หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

สาขาวิชาชีพพลังงานและพลังงานทดแทน


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ GPW-EGS-5-252ZB

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

3. ทบทวนครั้งที่ - / -

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านการบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า ระดับ 5



6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)
          ผู้ที่ผ่านหน่วยสมรรถนะนี้ สามารถอธิบายอุปกรณ์ไฟฟ้าและหลักการทำงานของระบบอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้าใน Substation & Switchyard Equipment และในโรงไฟฟ้า สามารถอธิบายหลักการทำงานของอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า และการปฏิบัติการใน Substation & Switchyard Equipment สามารถดำเนินการด้านความปลอดภัยในการทำงานบำรุงรักษา สามารถตรวจสอบความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง สามารถตรวจสอบและใช้เครื่องมือพื้นฐาน สามารถให้สัญญานมือและผูกรัดอุปกรณ์บนพื้นที่สูง สามารถหาปัจจัยความเสี่ยงในการปฏิบัติงานบำรุงรักษา สามารถสรุป นำเสนอข้อมูลสำหรับความปลอดภัยในงานบำรุงรักษา รวมถึงสามารถบำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)
พลังงานและพลังงานทดแทน สาขางานระบบผลิตไฟฟ้า

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
 1. กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานด้านไฟฟ้า กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้า พ.ศ. 25582. กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานกับสารเคมี กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตราย พ.ศ. 2556 ประกาศกระทรวงแรงงาน เรื่อง กำหนดสารเคมีอันตรายที่ให้นายจ้างจัดให้มีการตรวจสุขภาพของลูกจ้าง พ.ศ. 2552 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง บัญชีรายชื่อสารเคมีอันตราย  พ.ศ. 2556 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง แบบบัญชีรายชื่อสารเคมีอันตรายและรายละเอียดข้อมูลความปลอดภัยของสารเคมีอันตราย พ.ศ. 25563. กฏหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับเครน ปั้นจั่น และการให้สัญญาณ กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2552 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการ การใช้เชือก ลวดสลิง และรอก พ.ศ. 2553 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง กำหนดรูปภาพการใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่น พ.ศ. 2553 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการอบรมหลักสูตรการปฏิบัติหน้าที่ผู้บังคับปั้นจั่น ผู้ให้สัญญาณแก่ผู้บังคับปั้นจั่น ผู้ยึดเกาะวัสดุ หรือผู้ควบคุมการใช้ปั้นจั่น และการอบรมทบทวนการทำงานเกี่ยวกับปั้นจั่น   พ.ศ. 2554 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง ชนิดและประเภทเครื่องจักรและอุปกรณ์ที่ใช้ในการทำงานก่อสร้างที่ต้องตรวจรับรองประจำปี พ.ศ. 2554 ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการทดสอบส่วนประกอบและอุปกรณ์ของปั้นจั่น พ.ศ. 25544. กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานบนที่สูง กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับงานก่อสร้าง พ.ศ. 25515. กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)
รหัส PC
(จากระบบ)
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

1.อธิบายอุปกรณ์ไฟฟ้าและหลักการทำงานของระบบอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้าใน Substation & Switchyard Equipment ได้อย่างถูกต้อง

PGS-MC04-5-012-01.01 151807
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

2.  อธิบายหลักการทำงานของอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า (Switching Diagram) และการปฏิบัติการใน Substation & Switchyard Equipmentได้อย่างถูกต้อง

PGS-MC04-5-012-01.02 151808
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

3.ดำเนินการด้านความปลอดภัยในการทำงานบำรุงรักษาได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

PGS-MC04-5-012-01.03 151809
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

4. ตรวจสอบความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

PGS-MC04-5-012-01.04 151810
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

5.ตรวจสอบและใช้เครื่องมือพื้นฐานได้ ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

PGS-MC04-5-012-01.05 151811
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

6.  ให้สัญญานมือและผูกรัดสิ่งอุปกรณ์บนพื้นที่สูงได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

PGS-MC04-5-012-01.06 151812
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

7.หาปัจจัยความเสี่ยงในการปฏิบัติงานบำรุงรักษา

PGS-MC04-5-012-01.07 151813
PGS-MC04-5-012-01 ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

8.สรุป นำเสนอข้อมูลสำหรับความปลอดภัยในงานบำรุงรักษา บันทึกผล และรายงานผล

PGS-MC04-5-012-01.08 151814
PGS-MC04-5-012-02 บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

1.  อธิบายโครงสร้างและหลักการทำงานของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า (Medium Voltage Switchgear) และอุปกรณ์ประกอบได้อย่างถูกต้อง

PGS-MC04-5-012-02.01 151815
PGS-MC04-5-012-02 บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

2. อธิบายหลักการบำรุงรักษาเชิงพยากรณ์ทั่วไปและในส่วนที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบได้อย่างถูกต้อง

PGS-MC04-5-012-02.02 151816
PGS-MC04-5-012-02 บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

3. ตรวจสอบและวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นจากเครื่องมือวัดและระบบบันทึกข้อมูล (Event Recorder)

PGS-MC04-5-012-02.03 151817
PGS-MC04-5-012-02 บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

4.สรุป เสนอแนะข้อมูลสำหรับการวางแผนบำรุงรักษา บันทึกผล และรายงานผล

PGS-MC04-5-012-02.04 151818

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

  1.  



12.1 ความรู้เรื่องอุปกรณ์และการติดตั้งในงานระบบไฟฟ้า ประกอบด้วยเนื้อหาเรื่อง สถานีไฟฟ้าย่อย  ระบบสายป้อนและช่องเดินสายไฟ การป้องกันระบบไฟฟ้า การต่อลงดิน การบำรุงรักษาระบบและบริภัณฑ์ไฟฟ้าแรงต่ำและแรงสูง 


13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

ทักษะในการทำงานด้านเทคนิค (Technical Skills)     




  1. การเลือกใช้เครื่องมือทั่วไป (เครื่องมือช่าง และเครื่องมือวัด) และเครื่องมือพิเศษสำหรับปฏิบัติงานกับอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  2. การตรวจสอบและการวิเคราะห์ความผิดปกติและการแก้ไขทางกายภาพของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  3. การแปรผลและการวิเคราะห์ผลทดสอบอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ



ทักษะในการทำงาน (Soft Skills)




  1. ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น (Team Working)

  2. ทักษะความเป็นผู้นำ (Leadership)

  3. ทักษะการสอนงานเบื้องต้น

(ข) ความต้องการด้านความรู้


  1. ข้อมูลจำเพาะทางเทคนิคสำหรับการวิเคราะห์ผลการทดสอบอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าค่าพารามิเตอร์ที่จำเป็นที่ได้จากการวัดในการบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  2. หลักการคำนวณพื้นฐานทางด้านไฟฟ้าและทางกลที่เกี่ยวข้อง เช่น การคำนวนหาค่ากระแสที่พิกัดค่าแรงบิดที่พิกัด

  3. ความรู้สำหรับเครื่องมือที่ใช้ในการบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  4. วิธีการใช้เครื่องมือในการบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  5. ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือในการบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

  6. ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ ในพื้นที่ Substation & Switchyard

  7. การเก็บ บำรุง รักษา เครื่องมือทั่วไปและเครื่องมือพิเศษ


14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) หรือ




  1. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

  2. แบบบันทึกผลการสังเกตการปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

  3. แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงานการปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

  4. หลักฐานการอบรมด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะ ด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม

  5. หลักฐานการอบรมหลักสูตรความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า



(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) หรือ




  1. หลักฐานการศึกษา

  2. ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

  3. แบบบันทึกผลการสัมภาษณ์ (ถ้ามี)

  4. แบบบันทึกผลการสอบข้อเขียน (ถ้ามี) 

  5. แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงาน (PortFolio) การปฏิบัติงาน (ถ้ามี)



(ค) คำแนะนำในการประเมิน



          ประเมินเข้ารับการประเมินสามารถนำหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้มาประกอบในการประเมิน โดยรวบรวมข้อมูลตามรายละเอียดที่แสดงใน check-list รายการ



(ง) วิธีการประเมิน



       1. พิจารณาหลักฐานความรู้ ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองฯ



       2. พิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงาน แสดงหลักฐานการผ่านการอบรม/ใบรับรองจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)


15. ขอบเขต (Range Statement)

          ขอบเขตของการประเมินสมรรถนะในหน่วยสมรรถนะนี้ ผู้เข้ารับการประเมินจะถูกประเมินทักษะในการตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ



 (ก) คำแนะนำ



          ผู้เข้ารับการประเมินจะต้องปฏิบัติตามกฎความปลอดภัยในการปฏิบัติงานบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ โดยต้องทราบถึงข้อหลักของการดำเนินการของงานบำรุงรักษาดังกล่าว



(ข) คำอธิบายรายละเอียด




  1. ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

    • ความสามารถดำเนินการด้านความปลอดภัยในการทำงานบำรุงรักษาอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า  ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะต้องมีความเข้าใจหลักการทำงาน Switching Diagram ความปลอดภัยในด้านไฟฟ้าในการปฏิบัติงานใน Substation & Switchyard

    • ตรวจสอบความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะดำเนินการปฏิบัติงานบนที่สูง ต้องดำเนินการตามขั้นตอนการทำงานอุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า ตามที่กฎหมายกำหนดโดยเคร่งครัด

    • ตรวจสอบและใช้เครื่องมือพื้นฐาน ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะต้องมีความรู้เรื่องมาตรวัดทางไฟฟ้า มีความเข้าใจในขั้นตอนการทำงานการถอด ตรวจสอบและประกอบ Terminal Connection ของ อุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย ไม่ทำให้เกิดความเสียหาย การเลือกใช้ประแจ Torque Wrench ที่ถูกต้องกับขนาด พร้อมทั้งแรงที่ทำการกวดอัด Bolt ที่ถูกต้องตามมาตรฐานที่กำหนด

    • การให้สัญญาณมือและผูกรัดอุปกรณ์บนพื้นที่สูงได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะดำเนินการยกของ การส่งสิ่งของ อุปกรณ์เครื่องมือต่างๆ ในระหว่างการปฏิบัติงาน

    • ตรวจสอบหาปัจจัยความเสี่ยงในการปฏิบัติงานบำรุงรักษา เช่น ในระหว่างการปฏิบัติงานดำเนินการตามขั้นตอนการทำงานกับอุปกรณ์ต่าง ๆ ในระบบต่าง ๆ ของ อุปกรณ์ตัดตอนไฟฟ้า ตามที่กำหนด เป็นการป้องกันอุบัติเหตุที่จะเกิดขึ้นได้ในระหว่างการปฏิบัติงาน



  2. บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

    • การตรวจสอบและวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นจากเครื่องมือวัดและระบบการบันทึกข้อมูล  (Event Recorder)  โดยจะดำเนินการนำผลที่ได้จากการวัด (ครื่องมือวัดทั่วไป และเครื่องมือวัดพิเศษ) ทั้งในส่วนที่เป็นการวัดและบันทึกแบบ Online และ Offline มาทำการแปลผลวิเคราะห์และประเมินสภาพอายุการใช้งานของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าตลอดจนการนำข้อมูลจากความผิดปกติในระหว่างการเดินเครื่องของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าการทดสอบทางด้านไฟฟ้าในระหว่างงานบำรุงรักษาแบบหยุดตามวาระ (Planned Outage) มาประกอบการพิจารณา และสรุปข้อมูลเพื่อการวางแผนการการบำรุงรักษาหรือการซ่อมแก้ไขอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้าในอนาคต ได้อย่างถูกต้อง




16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

  1.  



18.1 เครื่องมือประเมิน ตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า



      1. ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า



      2. ข้อเขียนแบบอัตนัย เช่น การตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า



      3. การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการตรวจสอบเกี่ยวกับความปลอดภัยของอุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า โดยมีแฟ้มสะสมผลงานประกอบการสัมภาษณ์



18.2 เครื่องมือประเมิน บำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า




  1. ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การบำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

  2. ข้อเขียนแบบอัตนัย เช่น การบำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า

  3. การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการบำรุงรักษาเชิงพยากรณ์อุปกรณ์ตัดตอนทางไฟฟ้า โดยมีแฟ้มสะสมผลงานประกอบการสัมภาษณ์



ยินดีต้อนรับ