หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

สาขาวิชาชีพบริการยานยนต์


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ ASV-KVZJ-180A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2566

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

ช่างบำรุงรักษารถจักรยานยนต์


1 7231 ช่างเครื่องและช่างซ่อมเครื่องยนต์ยานยนต์

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
เป็นผู้ที่มีความสามารถในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์ได้ตามคู่มือซ่อมประกอบด้วย อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทาง ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยฟรี ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบา ตรวจสอบและเปลี่ยนอุปกรณ์ระบบควบคุมอากาศบำบัดไอเสีย ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติ ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่อง ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่อง ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็น สภาพหม้อน้ำ ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็น น้ำมันเฟืองท้าย ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์ว ตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศ ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ ท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศ ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ตรวจสอบ และปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อน ตรวจสอบสภาพสเตอร์ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อน ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยง ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
บริการยานยนต์

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม

 IV120111.01 192625

ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120111.02 192626

ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120111.03 192627

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120111.04 192628

ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120111.05 192629
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120112.01 192630

ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120112.02 192631

ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ำได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120112.03 192632

ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120112.04 192633

ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120112.05 192634
IV120113

ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120113.01 192635
IV120114

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

ตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120114.01 192636

ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120114.02 192637

ตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120114.03 192638
IV120115

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120115.01 192639

ตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120115.02 192640

ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120115.03 192641

ตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120115.04 192642
IV120116

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120116.01 192643

ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120116.02 192644

ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

 IV120116.03 192645

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. สามารถอ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม 

2. สามารถตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม

3  สามารถตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม 

4. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม

5. สามารถตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

6. สามารถตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

7. สามารถทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

8. สามารถตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ำได้ตามคู่มือซ่อม

9. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

10. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

11. สามารถตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วได้ตามคู่มือซ่อม

12. สามารถตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

13. สามารถตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

14. สามารถตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

15. สามารถตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม 

16. สามารถตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

17. สามารถตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

18. สามารถตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

19. สามารถตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

20. สามารถตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม

21. สามารถตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. มีความรู้ในการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

2. มีความรู้ในการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

3. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

4. มีความรู้ในการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

5. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

6. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

    1. แสดงการบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    2. แสดงการใช้เครื่องมือในการถอดประกอบ ปรับประกอบ ถอดเปลี่ยน บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    3. แสดงการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

    4. แสดงการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

    5. แสดงตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

    6. แสดงการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

    7. แสดงการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา    

    8. แสดงการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    9. แสดงหลักฐานเอกสารเกี่ยวกับการปฏิบัติงานเช่น ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่ ภาพถ่าย วีดีโอการปฏิบัติงาน หรือ ผลจากการปฏิบัติงาน เป็นต้น    

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

    1. ระบุหรืออธิบายการบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    2. ระบุหรืออธิบายการใช้เครื่องมือในการถอดประกอบ ปรับประกอบ ถอดเปลี่ยน บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    3. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

    4. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

    5. ระบุหรืออธิบายตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

    6. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

    7. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา    

    8. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    9. หลักฐานความรู้ด้านเอกสาร เช่นใบรับรองความรู้จากสถานประกอบการ แฟ้มสะสมผลการปฏิบัติงาน ใบประกาศนียบัตร หรือวุฒิบัตร เป็นต้น    

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

    หลักฐานที่ต้องการแสดงสมรรถนะในส่วนนี้ ต้องมีความสัมพันธ์และตอบโจทย์สมรรถนะ และเกณฑ์การปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยต้องแสดงถึง

    1. ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง

    2.วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงานและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

    3.ขอบเขตด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

    โดยเจ้าหน้าที่สอบตรวจประเมินหลักฐาน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้านปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

(ง) วิธีการประเมิน

    1. การสอบข้อเขียน

    2. การสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. การสัมภาษณ์

    4. การประเมินเทียบโอนประสบการณ์

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำรายละเอียด

    ขอบเขต (Range Statement) เป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะในภาพรวม ซึ่งจะเป็นการระบุสถานการณ์หรือสภาพแวดล้อมของงานที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะนี้ ที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงาน มีลักษณะสำคัญใน 4 กลุ่ม กล่าวคือ ขั้นตอน ระเบียบ หรือวิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน(workplace procedures) สถานที่ทำงาน (Worksite) สภาวะในการทำงาน (Operating  condition) และข้อมูลเ/เอกสาร(Information / Document)

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

    I) ขั้นตอน ระเบียบ หรือ วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน(workplace procedures)

         การบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์ประกอบด้วยความสามารถในการทำงานดังต่อไปนี้

        - ตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์ อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

        -  ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ ำได้ตามคู่มือซ่อมตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

        - ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

        - ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

        - ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

        -  ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

    II) สถานที่ทำงาน (Worksite)

             - ทำความสะอาด บำรุงรักษา จัดเก็บเครื่องมือและอุปกรณ์เสริมต่างๆ โดยคำนึงถึงระบบ 5 ส และความปลอดพภัยในการทำงาน

    III) สภาวะในการทำงาน (Operating  condition)

        - ข้อปฏิบัติด้านความปลอดภัย ประกอบด้วย ความปลอดภัยส่วนบุคคลและความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน เช่น การแต่งกาย การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกัน

        - ข้อปฏิบัติในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น กรณีไฟไหม้ กรณีอุบัติเหตุในสถานที่ทำงาน

        - อุปกรณ์ เครื่องมือ  อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์ อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบา อุปกรณ์ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติ อุปกรณ์ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย อุปกรณ์ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    IV) ข้อมูลเ/เอกสาร(Information / Document)

        - คู่มือการใช้งาน(คู่มือซ่อม)

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

เจ้าหน้าที่สอบพิจารณาหลักฐานจากแฟ้มสะสมผลงานที่เป็นเอกสารรับรองผลงาน รับรองความรู้ความสามารถที่ผ่านมาก่อนหน้า หากไม่ชัดเจนหรือมีปริมาณไม่เพียงพอให้เชื่อถือได้ ให้ประเมินสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมินด้วยเครื่องมือประเมินความรู้และทักษะ ให้ครอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้ ได้แก่

1) ประเมินภาคความรู้ด้วยข้อสอบข้อเขียนแบบตัวเลือก

2) ประเมินภาคความรู้และประสบการณ์ด้วยแบบการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค 

3) ประเมินภาคความสามารถด้วยแบบทดสอบการสาธิตการปฏิบัติงาน

4) ประเมินความรู้และความสามารถจากประสบการณ์ด้วยแฟ้มสะสมผลงานของผู้รับการประเมิน

กลับ