3132 ช่างเทคนิคควบคุมเครื่องจักรโรงงานบำบัดน้ำ

N/A

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. 
   
   
   
   1. ทักษะการเก็บและรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ และเคลื่อนย้าย/ขนย้าย/ส่งต่อตัวอย่างน้ำเพื่อส่งไปวิเคราะห์คุณภาพน้ำ
   
   
   2. ทักษะการคำนวณ/คาดการณ์
   
   
   3. ทักษะการวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า
   
   
   
   

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. 
   
   
   
   1. ความรู้เกี่ยวกับหลักการทำงานของการเก็บและรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ เพื่อการตรวจสอบวิเคราะห์คุณภาพน้ำ
   
   
   2. ความรู้การใช้งานอุปกรณ์การเก็บและรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ และเครื่องมือวัดเบื้องต้น
   
   
   
   

• หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ
  
  
  
  1. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ
  
  
  2. แบบบันทึกรายการจากการสังเกต
  
  
  
  


• หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) อาทิ
  
  
  
  1. ใบรับรองการเข้ารับการฝึกอบรม
  
  
  2. ใบรับรองการผ่านการประเมิน
  
  
  3. ใบประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา
  
  
  
  


•  คำแนะนำในการประเมิน
  
  
  
  1. ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการรวบรวมตัวอย่างน้ำ โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้
  
  
  
  


• วิธีการประเมิน
  
  
  
  1. พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน 
  
  
  2. พิจารณาตามหลักฐานความรู้
  
  
  
  

พิจารณาจากการข้อสอบข้อเขียน

• คำแนะนำ

หน่วยสมรรถนะนี้เป็นการทดสอบการรวบรวมตัวอย่างน้ำ โดยในการทดสอบต้องคำนึงถึงข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

• 
  
  
  
  1. เจ้าหน้าที่สอบควรมีความพร้อมในการทดสอบ และจะต้องค่อยระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
  
  
  2. มีรายการเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ สำหรับการทดสอบประเมินเพื่อตรวจสอบเครื่องมือก่อนและหลังการทดสอบ
  
  
  3. เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ ที่ใช้ทดสอบต้องพร้อมสำหรับการทดสอบประเมินทุกครั้งก่อนการทดสอบประเมิน
  
  
  4. สารเคมีที่ใช้ทดสอบต้องพร้อมสำหรับการทดสอบประเมินทุกครั้งก่อนการทดสอบประเมิน
  
  
  
  


• คำอธิบายรายละเอียด
  
  
  
  1. กระบวนการและหลักการในการรวบรวมตัวอย่างน้ำ
     
     
     
     1. การเก็บตัวอย่างน้ำ หมายถึง การเก็บตัวอย่างน้ำด้วยวิธีที่กำหนด ในตำแหน่งที่กำหนด และเวลาที่ถูกต้องเหมาะสมตามที่กำหนด ควรพิจารณาถึงสิ่งต่อไปนี้
     
     
     2. การกำหนดจุดสุ่มเก็บตัวอย่างน้ำประปา เช่น กำหนดสุ่มเก็บที่ต้นท่อระบบจ่ายน้ำ 1 ตัวอย่าง ปลายท่อบ้านผู้ใช้น้ำสุ่มเก็บ 1 ตัวอย่างเช่น ต่อผู้ใช้น้ำ 5,000 คน โดยกระจายการสุ่มเก็บให้ครอบคลุม เป็นต้น
     
     
     3. การเก็บตัวอย่างน้ำประปาควรเป็นตัวแทนของน้ำประปาโดยเก็บจากก๊อกน้ำโดยตรง ไม่ควรเก็บผ่านสายยาง เครื่องกรองน้ำ ถังพักน้ำ ลักษณะการไหลของน้ำควรให้น้ำไหลเป็นลำไม่กระจาย
     
     
     4. การเก็บตัวอย่างน้ำในระบบผลิต ตามจุดที่กำหนด เช่น ตัวอย่างน้ำดิบก่อนสูบเข้าระบบ ตัวอย่างน้ำที่ผ่านออกจากระบบกวนช้า เป็นต้น
     
