หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส

สาขาวิชาชีพบริการยานยนต์


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ ASV-LCVN-271A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2566

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

ช่างบำรุงรักษาตามระยะทางรถบรรทุกและรถบัส


1 7231 ช่างเครื่องและช่างซ่อมเครื่องยนต์ยานยนต์

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
ผู้ที่ผ่านหน่วยสมรรถนะนี้จะสามารถ เตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษา เลือกและเตรียมเครื่องมือพร้อมอุปกรณ์ ตรวจสอบสภาพรถก่อนการบำรุงรักษา เตรียมงานและอุปกรณ์ป้องกันตัวรถ เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น เลือกและเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นเครื่องยนต์ ตรวจสอบการรั่วซึมด้วยสายตา ทำความสะอาดโดยรอบจุดเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ เปลี่ยนกรองน้ำมันหล่อลื่นเครื่องยนต์ เปลี่ยน/ทำความสะอาดกรองอากาศเครื่องยนต์ เปลี่ยนกรองน้ำมันเชื้อเพลิง ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบระบบกรอง เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็น เปลี่ยนถ่าย/เติมน้ำหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำให้ได้ระดับ ไล่อากาศในระบบหล่อเย็น ตรวจสอบระดับน้ำยาหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำ ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบเครื่องยนต์ บริการสายพาน ตรวจสอบสภาพสายพาน ตั้งความตึงสายพาน เปลี่ยนสายพาน ทดสอบการทำงานของสายพานได้

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
บริการยานยนต์

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
-

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
-

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
IV70111

เตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษาได้ตามคู่มือซ่อม

เลือกและเตรียมเครื่องมือพร้อมอุปกรณ์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70111.01 192022
IV70111

เตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษาได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบสภาพรถก่อนการบำรุงรักษา

 IV70111.02 192023
IV70111

เตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษาได้ตามคู่มือซ่อม

เตรียมงานและอุปกรณ์ป้องกันตัวรถ

 IV70111.03 192024
IV70112

เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม

เลือกและเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70112.01 192025
IV70112

เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบการรั่วซึมด้วยสายตา

 IV70112.02 192026
IV70112

เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม

ทำความสะอาดโดยรอบจุดเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น

 IV70112.03 192027
IV70112

เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม

จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ตามคู่มือซ่อม

 IV70112.04 192028
IV70112

เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม

ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม

 IV70112.05 192029
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

เปลี่ยนกรองน้ำมันหล่อลื่นเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70113.01 192030
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

เปลี่ยน/ทำความสะอาดกรองอากาศเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70113.02 192031
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

เปลี่ยนกรองน้ำมันเชื้อเพลิงได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70113.03 192032
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบระบบกรอง

 IV70113.04 192033
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ตามคู่มือซ่อม

 IV70113.05 192034
IV70113

เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม

 IV70113.06 192035
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

เปลี่ยนถ่าย/เติมน้ำหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำให้ได้ระดับตามคู่มือซ่อม

 IV70114.01 192036
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

ไล่อากาศในระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70114.02 192037
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบระดับน้ำยาหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70114.03 192038
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบเครื่องยนต์

 IV70114.04 192039
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ตามคู่มือซ่อม

 IV70114.05 192040
IV70114

เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม

 IV70114.06 192041
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

ตรวจสอบสภาพสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70115.01 192044
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

ตั้งความตึงสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70115.02 192045
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

เปลี่ยนสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

 IV70115.03 192046
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

ทดสอบการทำงานของสายพานได้

 IV70115.04 192047
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ตามคู่มือซ่อม

 IV70115.05 192048
IV70115

บริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม

ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม

 IV70115.06 192049

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

-

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. สามารถอ่านขั้นตอนและทำความเข้าใจคู่มือบำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส



2. สามารถเลือกและเตรียมเครื่องมือพร้อมอุปกรณ์



3. สามารถตรวจสอบสภาพรถก่อนการบำรุงรักษา



4. สามารถเตรียมงานและอุปกรณ์ป้องกันตัวรถ



5. สามารถเลือกและเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นเครื่องยนต์



