หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ควบคุมระบบผลิตน้ำประปาชุมชน

สาขาวิชาชีพธุรกิจสาธารณูปโภคและบริการสาธารณะ


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ PUM-YOHN-312A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ควบคุมระบบผลิตน้ำประปาชุมชน

3. ทบทวนครั้งที่ 2 / 2566

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

3132 ช่างเทคนิคควบคุมเครื่องจักรโรงงานบำบัดน้ำ



6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
ผู้ที่ผ่านสมรรถนะนี้จะสามารถควบคุมถังกวนเร็ว ถังกวนช้า (ถังรวมตะกอน) ถังกรอง ถังตกตะกอน และถังน้ำใสให้ได้ปริมาณน้ำดิบที่ผ่านระบบผลิตน้ำได้เต็มประสิทธิภาพและแผนที่กำหนดไว้

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
พนักงานผลิตน้ำประปาชุมชน

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)
รหัส PC
(จากระบบ)
02214.01

ดูแลถังตกตะกอน

1. ตรวจความพร้อมท่อกวนเร็วได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.01.01 189147
02214.01

ดูแลถังตกตะกอน

2. ตรวจความพร้อมถังตกตะกอนได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.01.02 189148
02214.01

ดูแลถังตกตะกอน

3. บ่งชี้ความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับถังตกตะกอนและปรับแต่งได้อย่างถูกต้องตาม

02214.01.03 189149
02214.02

ดูแลถังกรองน้ำ

1.  เปิด-ปิดระบบวาล์วในการระบบกรองน้ำได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.02.01 189150
02214.02

ดูแลถังกรองน้ำ

2. ระบุความผิดปกติการทำงานของระบบกรองน้ำได้อย่างถูกต้อง

02214.02.02 189151
02214.02

ดูแลถังกรองน้ำ

3. ปรับระดับน้ำในถังกรองได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.02.03 189152
02214.02

ดูแลถังกรองน้ำ

4. ล้างชั้นทรายกรองได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.02.04 189153
02214.02

ดูแลถังกรองน้ำ

5. เติมชั้นทรายกรองได้ได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.02.05 189154
02214.03

ดูแลถังน้ำใส

1. ตรวจความพร้อมของถังน้ำใส สิ่งตกค้าง และประตูน้ำได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.03.01 189155
02214.03

ดูแลถังน้ำใส

2. ปรับระดับน้ำในถังน้ำใสได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.03.02 189156
02214.03

ดูแลถังน้ำใส

3. วัดคลอรีนหลงเหลือได้อย่างถูกต้องตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02214.03.03 189157
02214.04

ทำความสะอาดระบบผลิตน้ำประปาหลังการใช้งาน

1. ใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดได้อย่างถูกต้อง 

02214.04.01 189158
02214.04

ทำความสะอาดระบบผลิตน้ำประปาหลังการใช้งาน

2. เลือกใช้น้ำทำความสะอาดได้อย่างถูกต้อง

02214.04.02 189159
02214.04

ทำความสะอาดระบบผลิตน้ำประปาหลังการใช้งาน

3. ปฏิบัติงานได้ถูกต้องตามข้อกำหนดความปลอดภัย

02214.04.03 189160

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ




    1. ทักษะในการสังเกตเห็นความผิดปกติของระบบผลิตและอุปกรณ์เบื้องต้นทางกายภาพได้ (ทางการมองเห็น การได้ยิน)

    2. ทักษะการใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องจักรระบบผลิตน้ำประปา

    3. ทักษะการใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ช่าง

    4. ทักษะการใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องมือวัดเบื้องต้น

    5. ทักษะการล้างชั้นกรองและเติมสารชั้นกรองตามข้อกำหนด



(ข) ความต้องการด้านความรู้




    1. ความรู้ด้านความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ การแต่งกาย

    2. ความรู้กระบวนการผลิตน้ำประปา

    3. ความรู้การใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องจักรระบบผลิตน้ำประปา

    4. ความรู้การใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ช่าง

    5. ความรู้การใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องมือวัดเบื้องต้น