     
     
     
  
  
  2. ภาชนะเก็บตัวอย่างน้ำ หมายถึง ภาชนะที่ใช้ในการบรรจุตัวอย่างน้ำเพื่อส่งต่อไปตรวจสอบ วิเคราะห์คุณภาพน้ำ ซึ่งต้องระมัดระวังในเรื่องคุณภาพตัวอย่างน้ำ เนื่องจากถ้าเลือกใช้ภาชนะผิดประเภท อาจจะทำให้ตัวอย่างน้ำที่สุ่มเก็บปนเปื้อน และทำให้คุณภาพน้ำเปลี่ยนแปลงไป จึงควรพิจารณาเลือกภาชนะเก็บตัวอย่างน้ำตามรายละเอียดดังนี้
  
  
  3. วัสดุที่ใช้ทำภาชนะเก็บตัวอย่างน้ำควรเป็นวัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับกรด-ด่าง ควรมีความแข็งแรง ทนทาน ไม่เปราะ หรือแตกง่าย สามารถล้างทำความสะอาดได้ง่าย มีฝาปิดสนิท โดยทั่วไปนิยมใช้ขวดแก้วหรือพลาสติกอย่างดี ชนิดแข็ง และทนความร้อน เช่น โพลีเอทธิลีน หรือโพลีโพรพิลีน เป็นต้น
  
  
  4. การเตรียมภาชนะก่อนใช้ ควรล้างทำความสะอาดด้วยน้ำยาล้างแก้ว ล้างตามด้วยน้ำสะอาด และล้างด้วยน้ำกลั่นในครั้งสุดท้าย แล้วคว่ำให้แห้ง นอกจากบางกรณีจะต้องมีวิธีล้างพิเศษ เช่น ภาชนะที่ใช้เก็บตัวอย่างที่จะวิเคราะห์ทางแบคทีเรียต้องอบฆ่าเชื้อที่อุณหภูมิ 160 - 180 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 2 ชั่วโมง เป็นต้น
  
  
  5. อุปกรณ์ที่ใช้ในการสุ่มเก็บตัวอย่างน้ำ หมายถึง อุปกรณ์ที่ใช้ในการเก็บตัวอย่างน้ำตามที่กำหนด เพื่อนำส่งไปตรวจวิเคราะห์คุณภาพ ประกอบด้วย
     
     
     
     1. กระบอกเก็บน้ำ (water samplers) กระบอกเก็บตัวอย่างน้ำที่นิยมใช้มีอยู่ด้วยกันหลายแบบดังนี้
        
        
        
        1. กระบอกเก็บน้ำแบบ Kemmerer เป็นกระบอกเก็บน้ำที่ออกแบบสำหรับเก็บตัวอย่างน้ำที่ระดับความลึกต่างๆ จากแหล่งน้ำที่ไม่ลึกมากนัก เหมาะสำหรับใช้เก็บตัวอย่างจากสะพานหรือเรือ ตัวกระบอกเก็บน้ำโปร่งใสทำด้วยพลาสติกประเภทเพลกซี่กลาส (Plexi glass)
        
        
        2. กระบอกเก็บน้ำแบบ Van Dorn กระบอกเก็บน้ำแบบนี้ทำด้วยพลาสติกพีวีซี ใช้เก็บตัวอย่างน้ำที่ระดับความลึกต่างๆ ได้ตามต้องการ กระบอกเก็บน้ำแบบ Van Dorn ใช้เก็บน้ำได้ในแนวดิ่ง และแนวนอน
        
        
        3. กระบอกเก็บน้ำแบบ Go-Flo กระบอกเก็บน้ำแบบนี้ทำด้วยพลาสติกพีวีซีข้างในเคลือบด้วยเทฟลอน (Teflon) ใช้เก็บตัวอย่างน้ำที่ระดับความลึกต่างๆ ได้ตามต้องการ นิยมใช้เก็บตัวอย่างน้ำเพื่อวิเคราะห์หาปริมาณโลหะหนัก
        
        
        
        
     
