3132 ช่างเทคนิคควบคุมเครื่องจักรโรงงานบำบัดน้ำ

N/A

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. ทักษะในการสังเกตเห็นความผิดปกติของระบบตกตะกอน และอุปกรณ์เบื้องต้น ทางกายภาพได้ (การมองเห็น การได้ยินเสียง)

2. ทักษะการคำนวณ/คาดการณ์ และการวิเคราะห์ แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า

3. ทักษะการใช้งานและซ่อมแซมระบบตกตะกอน และเครื่องมือวัดเบื้องต้น

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. ความรู้การใช้งานและซ่อมแซมระบบตกตะกอน และเครื่องมือวัดเบื้องต้น พื้นฐานช่าง

2. ความรู้ด้านความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือ อุปกรณ์

• หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ
  
  
  
  1. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ
  
  
  2. แบบบันทึกรายการจากการสังเกต
  
  
  
  


• หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) อาทิ
  
  
  
  1. ใบรับรองการเข้ารับการฝึกอบรม
  
  
  2. ใบรับรองการผ่านการประเมิน
  
  
  3. ใบประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา
  
  
  
  


• คำแนะนำในการประเมิน
  
  
  
  1. ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการควบคุมระบบตกตะกอน โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้
  
  
  
  


• วิธีประเมิน
  
  
  
  1. พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน
  
  
  
  

พิจารณาตามหลักฐานความรู้

• คำแนะนำ

หน่วยสมรรถนะนี้เป็นการทดสอบการควบคุมระบบตกตะกอน โดยในการทดสอบต้องคำนึงถึงข้อปฏิบัติดังต่อไปนี้

• 
  
  
  
  1. ผู้เข้ารับการประเมินต้องให้ความสำคัญกับข้อกำหนดด้านความปลอดภัย และมาตรฐานงานประปา
  
  
  2. เจ้าหน้าที่สอบควรมีความพร้อมในการทดสอบ และจะต้องค่อยระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
  
  
  
  


• คำอธิบายรายละเอียด
  
  
  
  1. ระบบตกตะกอน ในขั้นตอนนี้จะปล่อยน้ำดิบที่ที่สูบเข้าระบบ มาผสมสารเคมีที่ช่วยให้เกิดการตกตะกอน ได้แก่ สารส้มที่อยู่ในรูปสารละลาย โดยมีเครื่องกวน ให้เกิดการหมุนวนเวียนเพื่อให้น้ำกับสารเคมีรวมตัวกัน จะช่วยให้มีการจับตัวของตะกอนได้ดียิ่งขึ้น ปฏิกิริยาเคมีทำให้เกิดตะกอนขึ้น ตะกอนที่มีขนาดใหญ่น้ำหนักมากจะตกลงสู่ก้นถัง และถูกดูดทิ้ง น้ำใสที่อยู่ด้านบนจะไหลตามรางรับน้ำเข้าสู่ขั้นตอนของการกรองต่อไป
  
  
  2. ในระบบตกตะกอนจะมีการเติมสารเคมีหลักในการผลิตน้ำประปาให้แก่น้ำดิบประกอบด้วย สารส้มน้ำ (Liquid Alum) และ โพลิเมอร์ (Polymer) เพื่อให้เกิดกระบวนการสร้าง (Coagulation) และรวมตัวของเม็ดตะกอนขนาดเล็ก (Flocculation) รวมถึงการเติมคลอรีนขั้นต้นที่ระบบกวนเร็วนี้ด้วย นอกจากนี้ที่ระบบกวนเร็วยังมีระบบเติมถ่านกัมมันต์ (Powder Activated Carbon, PAC) เพื่อใช้ในการกำจัดสารตกค้างจากสารเคมีที่ใช้ในการกำจัดศัตรูพืช (Pesticide) ด้วย ระบบกวนเร็ว (ระบบสร้างตะกอน) (Rapid Mixing)
  
  
  3. ระบบกวนเร็วจะทำให้เกิดการหมุนวนเวียนเพื่อให้น้ำกับสารเคมีรวมตัวกัน จะช่วยให้มีการจับตัวของตะกอนได้ดียิ่งขึ้น โดยทั่วไปจะใช้เวลาในการกวนประมาณ 1- 3 วินาที วิธีการกวนเร็วเท่าที่มีใช้ในระบบประปาพอจะแบ่งได้ดังนี้ เช่น  ไฮดรอลิคจั๊ม (Hydraullc Jump) เวียร์ (Weir) เวนจูรีฟลุม (Venturi Flume) ผสมในเส้นท่อ (Static Mixer) และเครื่องมือกล เป็นต้น
  
  
  4. การระบุความผิดปกติของระบบกวนเร็ว จะสามารถสังเกตจากการได้ยินเสียงการทำงานของระบบกวนเร็วในระหว่างการปฏิบัติงานผลิตน้ำประปา ซึ่งหากมีเสียงดังต่างจากปกติ นั่นหมายถึงระบบกวนเร็วทำงานผิดปกติ เช่น อาจจะเกิดจากขยะที่เข้าไปอุดตันในระบบกวนเร็ว เป็นต้น โดยในการประเมินการระบุความผิดปกติของระบบกวนเร็ว จะประเมินด้วยการจำลองระบบกวนเร็วที่มีความผิดปกติที่เกิดจากขยะอุดตัน แล้วให้ผู้รับการประเมินบ่งชี้ความผิดปกติที่เกิดขึ้น
  
  
  5. ระบบการกวนช้า (ระบบรวมตะกอน) และระบบตกตะกอน (Clarifier) น้ำดิบที่ผ่านการเติมสารเคมีแล้วจากระบบกวนเร็วจะถูกส่งไปยังระบบกวนช้า โดยในขั้นตอนระบบกวนช้าใช้คลองวงเวียน ระยะเวลาที่น้ำไหลจะทำให้ตะกอนขนาดเล็กรวมตัวกันเป็นตะกอนขนาดใหญ่ขึ้น หรือเรียกว่าฟลอค (Floc) จากนั้นน้ำดิบจะไหลเข้าสู้ถังตกตะกอนหรือระบบตกตะกอน (Clarifier) ซึ่งจะเป็นขั้นตอนแรกในการแยกตะกอน (Sludge) ออกจากของเหลว โดยจะทำหน้าที่ดักตะกอนจากน้ำที่ผ่านระบบสร้างตะกอนและระบบรวมตะกอน และตะกอนที่มีขนาดใหญ่ตกลงสู่ก้นถังตกตะกอน เหลือแต่ตะกอนเบาที่มีขนาดเล็ก จนได้เป็นน้ำใสเพื่อเข้าสู่ระบบการกรองต่อไป
  
  
  6. การอุดตันของระบบตกตะกอนสังเกตได้จากการอ่านเกจวัดแรงดันว่ามีความผิดปกติหรือไม่ และติดตามค่าที่อาจบ่งชี้ถึงการมีขยะเข้าไปสะสมอุดตันในระบบตกตะกอน โดยการสังเกตจากค่าที่เกจวัดแรงดันอยู่สม่ำเสมอในระหว่างปฏิบัติงานผลิตน้ำประปา หากค่าที่วัดได้มีค่าแรงดันต่างจากค่าแรงดันปกติ ซึ่งหมายถึงระบบตกตะกอนทำงานผิดปกติ ซึ่งอาจจะเกิดจากมีขยะหรือตะกอนเข้าไปอุดตัน เป็นต้น และหากเกิดความผิดปกติ ต้องดำเนินการแก้ไขโดยใช้เครื่องมือกำจัดสิ่งอุดตันออกจากระบบตกตะกอนได้อย่างถูกต้องตามที่กำหนดเหมาะสมกับงาน มีความปลอดภัย และระบบตกตะกอนสามารถทำงานได้ตามปกติ หลังจากการกำจัดสิ่งอุดตันออกจากระบบตกตะกอน
  
  
  7. สิ่งอุดตัน คือ สิ่งที่ปนมากับน้ำดิบและสามารถเข้าไปอุดตันระบบตกตะกอนได้ เช่น ขยะ ตะกอน สาหร่าย เป็นต้น
  
  
  8. เครื่องมือในการแก้ไขปัญหาการอุดตันของระบบตกตะกอน เช่น ประแจปากตาย ประแจขอม้า ประแจแหวน ประแจบล็อก ประแจเลื่อน ไขควงแบน ไขควงแฉก และไขควงบล็อก เป็นต้น
  
  
  9. คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติงานควบคุมระบบตกตะกอนซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ คู่มือกระบวนการหลักด้านกระบวนการผลิตน้ำประปา การประปาส่วนภูมิภาค ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2558 และคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น
  
  
  10. ปฏิบัติตามข้อกำหนดมาตรฐานตามหน่วยงาน เช่น มาตรฐาน ISO 9001:2000 ด้านการผลิตน้ำประปาจาก สถาบันรับรองมาตรฐานไอเอสโอ (สรอ.) มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมน้ำบริโภค มอก. 257-2549 มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของการประปานครหลวงและการประปาส่วนภูมิภาคตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก WHO หรือมาตรฐานผู้ผลิต
  
  
  11. ปฏิบัติงานตามข้อกำหนดความปลอดภัยตามคู่มือการบริหารจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ของกองตรวจความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน หรือสมาคมส่งเสริมความปลอดภัยและอนามัยในการทำงาน (ประเทศไทย) หรือสถานประกอบการกำหนด
  
  
  
  

• เครื่องมือประเมินการดูแลระบบกวนเร็ว
  
  
  
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  
  
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  
  
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  
  
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน
  
  
  
  

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน

• เครื่องมือประเมินการดูแลระบบกวนช้า
  
  
  
  
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  
  
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  
  
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  
  
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน
  
  
  
  

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน

• เครื่องมือประเมินการแก้ไขปัญหาการอุดตันของระบบตกตะกอน
  
  
  
  
  1. แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
  
  
  2. แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
  
  
  3. แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
  
  
  4. ผลข้อสอบข้อเขียน
  
  
  
  

ดูรายละเอียดจากคู่มือประเมิน