6. สามารถตรวจสอบการรั่วซึมด้วยสายตา



7. สามารถทำความสะอาดโดยรอบจุดเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น



8. สามารถเปลี่ยนกรองน้ำมันหล่อลื่นเครื่องยนต์



9. สามารถเปลี่ยน/ทำความสะอาดกรองอากาศเครื่องยนต์



10. สามารถเปลี่ยนกรองน้ำมันเชื้อเพลิง



11. สามารถตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบระบบกรอง



12. สามารถเปลี่ยนถ่าย/เติมน้ำหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำให้ได้ระดับ



13. สามารถไล่อากาศในระบบหล่อเย็น



14. สามารถตรวจสอบระดับน้ำยาหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำ



15. สามารถตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบเครื่องยนต์



16. สามารถตรวจสอบสภาพสายพานได้



17. สามารถตั้งความตึงสายพาน



18. สามารถเปลี่ยนสายพาน



19. สามารถทดสอบการทำงานของสายพาน

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. มีความรู้ในการเตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษา



2. มีความรู้ในการเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น



3. มีความรู้ในการเปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์



4. มีความรู้ในการเปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็น



5. มีความรู้ในการบริการสายพาน

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)



1. แสดงผลงานการบำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส



2. แสดงการเตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษาได้ตามคู่มือซ่อม



3. แสดงการเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม



4. แสดงการเปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม



5. แสดงการเปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม



6. แสดงการบริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม



7. แสดงหลักฐานเอกสารเกี่ยวกับการปฏิบัติงานเช่น ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ ใบ



กำหนดหน้าที่ ภาพถ่าย วีดิโอการปฏิบัติงาน หรือ ผลงานจากการปฏิบัติงาน เป็นต้น



(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)



1. ระบุหรืออธิบายการบำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส



2. ระบุหรืออธิบายการเตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษาได้ตามคู่มือซ่อม



3. ระบุหรืออธิบายการเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นได้ตามคู่มือซ่อม



4. ระบุหรืออธิบายการเปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม



5. ระบุหรืออธิบายการเปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม



6. ระบุหรืออธิบายการบริการสายพานได้ตามคู่มือซ่อม



7. หลักฐานความรู้ด้านเอกสาร เช่นใบรับรองความรู้จากสถานประกอบการ แฟ้มสะสมผลการปฏิบัติงาน



ใบประกาศนียบัตร หรือวุฒิบัตร เป็นต้น



(ค) คำแนะนำในการประเมิน



หลักฐานที่ต้องการแสดงสมรรถนะในส่วนนี้ ต้องมีความสัมพันธ์และตอบโจทย์สมรรถนะ และเกณฑ์การ



ปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยต้องแสดงถึง



1. ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง



2. วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงานและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง



3. ขอบเขตด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง



โดยเจ้าหน้าที่สอบตรวจประเมินหลักฐาน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้าน



ปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้



(ง) วิธีการประเมิน



1. แบบประเมินข้อสอบข้อเขียน



2. แบบประเมินการปฏิบัติงาน



3. แบบประเมินสัมภาษณ์



4. แบบประเมินเทียบโอนประสบการณ์

15. ขอบเขต (Range Statement)

    (ก) คำแนะนำรายละเอียด



    ขอบเขต (Range Statement) เป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะในภาพรวม ซึ่งจะเป็นการระบุ



สถานการณ์หรือสภาพแวดล้อมของงานที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะนี้ ที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงาน มีลักษณะสำคัญใน 4 กลุ่ม กล่าวคือ ขั้นตอน ระเบียบ หรือวิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน (Workplace Procedures) สถานที่ทำงาน (Worksite) สภาวะในการทำงาน (Operating  condition) และข้อมูล/เอกสาร(Information/Document)



    (ข) คำอธิบายรายละเอียด



    I) ขั้นตอน ระเบียบ หรือ วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน (Workplace Procedures)



        บำรุงรักษาเครื่องยนต์รถบรรทุกและรถบัส ประกอบด้วยความสามารถในการทำงานดังต่อไปนี้



        - เตรียมความพร้อมก่อนการบำรุงรักษา ประกอบด้วยความสามารถในการเลือกและเตรียม



เครื่องมือพร้อมอุปกรณ์ ตรวจสอบสภาพรถก่อนการบำรุงรักษา เตรียมงานและอุปกรณ์ป้องกันตัวรถ



        - เปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น ประกอบด้วยความสามารถในการเลือกและเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น



เครื่องยนต์ ตรวจสอบการรั่วซึมด้วยสายตา ทำความสะอาดโดยรอบจุดเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม



        - เปลี่ยนกรองระบบเครื่องยนต์ ประกอบด้วยความสามารถในการเปลี่ยนกรองน้ำมันหล่อลื่น



เครื่องยนต์ เปลี่ยน/ทำความสะอาดกรองอากาศเครื่องยนต์ เปลี่ยนกรองน้ำมันเชื้อเพลิง ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบระบบกรอง จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม



        - เปลี่ยนถ่ายน้ำยาระบบหล่อเย็น ประกอบด้วยความสามารถในการเปลี่ยนถ่าย/เติมน้ำหล่อเย็นใน



ถังพักและในหม้อน้ำให้ได้ระดับ ไล่อากาศในระบบหล่อเย็น ตรวจสอบระดับน้ำยาหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำ ตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบเครื่องยนต์ จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม



        - บริการสายพาน ประกอบด้วยความสามารถในการตรวจสอบสภาพสายพาน ตั้งความตึงสายพาน



เปลี่ยนสายพาน ทดสอบการทำงานของสายพาน จัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ ปฏิบัติงานตามคู่มือซ่อมด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อม



    II) สถานที่ทำงาน (Worksite)



        - ทำความสะอาด บำรุงรักษา จัดเก็บเครื่องมือและอุปกรณ์เสริมต่าง ๆ โดยคำนึงถึงระบบ 5 ส. และ



ความปลอดภัยในการทำงาน



    III) สภาวะในการทำงาน (Operating Condition)



        - อุปกรณ์ เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ เครื่องมือเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่นเครื่องยนต์ เครื่องมือตรวจสอบการรั่



วซึมด้วยสายตา เครื่องมือทำความสะอาดโดยรอบจุดเปลี่ยนถ่ายสารหล่อลื่น เครื่องมือเปลี่ยนกรองน้ำมันหล่อลื่นเครื่องยนต์เครื่องมือ เปลี่ยน/ทำความสะอาดกรองอากาศเครื่องยนต์ เครื่องมือเปลี่ยนกรองน้ำมันเชื้อเพลิง เครื่องมือตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบระบบ เครื่องมือเปลี่ยนถ่าย/เติมน้ำหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำให้ได้ระดับ เครื่องมือไล่อากาศในระบบหล่อเย็น เครื่องมือตรวจสอบระดับน้ำยาหล่อเย็นในถังพักและในหม้อน้ำ เครื่องมือตรวจสอบการรั่วซึมและทำความสะอาดโดยรอบเครื่องยนต์ เครื่องมือตรวจสอบสภาพสายพาน เครื่องมือตั้งความตึงสายพาน เครื่องมือเปลี่ยนสายพาน เครื่องมือทดสอบการทำงานของ



    IV) ข้อมูล/เอกสาร (Information/Document)



        - คู่มือการใช้งาน (คู่มือซ่อม)

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
-

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
-

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

เจ้าหน้าที่สอบพิจารณาหลักฐานจากแฟ้มสะสมผลงานที่เป็นเอกสารรับรองผลงาน รับรองความรู้ความสามารถที่ผ่านมาก่อนหน้า หากไม่ชัดเจนหรือมีปริมาณไม่เพียงพอให้เชื่อถือได้ ให้ประเมินสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมินด้วยเครื่องมือประเมินความรู้และทักษะ ให้ครอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้ ได้แก่



    1) ประเมินภาคความรู้ด้วยข้อสอบข้อเขียนแบบตัวเลือก



    2) ประเมินภาคความสามารถด้วยแบบทดสอบการสาธิตการปฏิบัติงาน



3) ประเมินภาคความรู้และประสบการณ์ด้วยแบบการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค



4) ประเมินความรู้และความสามารถจากประสบการณ์ด้วยแฟ้มสะสมผลงานของผู้รับการประเมิน

กลับ

ยินดีต้อนรับ