีฝนตก ต้องงดทำการบิน

6) ผู้บังคับโดรนต้องยืนอยู่เหนือลมและอยู่หลังแนวบินเสมอ

7) ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศขณะฉีดพ่นต้องไม่ต่ำกว่า 50 เปอร์เซ็นต์

8) อุณหภูมิที่เหมาะสมในการฉีดพ่นสาร 15 - 30 องศาเซลเซียส ไม่ควรเกิน 38 องศาเซลเซียส

9) การบินโดรนแนะนำให้บินสูง 1.5 - 2.5 เมตร เหนือพืชเป้าหมาย

10) ความเร็วของการบินแนะนำอยู่ที่ 4 - 6 เมตร/วินาที

การสำรวจชนิดของวัชพืช

     การสำรวจชนิดของวัชพืช เป็นการสำรวจเพื่อจำแนกหรือแบ่งประเภทของวัชพืช ซึ่งจำแนกตามลักษณะของลำต้น ใบ สำหรับงานผู้ให้บริการโดรนทางการเกษตรประเภทของวัชพืชที่พบเป็นส่วนมาก ได้แก่ 

1) วัชพืชประเภทใบแคบ (Narrow leafed weeds) เป็นวัชพืชวงศ์หญ้า

2) วัชพืชประเภทใบกว้าง (Broad leafed weeds) ส่วนมากเป็นพืชใบเลี้ยงคู่

3) วัชพืชประเภทกก (Sedge)

การเลือกใช้สารกำจัดวัชพืชได้ตรงกับชนิดของวัชพืช

      การเลือกสารกำจัดวัชพืช มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้คลุมวัชพืช คือการพ่นสารกำจัดวัชพืชลงบนดิน เพื่อให้สารเคมีเข้าทำลายหรือยับยั้งส่วนของวัชพืชที่อยู่ในดิน เช่น เมล็ด ราก และยอดอ่อน หรือเพื่อใช้ฆ่าวัชพืช คือการพ่นสารลงบนใบ ซึ่งสารเคมีจะถูกดูดซึมพร้อมกับการเคลื่อนย้ายไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช หรือดูดซึมเฉพาะจุด (สารไม่เคลื่อนย้าย) โดยสารกำจัดวัชพืชสามารถแบ่งประเภทตามลักษณะการใช้ และการเลือกทำลาย ได้ดังนี้

      1) จำแนกตามลักษณะการใช้กับพืช แบ่งได้ 2 ประเภท ได้แก่

              1.1) ประเภทใช้ทางใบ (foliar applied herbicides) สารกำจัดวัชพืชประเภทนี้จะเข้าสู่พืชทางใบหรือทางยอด โดยการพ่นไปที่ต้นวัชพืช ใช้ก่อนปลูกพืชประธานหรือหลังปลูกพืชประธานไปแล้ว แบ่งได้ 2 ประเภท คือ 

                        1.1.1) ประเภทสัมผัส (Contact herbicides) สารกำจัดวัชพืชประเภทนี้จะทำลายพืชเฉพาะส่วนบริเวณที่ได้รับสาร

                        1.1.2) ประเภทดูดซึม (systemic herbicides) สารกำจัดวัชพืชประเภทนี้ เมื่อเข้าสู่ต้นพืชแล้วจะเคลื่อนย้ายไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช ทำให้ส่วนของพืชถูกทำลาย

              1.2) ประเภทใช้ทางดิน (soil app;ied herbicides) สารกำจัดวัชพืชประเภทนี้จะเข้าทางรากหรือยอดอ่อนขณะกำลังงอก ใช้ก่อนปลูกพืชประธาน (pre-planting) หรือพ่นทันทีหลังปลูกพืชประธานแล้วก่อนวัชพืชงอก (pre-emergence)

      2) สารกำจัดวัชพืชประเภทเลือกทำลาย (selective herbicides) เป็นสารกำจัดวัชพืชที่ทำลายพืชบางชนิด โดยไม่มีผลต่อพืชอีกหลายชนิด หรือไม่ทำลายพืชปลูก

              ดังนั้นการเลือกใช้สารกำจัดวัชพืช จึงต้องทราบวัตถุประสงค์ของการฉีดพ่น และชนิดของวัชพืช ว่าต้องการฉีดเพื่อยับยั้งส่วนของวัชพืชที่อยู่ในดิน หรือเพื่อกำจัดวัชพืชที่เจริญอยู่เหนือดิน โดยไม่ส่งผลเสียต่อพืชประธานหรือพืชที่ต้องการเพาะปลูก 

รายละเอียดกระบวนการ เครื่องมือและเกณฑ์การประเมินอยู่ในคู่มือการประเมินสมรรถนะ ซึ่งมีเครื่องมือประเมินได้แก่

1. ประเมินจากการสอบข้อเขียน

2. ประเมินความสามารถในการทำงานจากการสัมภาษณ์

3. ประเมินจากสาธิตการปฏิบัติงาน