หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

สาขาวิชาชีพระบบขนส่งทางราง


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ RAI-OVNM-190B

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

3. ทบทวนครั้งที่ /

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ขับรถจักร (Locomotive Driver)



ISCO-08       8311   พนักงาน/คนขับเคลื่อนหัวรถจักร    



                 8311   ผู้ขับหัวรถจักร



                 8311   พนักงาน/คนขับรถไฟ     



6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
หน่วยสมรรถนะนี้เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน ตามขั้นตอนขององค์กร ข้อกำหนด/กฎปฏิบัติ และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงาน

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
กลุ่มอาชีพระบบขนส่งทางราง (Rail Sector)ISCO-08 หมวดใหญ่ 8 ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ (หน้าที่ขับเคลื่อนรถไฟและยานพาหนะ)

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A    

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
10502.1 ระบุความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

1.1 ระบุชื่อ ตำแหน่งอุปกรณ์ และหน้าที่ของอุปกรณ์ที่ชำรุดขณะทำขบวน ทั้งส่วนบนและส่วนล่างของรถจักรได้อย่างถูกต้อง 

 10502.1.01 163211
10502.1 ระบุความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

1.2 ระบุความชำรุดที่สามารถตรวจสอบได้ขณะทำขบวนทั้งส่วนบนและส่วนล่างของรถจักร ได้อย่างถูกต้อง

 10502.1.02 163212
10502.1 ระบุความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

1.3 แจ้งผู้เกี่ยวข้องให้ทราบถึงความชำรุดของรถจักร ตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร 

 10502.1.03 163213
10502.1 ระบุความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

1.4 ระบุข้อจำกัดและคำแนะนำพิเศษที่อาจต้องใช้ในขณะทำขบวนตามข้อกำหนด/ข้อบังคับขององค์กร ได้อย่างถูกต้อง

 10502.1.04 163214
10502.2

ตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

2.1 อธิบายวิธีการตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวนได้อย่างถูกต้องตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา

 10502.2.01 163215
10502.2

ตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

2.2 ตรวจสอบความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับตามข้อกำหนด/มาตรฐานขององค์กร

 10502.2.02 163216
10502.2

ตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

2.3 ตรวจสภาพความชำรุดของรถจักรด้วยโสตสัมผัส ตามข้อกำหนด/มาตรฐานขององค์กร

 10502.2.03 163217
10502.3

แก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

3.1 บอกลำดับการแก้ไขความชำรุดที่เกิดขึ้นได้อย่างถูกต้อง


 10502.3.01 163218
10502.3

แก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

3.2 แก้ไขความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรตามที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ ตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา 

 10502.3.02 163219
10502.3

แก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

3.3 แก้ไขความชำรุดของรถจักรตามที่ตรวจพบด้วยโสตสัมผัสตามคู่มือประจำรถและมาตรฐานการบำรุงรักษา 

 10502.3.03 163220
10502.3

แก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน

3.4 รายงานผู้บังคับบัญชาและประสานผู้เกี่ยวข้อง ตามข้อกำหนด/ข้อบังคับ และมาตรฐานความปลอดภัยขององค์กร  

 10502.3.04 163221

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

  • ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรถจักรและรถพ่วง

  • ความรู้พื้นฐานด้านงานช่าง/วิศวกรรม

  • การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ช่างพื้นฐาน



                        

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

(ก) ความต้องการด้านทักษะ (Skill Requirement)



     (ก1) ทักษะทางเทคนิค (Technical Skills)




  • ทักษะการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

  • ทักษะการใช้เครื่องมือวัด เครื่องมือช่าง และอุปกรณ์อ่านค่าแสดงผลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงาน

  • ทักษะการอ่านคู่มือการใช้งาน และตีความคำแนะนำ ขั้นตอน และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน

  • ทักษะการใช้งานอุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ตามระเบียบปฏิบัติที่กำหนด              

  • ทักษะการกรอกแบบฟอร์ม/จัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้องกับงาน

  • ทักษะการเลือกและใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน    



(ก2) ทักษะทางสังคมและการทำงาน (Soft Skills)




  • ทักษะการประสานงาน

  • ทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพในระหว่างการปฏิบัติงาน

  • ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นในระหว่างการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ              

  • ทักษะการทำงานอย่างเป็นระบบ           

(ข) ความต้องการด้านความรู้

ข1)   วิธีการตรวจสอบความชำรุดเบื้องต้นของรถจักรขณะทำขบวน



(ข2) เครื่องยนต์และระบบถ่ายทอดกำลัง และระบบไฟฟ้าของรถจักรแต่ละชนิด                



(ข3) ระบบลม และระบบห้ามล้อของรถจักรและรถพ่วง



(ข4)  ระบบส่วนล่างของรถจักรและรถพ่วง



(ข5)  ขั้นตอนการสื่อสารและระเบียบปฏิบัติ       



(ข6)  การบำรุงรักษารถจักรและรถพ่วง                                                   



(ข7) กฏความปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่เกี่ยวข้อง (OH&S)                                    