    6. ความรู้การล้างชั้นกรองและเติมสารชั้นกรอง




14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

  • หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ

    1. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ

    2. แบบบันทึกรายการจากการสังเกต



  • หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) อาทิ

    1. ใบรับรองการเข้ารับการฝึกอบรม

    2. ใบรับรองการผ่านการประเมิน

    3. ใบประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา



  •  คำแนะนำในการประเมิน

    1. ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการควบคุมระบบผลิตน้ำประปาชุมชน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้



  • วิธีการประเมิน

    1. พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน

    2. พิจารณาตามหลักฐานความรู้




15. ขอบเขต (Range Statement)

 




  • คำแนะนำ


    1. ผู้เข้ารับการประเมินต้องให้ความสำคัญกับข้อกำหนดด้านความปลอดภัย และมาตรฐานงานประปา

    2. เจ้าหน้าที่สอบควรมีความพร้อมในการทดสอบ และจะต้องค่อยระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้

    3. มีรายการเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ สำหรับการทดสอบประเมินเพื่อตรวจสอบเครื่องมือก่อนและหลังการทดสอบ

    4. เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ ที่ใช้ทดสอบต้องพร้อมสำหรับการทดสอบประเมินทุกครั้งก่อนการทดสอบประเมิน



  • คำอธิบายรายละเอียด



ระบบประปาชุมชน จะเป็นระบบผลิตน้ำประปาที่มีกำลังผลิตไม่เกิน 1,000 ลูกบาศก์เมตร/วัน ในส่วนงานของการควบคุมระบบสูบน้ำดิบ มีรายละเอียดดังนี้






    1. ควบคุมถังกวนเร็ว ถังกวนช้า (ถังรวมตะกอน) ถังกรอง ถังตกตะกอน และถังน้ำใสให้ได้ปริมาณน้ำดิบที่ผ่านระบบผลิตน้ำได้เต็มประสิทธิภาพและแผนที่กำหนดไว้ ตั้งแต่เตรียมกระบวนการผลิต สังเกตระดับน้ำตามถังต่างให้มีปริมาณน้ำที่เหมาะสม เปิด-ปิดประตูน้ำตามถังต่างๆ ให้มีปริมาณน้ำที่เหมาะสม ล้างชั้นกรองและเติมชั้นกรองตามข้อกำหนด และตรวจสอบค่าคลอรีนหลงเหลือตามข้อกำหนด

    2. ถังกรองน้ำมีสองใบคู่กัน ทำงานแยกจากกัน มีอัตราการกองรวม 50 ลบ.ม./ซม. ทำหน้าที่กรองตะกอนเบาที่มีขนาดเล็กที่หลุดออกมาจากถังตกตะกอน โดยการทำให้น้ำไหนผ่านทรายกรอง ทำให้ตะกอนติดค้างในชั้นทรายกรอง น้ำที่ผ่านการกรองแล้วจะต้องเหลือความขุ่นไม่เกิน 5 NTU ตามมาตรฐานคุณภาพน้ำบริโภค ซึ่งทรายกรองที่ใช้นั้นต้องเป็นชนิดที่ใช้ในการกรองน้ำ และมีลักษณะเป็นเม็ดกลม สะอาด ปราศจากอินทรีย์และฝุ่น

    3. ถังน้ำใสทำหน้าที่กักเก็บน้ำที่ผ่านการกรอง และทำหน้าที่รักษาสมดุลระหว่างอัตราการผลิตน้ำกับระบบน้ำดิบ และระหว่างระบบผลิตน้ำกับระบบจ่ายน้ำประปา รวมทั้งทำหน้าที่เป็นบ่อสูบน้ำให้กับเครื่องสูบน้ำดี โดยทั่วไปจะอยู่ใต้ดินเพื่อรักษาอุณหภูมิของน้ำไม่ให้มีอุณหภูมิที่สูงเกินไป การตรวจสอบถังน้ำใสควรตรวจสอบดูป้ายบอกปริมาตรน้ำในถังน้ำใสว่าสามารถใช้งานได้ดีหรือไม่ ปริมาตรน้ำในถังน้ำใสตรงกับปริมาตรที่ป้ายบอกหรือไม่ นอกจากนี้ตัวเลขที่แสดงปริมาตรน้ำในถังน้ำใสจะต้องชัดเจน

