1. อาชีพนักวิเคราะห์พลอยสี

2. อาชีพนักวิเคราะห์เพชร

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1. สามารถเตรียมความพร้อมของเครื่องมือหรืออุปกรณ์ก่อนการตรวจสอบ

2. สามารถจัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือหรืออุปกรณ์ภายหลังการตรวจสอบ

3. สามารถใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบอัญมณีตามหลักการของเครื่องมือ

4. สามารถอ่านค่าจากเครื่องมือตรวจสอบอัญมณี

5. สามารถวิเคราะห์ผลจากการใช้เครื่องมือตรวจสอบอัญมณี

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1. ความรู้ ความเข้าใจในเครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบอัญมณี ได้แก่ หลักการทำงานของเครื่องมือ ข้อจำกัด วิธีการนำไปใช้งาน การวิเคราะห์ผลที่ได้จากการทดสอบ การจัดเก็บและบำรุงรักษา

2. ความรู้เกี่ยวกับการเลือกใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบอัญมณีให้เหมาะสมกับลักษณะของอัญมณีที่ทำการทดสอบ

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมิน และควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)

1. ใบบันทึกผลการสัมภาษณ์

(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)

1. อธิบายเกี่ยวกับหลักการทำงานของเครื่องมือตรวจสอบ

2. อธิบายเกี่ยวกับข้อจำกัดของเครื่องมือตรวจสอบ

3. อธิบายเกี่ยวกับวิธีการใช้งานของเครื่องมือตรวจสอบ

4. อธิบายเกี่ยวกับการวิเคราะห์ผลที่ได้จากการทดสอบ

5. อธิบายเกี่ยวกับการจัดเก็บและบำรุงรักษาเครื่องมือตรวจสอบ

6. อธิบายเกี่ยวกับการเลือกใช้เครื่องมือตรวจสอบให้เหมาะสมกับการตรวจสอบอัญมณีประเภทต่างๆ

7. ใบบันทึกผลการทดสอบข้อเขียน

 (ค) คำแนะนำในการประเมิน

ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือตรวจสอบอัญมณีขั้นสูง โดยพิจารณาจากหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานด้านความรู้

 (ง) วิธีการประเมิน

1. ข้อสอบเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสัมภาษณ์ 

(ก) คำแนะนำ

ผู้เข้ารับการประเมินต้องมีความรู้และทักษะในเรื่องของเครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบอัญมณีขั้นสูง  ซึ่งเน้นถึงการปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการตรวจสอบอัญมณี โดยเป็นเครื่องมือทางสเปกโทรสโกปี (Spectroscopy) และเครื่องมือวัดค่าองค์ประกอบทางเคมี ที่สามารถระบุลักษณะเฉพาะของอัญมณีแต่ละชนิดได้

ผู้เข้าประเมินควรมีความรู้และทักษะที่สำคัญในการใช้เครื่องมือตรวจสอบอัญมณี ได้แก่ หลักการทำงานของเครื่องมือ ชนิดของแหล่งกำเนิดแสงที่ใช้ การเตรียมตัวอย่าง ลักษณะตัวอย่างที่นำมาวิเคราะห์ ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นภายในเครื่องมือขึ้นสูง ข้อจำกัดของการตรวจสอบ ข้อควรระวังที่อาจสร้างความเสียหายให้ตัวอย่างหรือผู้ใช้งาน และการจัดเก็บและการดูแลรักษาที่ถูกต้อง การเลือกใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ตรวจสอบอัญมณีอื่นๆให้เหมาะสมกับลักษณะของอัญมณีที่ทำการทดสอบ

(ข) คำอธิบายรายละเอียด

ในหน่วยสมรรถนะนี้ ครอบคลุมเครื่องมือตรวจสอบอัญมณีขั้นสูง ซึ่งเป็นเครื่องมือหลัก จำนวน  3 ชนิด ได้แก่

• Fourier Transform Infrared (FT-IR) spectrometer


• Ultraviolet-Visible-Near infrared (UV-Vis-NIR) spectrophotometer


• X-ray Fluorescence (XRF) spectrometer

และเครื่องมือตรวจสอบอัญมณีขั้นสูงเพิ่มเติมอีก จำนวน  5 ชนิด ได้แก่

• Laser induced breakdown spectroscopy (LIBS)


• Laser ablation inductively coupled plasma mass spectrometry (LA-ICP-MS)


• Raman spectroscope


• Photoluminescence spectrometer


• Soft X-ray radiograph unit

18.1 เครื่องมือการประเมิน

1. ข้อสอบข้อเขียน แบบทดสอบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก

2. การสัมภาษณ์

ดูรายละเอียดจากคู่มือการประเมิน