หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

สาขาวิชาชีพบริการยานยนต์


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ ASV-KVZJ-180A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2566

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

ช่างบำรุงรักษารถจักรยานยนต์


1 7231 ช่างเครื่องและช่างซ่อมเครื่องยนต์ยานยนต์

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
เป็นผู้ที่มีความสามารถในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์ได้ตามคู่มือซ่อมประกอบด้วย อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทาง ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยฟรี ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบา ตรวจสอบและเปลี่ยนอุปกรณ์ระบบควบคุมอากาศบำบัดไอเสีย ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติ ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่อง ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่อง ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็น สภาพหม้อน้ำ ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็น น้ำมันเฟืองท้าย ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์ว ตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศ ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ ท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศ ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ตรวจสอบ และปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อน ตรวจสอบสภาพสเตอร์ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อน ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยง ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
บริการยานยนต์

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)
รหัส PC
(จากระบบ)
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม

IV120111.01 192625
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม

IV120111.02 192626
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม

IV120111.03 192627
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม

IV120111.04 192628
IV120111

ตรวจสอบการทำงานระบเครื่องยนต์

ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

IV120111.05 192629
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

IV120112.01 192630
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

IV120112.02 192631
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ำได้ตามคู่มือซ่อม

IV120112.03 192632
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

IV120112.04 192633
IV120112

ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

IV120112.05 192634
IV120113

ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วได้ตามคู่มือซ่อม

IV120113.01 192635
IV120114

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

ตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

IV120114.01 192636
IV120114

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

IV120114.02 192637
IV120114

ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

ตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

IV120114.03 192638
IV120115

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

IV120115.01 192639
IV120115

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

ตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

IV120115.02 192640
IV120115

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

IV120115.03 192641
IV120115

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

ตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

IV120115.04 192642
IV120116

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

IV120116.01 192643
IV120116

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม

IV120116.02 192644
IV120116

ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

IV120116.03 192645

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. สามารถอ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม 

2. สามารถตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม

3  สามารถตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม 

4. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม

5. สามารถตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

6. สามารถตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

7. สามารถทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม

8. สามารถตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ำได้ตามคู่มือซ่อม

9. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม

10. สามารถตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

11. สามารถตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วได้ตามคู่มือซ่อม

12. สามารถตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

13. สามารถตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม

14. สามารถตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

15. สามารถตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม 

16. สามารถตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม

17. สามารถตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

18. สามารถตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

19. สามารถตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม

20. สามารถตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม

21. สามารถตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. มีความรู้ในการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

2. มีความรู้ในการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

3. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

4. มีความรู้ในการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

5. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา

6. มีความรู้ในการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

    1. แสดงการบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    2. แสดงการใช้เครื่องมือในการถอดประกอบ ปรับประกอบ ถอดเปลี่ยน บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    3. แสดงการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

    4. แสดงการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

    5. แสดงตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

    6. แสดงการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

    7. แสดงการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา    

    8. แสดงการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    9. แสดงหลักฐานเอกสารเกี่ยวกับการปฏิบัติงานเช่น ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่ ภาพถ่าย วีดีโอการปฏิบัติงาน หรือ ผลจากการปฏิบัติงาน เป็นต้น    

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

    1. ระบุหรืออธิบายการบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    2. ระบุหรืออธิบายการใช้เครื่องมือในการถอดประกอบ ปรับประกอบ ถอดเปลี่ยน บำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์

    3. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์

    4. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว

    5. ระบุหรืออธิบายตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

    6. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ

    7. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา    

    8. ระบุหรืออธิบายการตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    9. หลักฐานความรู้ด้านเอกสาร เช่นใบรับรองความรู้จากสถานประกอบการ แฟ้มสะสมผลการปฏิบัติงาน ใบประกาศนียบัตร หรือวุฒิบัตร เป็นต้น    

(ค) คำแนะนำในการประเมิน

    หลักฐานที่ต้องการแสดงสมรรถนะในส่วนนี้ ต้องมีความสัมพันธ์และตอบโจทย์สมรรถนะ และเกณฑ์การปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยต้องแสดงถึง

    1. ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง

    2.วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงานและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

    3.ขอบเขตด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

    โดยเจ้าหน้าที่สอบตรวจประเมินหลักฐาน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานด้านปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

