หน่วยสมรรถนะ

• รหัสหน่วยสมรรถนะ

GPW-GEN-3-011ZA

• ชื่อหน่วยสมรรถนะ

ควบคุมการทำงานระบบหม้อไอน้ำ

• สร้างใหม่

✔

• สำหรับชื่ออาชีพ และ รหัสอาชีพ (Occupational Classification)

ผู้ควบคุมกระบวนการผลิตความร้อน

• คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

หน่วยสมรรถนะนี้ เป็นหน่วยที่อธิบายถึงการควบคุมการทำงานระบบหม้อไอน้ำ โดยต้องมีความรู้และทักษะในการควบคุมการทำงาน ตรวจสอบการทำงานของระบบ ซ่อมบำรุงระบบ ดูแลรักษาระบบหม้อไอน้ำตามข้อกำหนดความปลอดภัย และดำเนินงานตามกฎหมายหรือระเบียบของผู้ควบคุมหม้อไอน้ำ รวมถึงติดตามและปรับปรุงการปฏิบัติดูแลหม้อไอน้ำให้ทันสมัยอยู่เสมอตามประกาศกระทรวงหรือหน่วยงานที่ดูแลควบคุม

• สำหรับระดับคุณวุฒิ

3

• กลุ่มอาชีพ (Sector)

กลุ่มอาชีพพลังงานชีวภาพ (พลังงานชีวมวลและก๊าซชีวภาพ)

• ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)

N/A

• ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

กฎกระทรวง
ประกาศกระทรวง และประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม
ที่เกี่ยวข้องด้านความปลอดภัยหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อน้ำความร้อนและภาชนะรับแรงดันในโรงงาน
มีดังนี้


· กฏกระทรวง
1. เรื่อง กำหนดมาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อไอน้ำ หม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน และภาชนะแรงดันในโรงงาน พ.ศ. 2549 ลงวันที่ 30 พ.ค. 2549
· ประกาศกฏกระทรวง
1. เรื่อง มาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2559 ลงวันที่ 29 พ.ย. 2559
2. เรื่อง มาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2549 ลงวันที่ 31 ต.ค. 2549
3. เรื่อง คุณสมบัติน้ำสำหรับหม้อน้ำ พ.ศ. 2549 ลงวันที่ 31 ต.ค. 2549
4. เรื่อง อุปกรณ์ความปลอดภัยสำหรับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2549 ลงวันที่ 31 ต.ค. 2549
· ประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม
1. เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการให้ความเห็นชอบในการตรวจสอบภายในหม้อน้ำ ทุกระยะเวลาเกินกว่า 1 ปี แต่ไม่เกิน 5 ปี ต่อการตรวจสอบหนึ่งครั้ง พ.ศ. 2559 ลงวันที่ 30 พ.ย. 2559
2. เรื่อง หลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยงานจัดฝึกอบรมและการสอบมาตรฐาน หลักสูตรผู้ควบคุมประจำหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน พ.ศ. 2554 ลงวันที่ 23 ก.ย. 2554

• สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)

• ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

N/A

• ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

ความต้องการด้านทักษะ
1. มีทักษะในการควบคุมระบบหม้อไอน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน
2. มีทักษะในการอ่านและการใช้ภาษาเชิงวิทยาศาสตร์หรือเชิงเทคนิค
3. มีทักษะทางวิศวกรรมและสามารถซ่อมบำรุงเบื้องต้น
ความต้องการด้านความรู้
1. มีทักษะในการติดต่อประสานงาน ระหว่างฝ่ายหรือแผนกที่ทำงานหรือต้องรับทราบข้อมูลเกี่ยวข้องกัน
2. มีความรู้ด้านระบบหม้อไอน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน
3. ผ่านการอบรมลักสูตรผู้ควบคุมประจำหม้อน้ำหรือหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน
4. มีความรู้ทางทฤษฎีและปฏิบัติด้านเครื่องจักรกลเบื้องต้น
5. มีความรู้เรื่องกฎกระทรวง ประกาศกระทรวง และประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม ที่เกี่ยวข้องด้านความปลอดภัยหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อน้ำความร้อนและภาชนะรับแรงดันในโรงงาน
6. มีความรู้ความสามารถด้านการใช้คอมพิวเตอร์ด้วยโปรแกรมดำเนินการ เช่น .docx .xlsx และ .pptx และโปรแกรมด้านการจัดทำบัญชี เป็นต้น

• หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

หลักฐานที่ต้องการจะกำหนดข้อแนะนำเกี่ยวกับการประเมินและควรที่จะใช้ประกอบร่วมกันกับเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Performance Criteria) และทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)
หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence)
1. หลักฐาน/หนังสือรับรองการทำงาน หรือการผ่านงาน
2. หนังสือรับรองคุณวุฒิที่เป็นที่ยอมรับ
3. แฟ้มสะสมงาน
หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence)
1. หลักฐานคุณวุฒิการศึกษา
2. หลักฐานการผ่านการอบรม หรือการประชุมเชิงปฏิบัติการในด้านที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมการทำงานระบบหม้อไอน้ำ หรือการดำเนินงานในด้านที่เกี่ยวข้อง
3. ผลการสอบข้อเขียน
4. ผลการทดสอบสัมภาษณ์/ปฏิบัติ
คำแนะนำในการประเมิน
1. ผู้ประเมินจะดำเนินการตรวจประเมินเกี่ยวกับการควบคุมการทำงานระบบหม้อไอน้ำโดยพิจารณาหลักฐานด้านความรู้
2. หลักฐานที่ต้องการเพื่อแสดงถึงหน่วยสมรรถนะนี้ ต้องมีความสัมพันธ์และตอบโจทย์ตามข้อกำหนดของหน่วยสมรรถนะย่อย และเกณฑ์การปฏิบัติงานในหน่วยสมรรถนะนี้ โดยหลักฐานในที่นี้ ต้องแสดงถึง
o ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้อง
o วิธีการปฏิบัติงานในสถานที่ทำงาน และกฎหมายหรือเกณฑ์ ระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
o ขอบเขตด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
วิธีการประเมิน
1. สอบปรนัย
2. สอบสัมภาษณ์
3. สอบสถานการณ์จำลอง
4. สอบข้อเขียน