    4. ถังตะกอนมีลักษณะเป็นถังสี่เหลี่ยมมีผนังกั้นกลาง และมีช่องเชื่อมระหว่างถัง เพื่อปรับระดับน้ำ 2 ฝั่งให้เท่ากัน ทำหน้าที่ดักตะกอนจากน้ำที่ผ่านระบบสร้างตะกอน และระบบรวมตะกอน เนื่องจากน้ำที่ไหลผ่านถังตกตะกอนมีความเร็วต่ำ ทำให้ตะกอนที่มีขนาดใหญ่ตกลงสู่ก้นถังตกตะกอน เหลือแต่ตะกอนเบาที่มีขนาดเล็ก ถ้ามองด้วยตาเปล่าน้ำจะมีลักษณะค่อนข้างใส

    5. ชั้นกรอง แบ่งออกเป็น 2 ชั้น คือ 1) ชั้นบน จะใช้ทรายกรองที่มีประสิทธิภาพ 0.5-0.7 มม. และมีความหนา 70 ซ.ม. 2) ชั้นล่าง จะใช้ทรายกรองที่มีประสิทธิภาพ 1.2-2.0 มม. และมีความหนา 15 ซ.ม. ชั้นกรองต้องมีค่าสัมประสิทธิ์ความสม่ำเสมอไม่เกิน 1.70 โดยทั่วไปจะล้างทรายกรองทุกๆ 24 ชั่วโมง หรือ ประสิทธิภาพการกรองลดลงอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งสามารถสังเกตได้จาก ระดับน้ำถังกรองเพิ่มขึ้น อยู่ในระดับใกล้เคียงกับน้ำในถังตกตะกอน ทั้งนี้การล้างทรายกรองยังขึ้นอยู่กับอีกหลายๆ ปัจจัย เช่น คุณภาพน้ำ เวลาน้ำในถังตกตะกอน เทคโนโลยีของโรงผลิตน้ำ เป็นต้น

    6. การตรวจสอบค่าคลอรีนหลงเหลือ นิยมใช้ 2 วิธี คือ 1) วิธีการเทียบสี 2) วิธีการใช้ชุดทดสอบคลอรีนอิสระคงเหลือในน้ำดื่ม (ว720) ของกรมอนามัย เป็นต้น

    7. คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติงานควบคุมระบบผลิตน้ำประปาชุมชน ซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ คู่มือกระบวนการหลักด้านกระบวนการผลิตน้ำประปา การประปาส่วนภูมิภาค ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2558 และคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น

    8. ปฏิบัติตามข้อกำหนดมาตรฐานตามหน่วยงาน เช่น  มาตรฐาน ISO 9001:2000 ด้านการผลิตน้ำประปาจาก สถาบันรับรองมาตรฐานไอเอสโอ (สรอ.) มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมน้ำบริโภค มอก. 257-2549 มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของการประปานครหลวงหรือการประปาส่วนภูมิภาคตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก WHO หรือมาตรฐานผู้ผลิต





ปฏิบัติงานตามข้อกำหนดความปลอดภัยตามคู่มือการบริหารจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ของกองตรวจความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน หรือสมาคมส่งเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทำงาน (ประเทศไทย) หรือสถานประกอบการกำหนด


16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

  • เครื่องมือประเมินการดูแลถังตกตะกอน

    1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์

    2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์

    4. ผลข้อสอบข้อเขียน





ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน




  • เครื่องมือประเมินการดูแลถังกรองน้ำ


    1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์

    2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์

    4. ผลข้อสอบข้อเขียน





ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน




  • เครื่องมือประเมินการดูแลถังน้ำใส


    1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์

    2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์

    4. ผลข้อสอบข้อเขียน





ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน




  • เครื่องมือประเมินการทำความสะอาดระบบผลิตน้ำประปาหลังการใช้งาน


    1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์

    2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน

    3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์

    4. ผลข้อสอบข้อเขียน





ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน



ยินดีต้อนรับ