(ข8)     แบบฟอร์ม/เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของรถจักร         


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องศึกษาคำแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน ควบคู่ไปกับเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน ทักษะและความรู้ที่ต้องการ ขอบเขต และแนวทางการประเมินสำหรับหน่วยสมรรถนะนี้                     



(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)



(ก1)   หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ หรือ                        



(ก2)   ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                   



(ก3)   วิดีโอการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ                             



(ก4)   ภาพถ่ายผลงานหรือชิ้นงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ หรือ



(ก5)   ผลงานจากการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้



 (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)



(ข1)   ใบรับรองผลการศึกษา หรือ                                                             



(ข2)  ประกาศนียบัตร/วุฒิบัตร/ใบรับรองผ่านการฝึกอบรมในหลักสูตรด้านปฏิบัติการรถจักร หรือหลักสูตรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้



(ค) คำแนะนำในการประเมิน



(ค1)  ประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาในการประเมิน และหลักฐานที่จำเป็น                 



       ผู้ที่เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องแสดงหลักฐานที่จำเป็นที่มีประเด็นและจุดสังเกตของหลักฐานสอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในสมรรถนะย่อย และเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน อาทิ:                                                                        




  • หลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้                                         

  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถไฟ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

  • อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับขอบเขต 



 



 



(ค2)  บริบทและทรัพยากรเฉพาะสำหรับการประเมิน                                        




  • ผู้ที่เข้ารับการประเมินจะต้องแสดงให้เห็นถึงทักษะความสามารถที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ภายในช่วงระยะเวลาและบริบทที่เหมาะสม                    

  • ทรัพยากรสำหรับการประเมิน อาทิ แบบฝึกหัดที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การสาธิตการปฏิบัติงาน การประเมินความรู้ การประเมินทักษะการปฏิบัติงานในสถานที่จริง




  • ในบางกรณีอาจจะต้องประเมินในสถานที่ปฏิบัติงานจริง หรือในสถานการณ์จำลอง เนื่องมาจาก:




  • เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงาน                           

  • เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน อาทิ ข้อบังคับ ระเบียบปฏิบัติ คู่มือการปฏิบัติงานขั้นตอนการปฏิบัติงาน                                                      



(ค3)  วิธีการประเมิน                                                                           




  • การประเมินความรู้และทักษะในหน่วยสมรรถนะนี้ จะต้องดำเนินการโดยองค์กรที่มีหน้าที่รับการรับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น   

  • การประเมินความรู้ กำหนดให้ทำการสอบข้อเขียนแบบปรนัย 4 ตัวเลือกเป็นอย่างน้อย และ/หรือการสอบสัมภาษณ์ หรือพิจารณาจากหลักฐานความรู้ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองผลการศึกษา ใบรับรองผ่านการอบรม ประกาศนียบัตรผ่านการอบรม เป็นต้น

  • การประเมินการปฏิบัติงาน โดยการสัมภาษณ์เชิงเทคนิค หรือการสาธิตการปฏิบัติงานในสถานการณ์จำลองหรือภายใต้สถานการณ์จริงที่เหมาะสมกับการประเมิน หรืออาจจะพิจารณาจากหลักฐานการปฏิบัติงานที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น หนังสือรับรองการทำงานจากองค์กร/สถานประกอบการ ใบกำหนดหน้าที่งานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะ วิดีโอการปฏิบัติงาน ภาพถ่ายผลงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น  


15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำแนะนำ



 (ก1)  สำหรับผู้เข้ารับการประเมินในหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องสามารถตรวจสอบและแก้ไขความชำรุดเบื้องต้นของหัวรถจักรขณะทำขบวน ได้อย่างถูกต้องตามขั้นตอนและมาตรฐานขององค์กร คู่มือประจำรถ มาตรฐานการบำรุงรักษา และหลักปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสามารถเลือกใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานได้อย่างเหมาะสม และกรอกเอกสารที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับงานได้อย่างถูกต้อง



        นอกจากนี้ ผู้เข้ารับการประเมินควรเตรียมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับหน่วยสมรรถนะนี้ ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้ มาเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย                             



            (ก2) สำหรับเจ้าหน้าที่สอบจะต้องพิจารณาหลักฐานที่จำเป็น ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้ให้ตรงตามที่ระบุไว้ในหน่วยสมรรถนะนี้             



(ข) คำอธิบายรายละเอียด















































(ข1)

ความชำรุด/ข้อขัดข้องของรถจักรที่อาจเกิดขึ้นขณะทำขบวน อาทิเช่น:

  • ความชำรุด/ข้อขัดข้องที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ

  • ความชำรุดของรถจักรที่ตรวจพบด้วยโสตสัมผัส

(ข2)

ลักษณะความชำรุด/ข้อขัดข้องที่แสดงบนหน้าจอแสดงผลในห้องขับ อาทิเช่น:

  • เครื่องยนต์ดับ

  • เครื่องยนต์รอบสูงเกินพิกัด (Over speed)

  • รถจักรความเร็วสูงเกินพิกัด (Loco. over speed)

  • แรงดันน้ำมันหล่อลื่น/น้ำระบายความร้อนต่ำกว่าพิกัด

  • อุณหภูมิน้ำมันหล่อลื่น/น้ำระบายความร้อน/น้ำมันเครื่องถ่ายทอดกำลัง สูงเกินกว่าพิกัด

  • เกิดไฟไหม้รถจักร

  • ล้อรถจักรดิ้น (Wheel slip)

  • เกิดความผิดปกติในระบบวงจรไฟฟ้ากำลัง เช่น



เกิด Ground Power/Traction Motor over temp. /Aux. system fault




  • Battery ไม่ได้รับการประจุ

  • ค่าพิกัดลมต่างๆ ไม่เป็นไปตามพิกัดที่กำหนดไว้

(ข3)

ลักษณะความชำรุดของรถจักรที่



ตรวจพบด้วยโสตสัมผัส อาทิเช่น:

  • พบการรั่วไหลของของเหลวในระบบ เช่น น้ำระบายความร้อน/น้ำมันหล่อลื่น/น้ำมันเชื้อเพลิง/ น้ำมันเครื่องถ่ายทอดกำลัง เป็นต้น

  • สีของควันไอเสียเครื่องยนต์

  • พบการรั่วไหล หรือมีเสียงการรั่วไหลของระบบลมต่างๆ

  • เสียงการทำงานของเครื่องยนต์และเครื่องถ่ายทอดกำลัง รวมถึงอุปกรณ์ส่วนควบ และส่วนเคลื่อนไหวต่างๆ มีความผิดปกติ

  • เสียงความผิดปกติของระบบส่วนล่าง เช่น แคร่ ล้อพร้อมเพลา อุปกรณ์เครื่องห้ามล้อ เป็นต้น

  • ความชำรุดของอุปกรณ์เครื่องพ่วง

  • กลิ่นการรั่วไหลของน้ำมันเชื้อเพลิง

  • กลิ่นของไอเสียที่เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์



 

(ข4)

เครื่องมือ อุปกรณ์ และเอกสาร



ที่ควรจะต้องมีในการปฏิบัติงาน:

  • นาฬิกา

  • วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ

  • คำสั่งประกาศเดินรถพิเศษที่เกี่ยวข้อง

  • โคมสัญญาณ และ/หรือ ธง (เขียว-แดง) ตามความจำเป็น

  • เครื่องมือเครื่องใช้และอุปกรณ์บางอย่างประจำรถจักรตามที่กำหนด

(ข5)

เครื่องมือและอุปกรณ์ป้องกัน



อันตรายส่วนบุคคลที่ต้องใช้



ระหว่างการปฏิบัติงาน:

  • ถุงมือหนัง/ถุงมือถัก/ถุงมือกันลื่น

  • แว่นตากันแดด/แว่นตานิรภัย

  • อุปกรณ์ป้องกันหู

  • รองเท้านิรภัย

  • ไฟฉาย

  • อุปกรณ์ป้องกันอื่นๆ ที่จำเป็น

(ข6)

วิธีการสื่อสาร อาจรวมถึง:

  • การใช้วิทยุสื่อสาร/โทรศัพท์มือถือ

  • การให้สัญญาณมือ

(ข7)

การแจ้งข้อมูล:

  • สื่อสารด้วยปากเปล่าแบบ Face-to-face

  • เขียนลงในแบบฟอร์ม/เอกสาร/แผนงาน

  • ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์

(ข8)

ข้อมูล/เอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง:

  • ข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2549 (ขดร.2549)

  • คู่มือการปฏิบัติงาน นโยบาย และกระบวนการปฏิบัติงานขององค์กร/สถานประกอบการ

  • คำสั่งที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการรถจักรขององค์กร/สถานประกอบการ

  • คู่มือการใช้งานรถจักร รถพ่วงขององค์กร/สถานประกอบการ

  • คู่มือคำแนะนำการใช้งาน/คู่มือการใช้รถ/คู่มือประจำรถจักรชนิดต่างๆ

  • คำแนะนำการเติมน้ำระบายความร้อนเครื่องยนต์ของรถจักร GEA.

  • คู่มือความปลอดภัยในการทำงานขององค์กร/สถานประกอบการ



16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1 เครื่องมือประเมินการระบุความชำรุดของรถจักร ที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน




  1. ข้อสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                       

  2. การสัมภาษณ์                                            



      18.2 เครื่องมือประเมินการดำเนินการตรวจสอบความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน        




  1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      

  2. การสัมภาษณ์ หรือ

  3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ

  4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)                                               



      18.3 เครื่องมือประเมินการดำเนินการแก้ไขความชำรุดของรถจักรที่เกิดขึ้นขณะทำขบวน   




  1. การสอบข้อเขียน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก                                                      

  2. การสัมภาษณ์ หรือ

  3. การสาธิตการปฏิบัติงาน หรือ

  4. การพิจารณาจากแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)        


กลับ

ยินดีต้อนรับ