• ขอบเขต (Range Statement)

ผู้ดำเนินงานด้านการควบคุมการทำงานระบบหม้อไอน้ำ
จะต้องการควบคุมการทำงาน ตรวจสอบการทำงานของระบบ ซ่อมบำรุงระบบ
ดูแลรักษาระบบหม้อไอน้ำตามข้อกำหนดความปลอดภัย
และดำเนินงานตามกฎหมายหรือระเบียบของผู้ควบคุมหม้อไอน้ำ


1. ระบบหม้อไอน้ำ หมายถึง หม้อไอน้ำแบบท่อไฟ (Fire tube boiler) และหม้อไอน้ำแบบท่อน้ำ (Water tube boiler) เทคโนโลยีแบบไหลผ่านทางเดียว (Once Through Boiler)
2. ระบบที่เกี่ยวข้องกับหม้อไอน้ำ หมายถึง ระบบท่อและวาล์ว ระบบน้ำ
3. ดัชนีไอน้ำ หมายถึง ดัชนีการใช้พลังงานเป็นตัวแปรที่ใช้บอกต้นทุน และปัญหาที่เกิดขึ้นกับหม้อไอน้ำและอุปกรณ์ใช้ไอน้ำ ซึ่งหม้อไอน้ำและอุปกรณ์ไอน้ำแต่ละชุดจะมีดัชนีที่แตกต่างกัน เนื่องจากประสิทธิภาพต่างกัน ดัชนีชี้วัดการใช้พลังงานของหม้อไอน้ำ ประกอบด้วย ความสามารถผลิตไอน้ำสมมูล และอัตราการระเหยจริง
4. ความสามารถผลิตไอน้ำสมมูล หมายถึง ความสามารถในการผลิตไอน้ำจริง (ตัน/ชั่วโมง) เท่ากับ อัตราการไหลน้ำป้อนเข้าหม้อไอน้ำ – อัตราการปล่อยน้ำโบล์วดาวน์
5. อัตราการระเหยจริง หมายถึง อัตราการผลิตไอน้ำต่อพื้นที่ของการแลกเปลี่ยนความร้อน
6. การตรวจสอบความปลอดภัย (Safety) ของหม้อไอน้ำ หมายถึง การตรวจสอบ/ทดลองการทำงานของระบบความปลอดภัยของหม้อไอน้ำตามกฎกระทรวง และประกาศกระทรวงที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการบำรุงรักษารักษาหม้อไอน้ำตามแผนการบำรุงรักษา เพื่อความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สิน
7. การซ่อมบำรุงระบบเบื้องต้น หมายถึง การแก้ไข ซ่อมแซม กรณีเกิดเหตุขัดข้อง เพื่อให้ระบบ/เครื่องจักรและส่วนประกอบ สามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง ได้แก่ การตรวจสอบระดับน้ำใน Gauge glass การ blow down หม้อไอน้ำ ตรวจสอบการเผาไหม้ด้วยสายตา การปรับสภาพน้ำ ตรวจสอบการทำงานโดยทั่ว ๆ ไป
8. การบันทึกข้อมูล ได้แก่
· บันทึกความดันหรืออุณหภูมิของน้ำในหม้อไอน้ำ
· บันทึกอุณหภูมิและความดันของน้ำป้อน
· บันทึกอุณหภูมิของปล่องไอเสีย
· บันทึกอุณหภูมิและความดันของน้ำมันเชื้อเพลิง
· บันทึกความดันของหัวพ่นละอองน้ำมัน (Oil atomizer)
· บันทึกค่าความดันของก๊าซ (กรณีใช้ก๊าซเป็นเชื้อเพลิง)
· บันทึกอุณหภูมิของไอน้ำที่ผลิตได้และน้ำที่กลับสู่หม้อไอน้ำ
· บันทึกปริมาณการเติมน้ำเข้าสู่หม้อไอน้ำ

• หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)

N/A

• อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)

1. เจ้าหน้าที่ควบคุมกระบวนการผลิตไฟฟ้า

• รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

1. ประเมินจากแบบสอบข้อเขียน

2. ประเมินโดยการสัมภาษณ์ตามแบบทดสอบที่กำหนดไว้

3. การประเมินจากหลักฐานอื่น ๆ เช่น หนังสือรับรอง เอกสารรับรองการผ่านการอบรม หนังสือรับรองการทำงาน/ผ่านงาน จะต้องดำเนินการควบคู่กับการสัมภาษณ์ร่วมด้วย