     
     2. ขวดใส่ตัวอย่างในการวิเคราะห์น้ำบางพารามิเตอร์จำเป็นต้องใช้ขวดใส่ตัวอย่างเก็บน้ำจากแหล่งน้ำที่ต้องการศึกษา เพราะหากใช้กระบอกเก็บน้ำอาจทำให้เกิดการปนเปื้อนได้ ตัวอย่างเช่น การเก็บตัวอย่างน้ำเพื่อวิเคราะห์ทางจุลชีววิทยา หรือการเก็บตัวอย่างน้ำเพื่อวิเคราะห์หาสารป้องกันกำจัดศัตรูพืชและสัตว์ จะเก็บตัวอย่างน้ำโดยใช้ขวดเก็บตัวอย่างน้ำโดยตรงจะเก็บใต้ผิวน้ำลึกลงไปประมาณ 10-30 เซนติเมตร
     
     
     
     
  
  
  6. การเก็บรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ หมายถึง การเก็บรักษาสภาพตัวอย่างน้ำให้เปลี่ยนแปลงน้อยที่สุด โดยการควบคุมอุณหภูมิ การเติมสารเคมี ตามวิธีการที่กำหนด เพื่อรอการนำส่งตัวอย่างน้ำไปวิเคราะห์ผลในห้องปฏิบัติการ เพื่อให้ผลการวิเคราะห์ตัวอย่างน้ำ ออกมาตามสภาพน้ำจริง เพื่อใช้ในการปรับปรุง และแก้ไขคุณภาพน้ำได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
  
  
  7. ปฏิบัติงานตามข้อกำหนดความปลอดภัยตามคู่มือการบริหารจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ของกองตรวจความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน หรือสมาคมส่งเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทำงาน (ประเทศไทย) หรือสถานประกอบการกำหนด เป็นต้น
  
  
  8. คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติงานรวบรวมตัวอย่างน้ำ ซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ การติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำ กรมควบคุมมลพิษ หรือการตรวจวัดคุณภาพน้ำในระบบผลิตและระบบจำหน่าย หรือการประปาส่วนภูมิภาคคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น
  
  
  
  

1. 
   
   
   
   1. 
      
      
      
      1. คำแนะนำในการเก็บรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ
      
      
      
      
   
   
   
   

การเขียนและอ่านฉลาก ใบส่งตัวอย่างน้ำ ควรมีรายละเอียดดังนี้ รหัสตัวอย่าง  หน่วยงานที่ส่ง ประเภทของแหล่งน้ำ สถานที่เก็บตัวอย่างน้ำ วันที่ เวลาที่เก็บตัวอย่างน้ำ และชื่อผู้เก็บตัวอย่างน้ำ 

1. 
   
   
   
   9. คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติเตรียมความพร้อมก่อนการสูบน้ำดิบ ซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ คู่มือกระบวนการหลักด้านกระบวนการผลิตน้ำประปา การประปาส่วนภูมิภาค ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2558 และคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น
   
   
   10. ปฏิบัติตามข้อกำหนดมาตรฐานตามหน่วยงาน เช่น มาตรฐาน ISO 9001:2000 ด้านการผลิตน้ำประปาจาก สถาบันรับรองมาตรฐานไอเอสโอ (สรอ.) มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมน้ำบริโภค มอก. 257-2549 มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของการประปานครหลวงและการประปาส่วนภูมิภาคตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก WHO หรือมาตรฐานผู้ผลิต เป็นต้น
   
   
   11. ปฏิบัติงานตามข้อกำหนดความปลอดภัยตามคู่มือการบริหารจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ของกองตรวจความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน หรือสมาคมส่งเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทำงาน (ประเทศไทย) หรือสถานประกอบการกำหนด เป็นต้น
   
   
   
   

• เครื่องมือประเมินการเก็บตัวอย่างน้ำ
  
  
  
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  
  
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  
  
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  
  
  
  

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน

• เครื่องมือประเมินการรักษาสภาพตัวอย่างน้ำ
  
  
  
  
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  
  
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  
  
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  
  
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน
  
  
  
  

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน