1. อาชีพนักวิเคราะห์โลหะมีค่า

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. สามารถเข้าใจวิธีการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

2. สามารถเลือกวิธีทดสอบตามความต้องการลูกค้าและข้อจำกัดของวิธีทดสอบนั้นๆ

3. สามารถกำหนดตัวแปรที่มีผลต่อการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

4. สามารถทดลองตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

5. สามารถประเมินและสรุปผลความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. ความรู้เกี่ยวกับวิธีการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

2. ความรู้เกี่ยวกับการเลือกวิธีทดสอบตามความต้องการลูกค้าและข้อจำกัดของวิธีทดสอบนั้นๆ

3. ความรู้เกี่ยวกับการกำหนดตัวแปรที่มีผลต่อการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

4. ความรู้เกี่ยวกับการทดลองตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

5. ความรู้เกี่ยวกับการประเมินและสรุปผลความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

1. แสดงความเข้าใจวิธีการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

2. แสดงการเลือกวิธีทดสอบตามความต้องการลูกค้าและข้อจำกัดของวิธีทดสอบนั้นๆ

3. แสดงการกำหนดตัวแปรที่มีผลต่อการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

4. แสดงการทดลองตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

5. แสดงการประเมินและสรุปผลความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

1. อธิบายเกี่ยวกับวิธีการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

2. อธิบายเกี่ยวกับการเลือกวิธีทดสอบตามความต้องการลูกค้าและข้อจำกัดของวิธีทดสอบนั้นๆ

3. อธิบายเกี่ยวกับการกำหนดตัวแปรที่มีผลต่อการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

4. อธิบายเกี่ยวกับการทดลองตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

5. อธิบายเกี่ยวกับการประเมินและสรุปผลความใช้ได้ของวิธีทดสอบ

6. ใบบันทึกผลการทดสอบข้อเขียน

7. ใบบันทึกผลการสัมภาษณ์

 (ค) คำแนะนำในการประเมิน

ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีตรวจสอบ โดยพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

 (ง) วิธีการประเมิน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสัมภาษณ์

(ก) คำแนะนำ

ผู้เข้ารับการประเมินต้องมีความรู้และทักษะในเรื่องของเครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบโลหะมีค่า ซึ่งเน้นถึงการปฏิบัติในห้องปฏิบัติการตรวจสอบโลหะมีค่า โลหะมีค่าในหน่วยสมรรถนะนี้ ได้แก่ ทองคำ และเงิน ทั้งที่เป็นชิ้นงานโลหะและตัวเรือนเครื่องประดับ หรือในรูปของโลหะผสม ผู้เข้าประเมินควรมีความรู้และทักษะที่สำคัญในการใช้เครื่องมือตรวจสอบโลหะมีค่า โดยเฉพาะต้องมีความรู้และทักษะในเรื่องของการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีตรวจสอบ (Method Validation)

การที่ห้องปฎิบัติการตรวจสอบโลหะมีค่า จะตรวจสอบให้ผลถูกต้องและเป็นที่น่าเชื่อถือนั้น วิธีตรวจสอบจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญ ดังนั้นการเลือกวิธีตรวจสอบมาใช้ เช่น วิธีมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับทั่วไป วิธีการที่ผู้อื่นพัฒนาขึ้น หรือเป็นวิธีที่พัฒนาขึ้นเองในห้องปฏิบัติการ จะต้องมีการทดสอบก่อนว่า สามารถใช้ตรวจสอบตัวอย่างได้ถูกต้องตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ เช่น เพื่อหาปริมาณส่วนประกอบโลหะมีค่าในชิ้นงานตัวอย่าง เพื่อตรวจสอบว่าตัวอย่างมีคุณภาพเข้ามาตรฐานหรือไม่ เป็นต้น

สมรรถนะนี้ มีการใช้ข้อมูลเป็นแนวทางในการกำหนดสมรรถนะ คือ มาตรฐาน ISO 17025 General requirements for the competence of testing and calibration laboratories หรือ มอก. 17025-2561 ข้อกำหนดทั่วไปว่าด้วยความสามารถของห้องปฏิบัติการทดสอบและห้องปฏิบัติการสอบเทียบ และหนังสือเรื่องการจัดทำระบบคุณภาพ ISO 17025 & GLP สำหรับห้องปฏิบัติการเคมี โดยอภิชาติ อิ่มยิ้ม ปีพ.ศ. 2559

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

การตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีตรวจสอบ (Method Validation) เป็นกระบวนการศึกษาทางห้องปฏิบัติการเพื่อศึกษาหรือยืนยันคุณลักษณะเฉพาะของวิธีวิเคราะห์ และประเมินด้วยวิธีทางสถิติว่าวิธีวิเคราะห์นี้มีความถูกต้องและเหมาะสมตามวัตถุประสงค์ของการใช้งาน คุณลักษณะเฉพาะของวิธีเหล่านี้ เช่น ความจำเพาะเจาะจง (Specificity/ Selectivity) ความแม่น (Accuracy) ความเที่ยง (Precision) พิสัยหรือช่วงของการใช้งาน (Working range) และความเป็นเส้นตรง (Linearity) ขีดจำกัดของวิธีเชิงคุณภาพและปริมาณ (Limit of detection และ Limit of quantitation) และความทนของวิธี (Ruggedness/ Robustness) เป็นต้น การศึกษาคุณลักษณะเฉพาะเหล่านี้อาจไม่จำเป็นต้องทำทั้งหมด ทั้งนี้ขึ้นกับวิธีวิเคราะห์และวัตถุประสงค์ของการใช้งาน

การตรวจสอบความถูกต้องของวิธีวิเคราะห์ (Method Validation) จำเป็นอย่างยิ่งในกรณีต่อไปนี้

1. วิธีทดสอบที่ไม่ใช่วิธีมาตรฐาน เป็นวิธีที่ยังไม่ได้รับการยอมรับทั่วไปในวงการที่เกี่ยวข้อง เช่น วิธีที่ห้องปฏิบัติการพัฒนาเอง วิธีที่ห้องปฏิบัติการปรับเปลี่ยนหรือดัดแปลงจากวิธีมาตรฐาน

2. วิธีทดสอบที่ใช้นอกขอบเขตวิธีมาตรฐาน

3. เมื่อผลการควบคุมคุณภาพภายในห้องปฏิบัติการแสดงให้เห็นว่าวิธีทดสอบมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม

4. การนำไปใช้ต่างห้องปฏิบัติการหรือต่างเครื่องมือ

5. เมื่อต้องการแสดงให้เห็นว่าวิธีสองวิธีไม่แตกต่างกัน เช่น วิธีใหม่กับวิธีมาตรฐาน

18.1 เครื่องมือการประเมิน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสอบสัมภาษณ์

ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน