หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

ตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ

สาขาวิชาชีพธุรกิจสาธารณูปโภคและบริการสาธารณะ


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ PUM-TNSO-245A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ ตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ

3. ทบทวนครั้งที่ 1 / 2564

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

2113 นักเคมี

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

ผู้ที่ผ่านสมรรถนะนี้จะสามารถตรวจสอบ และวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้องตามวิธีการที่กำหนด

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

เจ้าหน้าที่ควบคุมคุณภาพน้ำ

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)
N/A

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria)
02303.01 ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ

1. วัดค่าความความเป็นกรด–ด่าง (PH) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

2. วัดค่าความขุ่น (Turbidity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. วัดค่าสี (Color) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

4. วัดค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02303.02 วิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ

1. เลือกใช้เครื่องมือในการหาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. วัดค่าความต้องการสารเคมีที่ต้องใช้ในการตกตะกอนได้อย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. ใช้ข้อมูลจากการวัดวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

02303.03 เขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ

1. สรุปผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. บันทึกผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

3. แจ้งไปยังฝ่ายควบคุมการผลิตน้ำเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

02303.01 ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ

1. วัดค่าความความเป็นกรด–ด่าง (PH) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

2. วัดค่าความขุ่น (Turbidity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. วัดค่าสี (Color) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

4. วัดค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02303.02 วิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ

1. เลือกใช้เครื่องมือในการหาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. วัดค่าความต้องการสารเคมีที่ต้องใช้ในการตกตะกอนได้อย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. ใช้ข้อมูลจากการวัดวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

02303.03 เขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ

1. สรุปผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. บันทึกผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

3. แจ้งไปยังฝ่ายควบคุมการผลิตน้ำเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

02303.01 ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ

1. วัดค่าความความเป็นกรด–ด่าง (PH) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

2. วัดค่าความขุ่น (Turbidity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. วัดค่าสี (Color) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

4. วัดค่าการนำไฟฟ้า (Conductivity) ของน้ำอย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

02303.02 วิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ

1. เลือกใช้เครื่องมือในการหาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. วัดค่าความต้องการสารเคมีที่ต้องใช้ในการตกตะกอนได้อย่างถูกต้องด้วยวิธีการตามคู่มือการปฏิบัติงาน

3. ใช้ข้อมูลจากการวัดวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

02303.03 เขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ

1. สรุปผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างถูกต้อง

2. บันทึกผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง

3. แจ้งไปยังฝ่ายควบคุมการผลิตน้ำเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบได้อย่างละเอียดถูกต้อง


12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)
N/A

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

1) ทักษะการตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบได้ตามหลักการที่ถูกต้อง และใช้เครื่องมือใน LAB ได้อย่าถูกต้องและปลอดภัย
2) ทักษะการบันทึก/สรุปผลการวิเคราะห์ตามผลการทดลองจริงที่ได้จากการเก็บตัวอย่างน้ำดิบ
3) ทักษะการทวนสอบค่าวิเคราะห์ หรือทำการทดสอบซ้ำ ตามแผน หรือในกรณีที่พบค่าที่ผิดปกติ
4) ทักษะการคำนวณ/คาดการณ์
5) ทักษะการวิเคราะห์ และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1) ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
2) ความรู้เบื้องต้น ขั้นตอน วิธี ในการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
3) ความรู้ด้านความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือ อุปกรณ์

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

(ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) อาทิ
    1) ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ
    2) แบบบันทึกรายการจากการสังเกต
(ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) อาทิ
    1) ใบรับรองการเข้ารับการฝึกอบรม
    2) ใบรับรองการผ่านการประเมิน
    3) ใบประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา
(ค)  คำแนะนำในการประเมิน
    1) ผู้ประเมินตรวจประเมินเกี่ยวกับการตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ โดยพิจารณาจากร่องรอยหลักฐานที่เกี่ยวข้องทั้งหลักฐานการปฏิบัติงาน และหลักฐานความรู้
(ง) วิธีการประเมิน
    1) พิจารณาตามหลักฐานการปฏิบัติงาน 
    2) พิจารณาตามหลักฐานความรู้ 
    3) พิจารณาจากการข้อสอบข้อเขียน
    4) พิจารณาจากการสอบปฏิบัติ

15. ขอบเขต (Range Statement)

(ก) คำอธิบายรายละเอียด
การตรวจสอบ และวิธีการในการวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
    1) การตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ เริ่มต้นจากการวัดค่า ทดสอบคุณภาพน้ำดิบซึ่งเป็นการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำทางกายภาพ และทดสอบการตกตะกอนทางเคมีของน้ำ เช่น วิธี Jar test เพื่อนำข้อมูลคุณภาพน้ำดิบไปคำนวณหาปริมาณความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบในหน่วยสารละลาย เช่น PPM ด้วยวิธีต่างๆ เป็นต้น
    2) การตรวจวัดความเป็น กรด – ด่าง สามารถใช้ชุดทดสอบแบบ Test Kits ซึ่งสามารถอ่านผลทันทีโดยเทียบกับสีมาตรฐานที่อยู่ด้านข้างของหลอด
    3) การทดสอบตกตะกอนทางเคมีของน้ำโดยวิธี Jar test เพื่อคำนวณหาปริมาณความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ ในหน่วยสารละลาย เช่น PPM เพื่อช่วยในการตกตะกอนทางเคมีของน้ำในการผลิตน้ำประปา ซึ่งปัจจัยในการตกตะกอนนั้นขึ้นอยู่กับค่า pH สี ความขุ่น ส่วนประกอบของสารต่างๆ ที่อยู่ในน้ำ ชนิดของตัวตกตะกอนที่เราใช้ รวมทั้ง อุณหภูมิ อัตราเร็วของสารที่ผสมระยะเวลาในการผสม ซึ่งน้ำแต่ละแห่งแต่ละชนิดก็ต้องการปริมาณสารที่ตกตะกอนในปริมาณที่ต่างกัน Jar Test  จึงเป็นเหมือนการเลียนแบบสภาวะของบ่อบำบัด ขั้นตอนของการทดลองคือ เติมสารที่ทำให้ตกตะกอนลงไปในน้ำแล้วกวนอย่างรวดเร็วในช่วงสั้นๆ เพื่อให้สารผสมเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นลดความเร็วลงโดยใช้ระยะเวลานานขึ้นเพื่อให้ตะกอนเกาะกลุ่มกัน จากนั้นหยุดกวนเพื่อให้เกิดการตกตะกอน ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อหาปริมาณของสารที่ทำให้ตกตะกอนที่เหมาะสมกับน้ำดิบ
    4) วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ทดสอบตกตะกอนทางเคมีของน้ำโดยวิธี Jar test ได้แก่ ขวดวัดปริมาตร 1000 ml  เครื่องชั่ง (Analytical balance) สารที่ทำให้เกิดการตกตะกอน เครื่องกวนสาร(Magnetic stirrer) เครื่อง Jar บีกเกอร์ ปิเปต นาฬิกาจับเวลา เครื่องวัดค่าความขุ่น และหลอดเก็บตัวอย่าง เป็นต้น
    5) โดยการตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพเพื่อใช้ในการคำนวณการปรับจ่ายสารเคมีที่เหมาะสมเข้าระบบการผลิตน้ำประปา โดยมีการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบตามตาราง ดังนี้
 
รายการวิเคราะห์     วิธีการวิเคราะห์ 
คุณสมบัติทางกายภาพ       
Color     ความเข้มสี     Visual Comparison Method 
Conductivity     การนำไฟฟ้า     Electrical Conductivity Method 
pH     ความเป็นกรด-ด่าง     Electrometric Method 
Turbidity     ความขุ่น     Nephelometric Method 
Temperature     อุณหภูมิ     Electrometric Method 

    6) คู่มือการปฏิบัติงาน หมายถึง คู่มือที่ใช้ประกอบในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการนั้นๆ โดยการปฏิบัติงานในที่นี้หมายถึงการปฏิบัติงานตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ ซึ่งคู่มือการปฏิบัติงาน ได้แก่ การติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำ กรมควบคุมมลพิษ หรือการตรวจวัดคุณภาพน้ำในระบบผลิตและระบบจำหน่าย หรือการประปาส่วนภูมิภาคคู่มือการควบคุมการผลิตน้ำประปาผิวดิน สำนักบริหารจัดการน้ำ กรมทรัพยากรน้ำ เป็นต้น
    7) ปฏิบัติตามข้อกำหนดมาตรฐานตามหน่วยงาน เช่น มาตรฐาน มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของการประปานครหลวงและการประปาส่วนภูมิภาคตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก WHO หรือมาตรฐานผู้ผลิต

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

(ก) เครื่องมือประเมินการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบทางกายภาพ
    1) แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
    2) แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
    3) แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
    4) ผลข้อสอบข้อเขียน
(ข) เครื่องมือประเมินการวิเคราะห์หาความต้องการสารเคมีในการปรับปรุงคุณภาพน้ำดิบ
    1) แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
    2) แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
    3) แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
    4) ผลข้อสอบข้อเขียน
(ค) เครื่องมือประเมินการเขียนรายงานผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำดิบ
    1) แบบฟอร์มประเมินผลการสังเกตการณ์
    2) แบบฟอร์มประเมินผลการสาธิตการปฏิบัติงาน
    3) แบบฟอร์มประเมินผลการสัมภาษณ์
    4) ผลข้อสอบข้อเขียน
ดูรายละเอียดตามคู่มือประเมิน
กลับ

ยินดีต้อนรับ