(ง) วิธีการประเมิน

    1. การสอบข้อเขียน

    2. การสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. การสัมภาษณ์

    4. การประเมินเทียบโอนประสบการณ์


15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำรายละเอียด

    ขอบเขต (Range Statement) เป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะในภาพรวม ซึ่งจะเป็นการระบุสถานการณ์หรือสภาพแวดล้อมของงานที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะนี้ ที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงาน มีลักษณะสำคัญใน 4 กลุ่ม กล่าวคือ ขั้นตอน ระเบียบ หรือวิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน(workplace procedures) สถานที่ทำงาน (Worksite) สภาวะในการทำงาน (Operating  condition) และข้อมูลเ/เอกสาร(Information / Document)

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

    I) ขั้นตอน ระเบียบ หรือ วิธีปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน(workplace procedures)

         การบำรุงรักษาระบบเครื่องยนต์และระบบส่งกำลังรถจักรยานยนต์ประกอบด้วยความสามารถในการทำงานดังต่อไปนี้

        - ตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์ อ่านตารางบำรุงรักษาตามระยะทางได้ตามตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบาได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติได้ตามคู่มือซ่อม

        -  ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว ตรวจสอบระดับและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม ทำความสะอาด/เปลี่ยนกรองน้ำมันเครื่องได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพการรั่วซึมของท่อทางน้ำหล่อเย็นสภาพหม้อน้ ำได้ตามคู่มือซ่อมตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำหล่อเย็นได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเฟืองท้ายได้ตามคู่มือซ่อม

        - ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย

        - ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศตรวจสอบสภาพไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบท่อระบายเรือนเครื่องยนต์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบท่อระบายเรือนไส้กรองอากาศได้ตามคู่มือซ่อม

        - ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา ตรวจสอบการทำงานของสวิทช์คลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบและปรับตั้งการทำงานของคลัทซ์ได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพและปรับตั้งโซ่ขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบสภาพสเตอร์ได้ตามคู่มือซ่อม

        -  ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ ตรวจสอบสภาพสายพานขับเคลื่อนได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบผ้าคลัทซ์แรงเหวี่ยงได้ตามคู่มือซ่อม ตรวจสอบตุ้มน้ำหนักได้ตามคู่มือซ่อม

    II) สถานที่ทำงาน (Worksite)

             - ทำความสะอาด บำรุงรักษา จัดเก็บเครื่องมือและอุปกรณ์เสริมต่างๆ โดยคำนึงถึงระบบ 5 ส และความปลอดพภัยในการทำงาน

    III) สภาวะในการทำงาน (Operating  condition)

        - ข้อปฏิบัติด้านความปลอดภัย ประกอบด้วย ความปลอดภัยส่วนบุคคลและความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน เช่น การแต่งกาย การสวมใส่อุปกรณ์ป้องกัน

        - ข้อปฏิบัติในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น กรณีไฟไหม้ กรณีอุบัติเหตุในสถานที่ทำงาน

        - อุปกรณ์ เครื่องมือ  อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานระบบเครื่องยนต์ อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานของคันเร่งและปรับตั้งระยะฟรีได้ อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งความเร็วรอบเดินเบา อุปกรณ์ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบควบคุมมลพิษได้ อุปกรณ์ตรวจสอบการทำงานของตัวปรับตั้งความตึงโซ่ราวลิ้นอัตโนมัติ อุปกรณ์ตรวจสอบ และเปลี่ยนถ่ายของเหลว อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระยะห่างวาล์วไอดี ไอเสีย อุปกรณ์ตรวจสอบและเปลี่ยนชิ้นส่วนระบบกรองอากาศ อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์ธรรมดา อุปกรณ์ตรวจสอบและปรับตั้งระบบส่งกำลังแบบเกียร์อัตโนมัติ

    IV) ข้อมูลเ/เอกสาร(Information / Document)

        - คู่มือการใช้งาน(คู่มือซ่อม)


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

เจ้าหน้าที่สอบพิจารณาหลักฐานจากแฟ้มสะสมผลงานที่เป็นเอกสารรับรองผลงาน รับรองความรู้ความสามารถที่ผ่านมาก่อนหน้า หากไม่ชัดเจนหรือมีปริมาณไม่เพียงพอให้เชื่อถือได้ ให้ประเมินสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมินด้วยเครื่องมือประเมินความรู้และทักษะ ให้ครอบคลุมเกณฑ์การปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการของหน่วยสมรรถนะนี้ ได้แก่

1) ประเมินภาคความรู้ด้วยข้อสอบข้อเขียนแบบตัวเลือก

2) ประเมินภาคความรู้และประสบการณ์ด้วยแบบการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค 

3) ประเมินภาคความสามารถด้วยแบบทดสอบการสาธิตการปฏิบัติงาน

4) ประเมินความรู้และความสามารถจากประสบการณ์ด้วยแฟ้มสะสมผลงานของผู้รับการประเมิน



ยินดีต้อนรับ